'กรมการข้าว' โชว์นาแปลงใหญ่ ยกระดับมาตรฐานอินทรีย์ด้วยเทคโนโลยี

กรมการข้าว ได้สนับสนุน นาแปลงใหญ่ โดยใช้เทคโนโลยี และเข้าไปเสริมสร้างองค์ความรู้เพื่อลดต้นทุนแปรรูปเพิ่มมูลค่า ซึ่งจะผลิตเมล็ดข้าวพันธุ์ดีเพื่อต่อยอดมาตรฐานข้าวอินทรีย์สู่มาตรฐานสากลสร้างความเชื่อมั่น ขยายตลาดส่งออก โดยเข้าไปดำเนินการในพื้นที่จังหวัดกาฬสินธุ์ ศรีสะเกษ และอำนาจเจริญ

นายพงษ์ศักดิ์ ศรีจำพลัง ประธานแปลงใหญ่ข้าว หมู่ 6 ตำบลหนองห้าง อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ เปิดเผยว่า กลุ่มนาแปลงใหญ่มี สมาชิกกว่า 200 ราย พื้นที่ 2,000 กว่าไร่ เป็นพื้นที่ปลูกข้าวพันธุ์กข6 และขาวดอกมะลิ105 เดิมการทำนาแบบดั่งเดิมสืบทอดต่อกันมา "เมื่อดินเสื่อมก็ใช้ปุ๋ยเคมี สารเคมีกันมากขึ้น ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของเกษตรกร จึงเป็นจุดเปลี่ยนในการลดใช้สารเคมี ซึ่งกรมการข้าว ได้เข้ามาส่งเสริมสนับสนุนการรวมกลุ่มเป็นแปลงใหญ่ข้าว ถ่ายทอดองค์ความรู้เรื่องเกษตรอินทรีย์ ซึ่งถือเป็นจุดเริ่มต้นของการปลูกข้าวอินทรีย์ ในปี 2562"

จึงได้ริเริ่มจากการอบรมให้องค์ความรู้ การผลิตข้าวปลอดสารเคมี สนับสนุนการเชื่อมโยงการตลาด ส่งเสริมการใช้เครื่องจักรกลเพื่อช่วยลดต้นทุน อาทิ เครื่องจักร รถเกี่ยวข้าว นวดข้าว รถแทร็กเตอร์ เครื่องคัดข้าว เครื่องชั่งน้ำหนักดิจิทัล มีนักวิชาการที่ช่วยถ่ายทอดองค์ความรู้ เพื่อพัฒนาการแปรรูปข้าวนำพันธุ์ข้าวที่เป็นพันธุ์ดี มาให้กลุ่มเกษตรกรแปลงใหญ่ผลิต และกระจายเป็นเมล็ดพันธุ์ดีให้กับสมาชิก ตลอดจนเปิดพื้นที่รับฟังเสียงของเกษตรกร ร่วมคิด และร่วมแก้ปัญหาไปพร้อมกัน ทั้งหมดนี้เป็นการยกระดับการปลูกข้าวโดยแต่ละปีจะหารือ เพื่อร่วมกันใช้เครื่องจักรของสมาชิกด้วยกันเอง ส่งผลให้ค่าจ้างลดลงจาก 900 บาทเหลือ 700 บาทต่อไร่ เมื่อถึงฤดูกาลเก็บเกี่ยวจะรอให้เมล็ดพันธุ์ข้าวสุกเต็มที่ทำให้ข้าวมีน้ำหนักดีและราคาจำหน่ายสูงขึ้น 

สำหรับ กรมการข้าว ได้เข้ามาช่วยเหลือในการเชื่อมโยงด้านการตลาดให้กับทางกลุ่ม โดย
ปัจจุบันผลผลิตที่ได้มีตลาดรองรับทั้งโรงพยาบาลกาฬสินธุ์ ขอนแก่นและมีออเดอร์สั่งเข้ามาจากต่างประเทศด้วยทำให้เกษตรกรมีรายได้มากขึ้น การสนับสนุนจากกรมการข้าวจะช่วยสร้างแบรนด์และสร้างโรงสีให้มีคุณภาพ ทำให้ทางกลุ่มมีอำนาจต่อรองตั้งราคาจำหน่ายได้เอง สมาชิกมีความเป็นอยู่ดีขึ้นเปลี่ยนจากสังคมที่ต่างคนต่างอยู่มาร่วมกันคิดร่วมกันสร้าง คุณภาพชีวิตก็ดีขึ้น ได้กินข้าวที่ไม่มีสารเคมี และมีรายได้เพิ่มขึ้น

