หุ้นที่ได้มาฟรีอาจมีหนี้และคดีตามมา

กรมพัฒนาธุรกิจการค้า มีหน้าที่เป็นผู้ก่อให้เกิดนิติบุคคล เพื่อประกอบธุรกิจ โดยการรับจดทะเบียนจัดตั้งห้างหุ้นส่วนจดทะเบียน ห้างหุ้นส่วนจำกัด บริษัทจำกัด และบริษัทมหาชนจำกัด
นิติบุคคลที่เป็นที่นิยมจัดตั้งเพื่อประกอบธุรกิจมากที่สุด คือบริษัทจำกัด ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ แต่การจัดตั้งบริษัทจำกัด ก็มีปัญหาที่อาจมีผลกระทบต่อประชาชน และมีการดำเนินการเพื่อหลีกเลี่ยงกฎหมาย คือ
การแอบอ้างใช้สถานที่ของผู้อื่นเป็นสำนักงานของบริษัท โดยเจ้าของสถานไม่รู้เรื่อง และการให้คนไทยถือหุ้นแทน เพื่อหลีกเลี่ยงกฎหมายว่าด้วยการประกอบธุรกิจของคนต่างด้าว หรือเพื่อให้บริษัทนั้นถือครองที่ดินหลีกเลี่ยงกฎหมายที่ดิน
การดำเนินการของกรมพัฒนาธุรกิจการค้ากรณีการแอบอ้างใช้สถานที่
การแอบอ้างสถานที่ตั้งของบุคคลอื่นไปเป็นที่ทำการของสำนักงานบริษัท นั้นกรมพัฒนาธุรกิจการค้าเรียกว่าการขโมยที่อยู่ไปหลอกตั้งธุรกิจ เนื่องจากการจดทะเบียนจัดตั้งบริษัทจำกัดมีมาก
นายทะเบียนไม่สามารถตรวจสอบสถานที่จริงได้ กระทำได้เพียงการตรวจสอบและยึดถือตามเอกสารที่ยื่นจดทะเบียน เช่น สัญญาเช่า หรือหนังสือยินยอมให้ใช้สถานที่ ที่เป็นปัญหา คือสัญญาเช่าหรือหนังสือยินยอมให้ใช้สถานที่เป็นเอกสารเท็จหรือเอกสารปลอม ซึ่งขณะรับจดทะเบียนไม่สามารถตรวจสอบได้
เพื่อแก้ไขปัญหานี้ กรมพัฒนาธุรกิจการค้าได้จัดทำระบบเช็คที่ตั้งสำนักงานนิติบุคคลชวนประชาชนร่วมปราบบริษัทผี ที่ขโมยที่อยู่ไปหลอกตั้งธุรกิจ
โดยประชาชนสามารถเข้าไปที่เว็บไซต์กรมพัฒนาธุรกิจการค้า แล้วเลือกตรวจสอบที่ตั้งสำนักงานแห่งใหม่นิติบุคคล กรอกข้อมูลที่อยู่ให้ครบถ้วน และกดค้นหาข้อมูล
หากตรวจพบว่าที่อยู่ของตนถูกนำไปใช้จัดตั้งนิติบุคคลโดยไม่ยินยอม ก็ให้ทำเรื่องแจ้งต่อกรมพัฒนาธุรกิจฯ หรือสำนักงานพาณิชย์จังหวัดแล้วแต่กรณี โดยแนบเอกสารตามที่ระบุไว้ เพื่อให้กรมพัฒนาธุรกิจการค้าดำเนินการตามกฎหมายต่อไป
นอกจากการเข้าไปตรวจสอบที่ตั้งสำนักงานของบริษัทในเว็บไซต์ กรมพัฒนาธุรกิจการค้าดังกล่าวแล้ว หากประชาชนท่านใดพบว่า มีจดหมาย เอกสาร หรือพัสดุภัณฑ์ส่งมายังสถานที่อยู่ของตนมากผิดปกติอย่างไม่เคยมีมาก่อน
ก็ให้สันนิษฐานในเบื้องต้นได้ว่า ถูกขโมยที่อยู่ไปแอบอ้างใช้ในการจัดตั้งบริษัท ก็สามารถแจ้งให้กรมพัฒนาธุรกิจการค้าตรวจสอบและดำเนินการตามกฎหมายต่อไปได้
การให้คนไทยถือหุ้นในบริษัทแทนคนต่างด้าว
การให้คนไทยถือหุ้นแทนในบริษัทจำกัด ไม่ว่าจะถือหุ้นแทนคนไทยที่ไม่ต้องการเปิดเผยตัว หรือถือหุ้นแทนคนต่างด้าว สามารถกระทำได้ เว้นแต่การถือหุ้นแทนนั้น เป็นการถือหุ้นแทนคนต่างด้าวเพื่อหลีกเลี่ยงกฎหมายการประกอบธุรกิจของคนต่างด้าว
