4 โบราณวัตถุประโคนชัย เตรียมคืนแผ่นดินไทย หลังหายไปนานกว่า 60 ปี

รัฐบาลไทยได้รับข่าวดีครั้งสำคัญในการทวงคืนมรดกทางวัฒนธรรมของชาติ เมื่อสำนักงานสืบสวนความมั่นคงแห่งมาตุภูมิ (Homeland Security Investigation - HSI) ของสหรัฐอเมริกา แจ้งความคืบหน้าการติดตามโบราณวัตถุกลุ่มประโคนชัย โดยพิพิธภัณฑ์ศิลปะเอเชีย เมืองซานฟรานซิสโก ได้ดำเนินการถอดถอนโบราณวัตถุไทย จำนวน 4 รายการ ออกจากทะเบียนพิพิธภัณฑ์แล้ว เพื่อเตรียมส่งคืนสู่ประเทศไทย

นางสาวศศิกานต์ วัฒนะจันทร์ รองโฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี เปิดเผยว่า โบราณวัตถุทั้ง 4 รายการ ประกอบด้วย พระโพธิสัตว์ 3 องค์ และพระพุทธรูป 1 องค์ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มประติมากรรมสำคัญที่ถูกค้นพบในพื้นที่อำเภอประโคนชัย จังหวัดบุรีรัมย์ (ปัจจุบันคือ อำเภอเฉลิมพระเกียรติ) และถูกลักลอบนำออกนอกประเทศไปตั้งแต่ปี พ.ศ. 2507 โดยภายหลังสืบทราบว่าโบราณวัตถุเหล่านี้ถูกลักลอบขุดจากปราสาทเขาปลายบัด 2

คณะกรรมการติดตามโบราณวัตถุในต่างประเทศกลับคืนสู่ประเทศไทย ได้ดำเนินการรวบรวมข้อมูลโบราณวัตถุกลุ่มประโคนชัยที่อยู่ในพิพิธภัณฑ์ต่างๆ ในสหรัฐอเมริกา และประสานงานกับ HSI อย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปี พ.ศ. 2560 เพื่อติดตามโบราณวัตถุล้ำค่าเหล่านี้กลับคืนสู่มาตุภูมิ

พิพิธภัณฑ์ศิลปะเอเชียได้เริ่มกระบวนการถอดถอนโบราณวัตถุออกจากทะเบียนตั้งแต่ปลายเดือนกันยายน 2567 โดยได้เปิดรับฟังความคิดเห็นจากผู้มีส่วนได้เสียและรวบรวมหลักฐานเพิ่มเติมเป็นระยะเวลา 6 เดือน ก่อนที่คณะกรรมการพิพิธภัณฑ์จะมีมติเป็นเอกฉันท์เมื่อวันที่ 22 เมษายนที่ผ่านมา ให้ถอดถอนโบราณวัตถุทั้ง 4 รายการออกจากทะเบียนอย่างสมบูรณ์
 

ขณะนี้ กรมศิลปากรอยู่ระหว่างการประสานงานกับสำนักงานสืบสวนความมั่นคงแห่งมาตุภูมิ สถานกงสุลใหญ่ ณ นครลอสแอนเจลิส และพิพิธภัณฑ์ศิลปะเอเชีย ซานฟรานซิสโก เพื่อกำหนดแนวทางและขั้นตอนการส่งมอบโบราณวัตถุทั้ง 4 รายการกลับมายังประเทศไทยโดยเร็ว

นางสาวศศิกานต์ กล่าวว่า "การส่งคืนโบราณวัตถุกลุ่มประโคนชัยในครั้งนี้ ถือเป็นอีกก้าวสำคัญในการปกป้องและรักษามรดกทางวัฒนธรรมของชาติให้กลับคืนสู่มาตุภูมิอย่างสมเกียรติ รัฐบาลไทยขอยืนยันถึงเจตนารมณ์อันแน่วแน่ในการติดตามและนำโบราณวัตถุที่ถูกลักลอบนำออกนอกประเทศกลับคืนสู่ประเทศไทยอย่างต่อเนื่อง เพื่อปกป้อง รักษา และสืบทอดมรดกทางวัฒนธรรมของชาติให้คงอยู่คู่แผ่นดินไทยอย่างยั่งยืนตลอดไป"

การได้รับคืนโบราณวัตถุอันทรงคุณค่าเหล่านี้ ถือเป็นความสำเร็จครั้งสำคัญในการดำเนินงานของรัฐบาลไทยและความร่วมมือระหว่างประเทศในการพิทักษ์รักษามรดกทางวัฒนธรรมของชาติ