นายกิตติศักดิ์ สิงห์คำ ประธานกลุ่มแปลงใหญ่ข้าวหมู่ 16 ตำบลหนองแค อำเภอราษีไศล
จังหวัดศรีสะเกษ ระบุถึงการเริ่มทำนาแปลงใหญ่เมื่อปี 2559 มีสมาชิกจำนวน 185 ราย พื้นที่ 2,850 ไร่ต่อมาปี 2564 ได้ยกระดับเป็นแปลงใหญ่โดยการสนับสนุนของกรมการข้าว เพื่อพัฒนาต่อยอดยกระดับขึ้นภายใต้งบประมาณ 3 ล้านบาท ภายใต้โครงการนี้มีเป้าหมายจะลดต้นทุนการผลิต ทั้งนี้ได้เริ่มจากการใช้เมล็ดข้าวพันธุ์ดีเพื่อผลิตเมล็ดพันธุ์กระจายให้สมาชิกในกลุ่มครอบคลุม 2,850 ไร่ ก่อนจะขยายไปกลุ่มเกษตรกรอื่นที่ยังไม่เข้มแข็ง ซึ่งเดิมพื้นที่นี้เป็นศูนย์ข้าวชุมชนมาก่อนจึงมีองค์ความรู้การผลิตเมล็ดพันธุ์ดีอยู่แล้ว จึงทำได้เร็วโดยประธานกลุ่มเป็นผู้จัดการแปลงไปด้วยเพื่อให้การเรียนรู้ได้เร็วโดยเฉพาะการเชื่อมโยงตลาดและการออกร้านค้าจัดจำหน่าย

นอกจากนี้ ตั้งแต่ปี 2561 ผลผลิตของกลุ่ม มาตรฐานอินทรีย์ โดยกรมการข้าวทำให้จำหน่ายได้ในตลาดที่กระจายไปและส่งออกต่างประเทศได้ และพัฒนามาตรฐานเป็นสากลเพื่อรองรับตลาดดังกล่าวมาตรฐานต่างๆ เหล่านี้ทำให้เกษตรกรมั่นใจ แต่เพื่อให้เกิดการยอมรับตามมาตรฐานสากลทางกลุ่มได้จ้างคนภายนอกเข้ามาตรวจสอบ ในขณะที่มีทีมตรวจสอบภายในทำให้สินค้าของกลุ่มได้รับการไว้วางใจเป็นที่ยอมรับของตลาด 

นายวันนา บุญกลม ประธานแปลงใหญ่ข้าววิสาหกิจชุมชนผลิตข้าวหอมมะลิอินทรีย์ ตำบลห้วยไร่ จังหวัดอำนาจเจริญ กล่าวว่า ปัจจุบันทางกลุ่มมีสมาชิก 61 ราย พื้นที่ 877 ไร่ เดิมมีการทำนาแบบดั้งเดิมไม่มีเครื่องมือไม่มีเทคโนโลยีใช้ควายไถนา ต่อมาเปลี่ยนเป็นรถไถเดินตาม พอกรมการข้าวเข้ามาสนับสนุนเครื่องจักร รถแทร็กเตอร์ รถไถ รถหยอด รถปั่น รถเกี่ยวข้าว ครบองค์ประกอบของการทำนา นอกจากนี้ทางกลุ่มได้รับการส่งเสริมปรับดินด้วยเลเซอร์ พื้นที่แปลงจึงราบเรียบการให้น้ำก็สม่ำเสมอ ช่วยลดค่าใช้จ่ายด้านพลังงาน ใส่มูลสัตว์อินทรีย์วัตถุก็ทั่วถึง และสม่ำเสมอก่อนเริ่มผลผลิตต่อไร่จาก 360 กิโลกรัมเพิ่มเป็น 400 กิโลกรัม ใช้มูลสัตว์ปุ๋ยอินทรีย์ได้ทั่วถึงข้าวก็แตกกอมากขึ้นจากเดิมที่พื้นที่ไม่ราบเรียบนั้นต้นทุนการผลิตสูงถึง 6,000-6500 บาทต่อไร่ การใช้เครื่องจักร จัดการดูแลที่ดี สามารถลดต้นทุนการผลิตได้อยู่ที่ 4,000-5,000 บาทต่อไร่

ทั้งนี้ สำหรับเมล็ดพันธุ์ข้าวนั้นเดิมทางกลุ่มเป็นศูนย์ข้าวชุมชนของจังหวัดอำนาจเจริญอยู่แล้วเมื่อได้ผลผลิตเป็นอินทรีย์ ทำให้ราคาจำหน่ายเพื่อทำเมล็ดพันธุ์ราคาจะอยู่ที่ 19-20 บาท จากเดิมขายได้ 15 บาทต่อกิโลกรัม เป็นรายได้ที่เพิ่มขึ้นเข้ามาในครัวเรือนก็จะมีรายได้มากขึ้น