หรือหลีกเลี่ยงเพื่อให้คนต่างด้าวถือครองที่ดินเพื่อหลีกเลี่ยงกฎหมายที่ดิน ซึ่งเป็นการกระทำความผิดตามพระราชบัญญัติการประกอบธุรกิจของคนต่างด้าว พ.ศ.2542 หรือความผิดตามที่บัญญัติไว้ตามประมวลกฎหมายที่ดิน
ในกรณีที่คนไทยถือหุ้นแทนคนต่างด้าว เพื่อหลีกเลี่ยงกฎหมายการประกอบธุรกิจของคนต่างด้าวนั้น กรมพัฒนาธุรกิจการค้าได้ดำเนินการป้องกัน ด้วยการเคร่งครัดตรวจสอบที่มาของเงินทุนของผู้ถือหุ้น โดยเฉพาะรายที่มีพฤติการณ์บ่งชี้น่าสงสัยในขั้นตอนการจดทะเบียน และมีการสุ่มตรวจสอบบริษัทที่ประกอบธุรกิจเป้าหมายที่อาจให้คนไทยถือหุ้นแทนคนต่างด้าวเพื่อหลีกเลี่ยงกฎหมาย
ล่าสุดได้ร่วมมือกับสำนักงานตำรวจแห่งชาติเพื่อป้องกันปราบปรามการให้คนไทยถือหุ้นแทนคนต่างด้าวหลีกเลี่ยงกฎหมายด้วยแล้ว
การได้หุ้นมาฟรี
สำหรับคนไทยที่ถูกชักชวนไม่ว่าโดยคนไทยหรือคนต่างด้าวไม่ว่าจะรู้จักกันหรือไม่ก็ตาม ให้ร่วมลงทุนในการทำธุรกิจ โดยจะได้รับมอบหุ้นในบริษัทจำนวนหนี่งไม่ว่ามากน้อยเท่าใดก็ตาม โดยไม่ต้องชำระค่าหุ้น คือได้รับหุ้นมาฟรีนั้นต้องระมัดระวัง กล่าวคือหุ้นที่ได้มาฟรีนั้น อาจมีผลให้เป็นหนี้หรือมีคดีตามมา ดังนี้
หนี้ที่อาจตามมา
เนื่องจากการชำระค่าหุ้นของบริษัทจำกัด ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ในชั้นแรกไม่ต้องชำระค่าหุ้นเต็มตามมูลค่าหุ้น กฎหมายเปิดช่องให้ชำระก่อนร้อยละ 25 ก็ได้
ดังนั้น หากมีผู้เสนอให้หุ้นมาโดยไม่ต้องชำระค่าหุ้น ให้ตรวจสอบว่าหุ้นนั้นได้ชำระค่าหุ้นเต็มตามมูลค่าหรือไม่
ถ้าเป็นหุ้นที่ชำระค่าหุ้นเพียงร้อยละ 25 ก็ให้เตรียมตัวอาจมีหนี้ที่ต้องชำระตามมาโดยตนเองไม่ได้เป็นผู้ก่อหนี้ ถ้าต่อมาปรากฏว่า บริษัทดังกล่าวเป็นหนี้ตามคำพิพากษาหรือถูกพิพากษาว่าล้มละลาย
แม้ผู้ถือหุ้นของบริษัทมีความรับผิดในหนี้ของบริษัท โดยจำกัด แต่ก็ต้องรับผิดในหนี้ของบริษัทเฉพาะค่าหุ้นที่ยังชำระไม่ครบ ดังนั้น เจ้าหนี้ของบริษัทจึงมีสิทธิเรียกร้องให้ผู้ถือหุ้นที่ได้มาฟรีนั้น ชำระค่าหุ้นที่ค้างอยู่อีกร้อยละ 75 เพื่อชำระหนี้ของบริษัทได้
คดีที่อาจตามมา
ถ้าหุ้นที่ได้รับมาฟรีนั้นเป็นของบริษัทที่มีคนต่างด้าวถือหุ้นอยู่แล้วจำนวนหนึ่ง เมื่อได้เปลี่ยนชื่อผู้ถือหุ้นเป็นชื่อผู้ได้รับหุ้นฟรี แล้วมีผลให้จำนวนหุ้นที่คนต่างด้าวถืออยู่ในบริษัทนั้นมีไม่ถึงร้อยละ 50
และต่อมาบริษัทนั้นได้ประกอบธุรกิจตามบัญชีหนึ่ง หรือสอง หรือสาม ท้ายพระราชบัญญัติการประกอบธุรกิจของคนต่างด้าว พ.ศ.2542 กรณีเช่นนี้ ผู้ที่ได้รับหุ้นมาฟรีนั้น เข้าข่ายกระทำความผิดถือหุ้นแทนคนต่างด้าว เพื่อหลีกเลี่ยงให้บริษัทนั้นไม่มีฐานะเป็นคนต่างด้าว
ทำให้บริษัทนั้นสามารถประกอบธุรกิจตามบัญชีท้ายพระราชบัญญัติได้ เป็นความผิดตามมาตรา 36 แห่งพระราชบัญญัติการประกอบธุรกิจของคนต่างด้าว พ.ศ.2542 มีโทษจำคุกไม่เกินสามปี ปรับตั้งแต่หนึ่งแสนบาทถึงหนึ่งล้านบาทหรือทั้งจำทั้งปรับ.