ช่างฝีมือแกะสลักหิน สืบทอดภูมิปัญญาท้องถิ่น

เมื่อวันที่ 21 ส.ค. ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ที่บ้านนากระเดา ต.สายนาวัง อ.นาคูจ.กาฬสินธุ์ นายธงชัยชมภูเลิศอายุ 45 ปี เจ้าของลานแกะสลักหินที่ขณะนี้กำลังเร่งระดมช่างมือที่เป็นคนในหมู่บ้านแกะสลักหินตามออเดอร์ของลูกค้าที่สั่งมาหลายงานในช่วงเข้าพรรษา โดยเฉพาะประเภทพระพุทธรูปที่จะต้องส่งงานก่อนช่วงออกพรรษาส่วนความยากของงานฝีมือแกะสลักหิน นอกเหนือจากสภาพอากาศเพราะต้องทำในพื้นที่โล่งแจ้งแล้วคือจินตนาการของช่างที่จะสร้างสรรค์ผลงานให้มีความสวยงาม และถูกใจลูกค้า แต่ไม่ทิ้งเอกลักษณ์ของงานฝีมือที่สืบทอดมาจากบรรพบุรุษและรวมเป็นกลุ่มอาชีพพุทธศิลป์หินแกะสลักบ้านนากระเดา

นายธงชัย กล่าวว่าอาชีพแกะสลักหินเป็นงานฝีมือของชาวบ้านในหมู่บ้านที่สืบทอดมาตั้งแต่สมัยปู่ย่าตายายจนถึงขณะนี้ก็เข้าสู่รุ่นที่ 3 ที่สืบทอดต่อมาจากแรกเริ่มอาชีพแกะสลักหินในอดีตในความพุทธศาสนิกชนแต่อยู่ในพื้นที่ทุรกันดารในหุบเขาเดินทางลำบาก อีกทั้งก็เป็นคนยากจน เป็นเกษตรกรปู่ย่าตายายที่อยากมีพระพุทธรูปถวายวัดไว้กราบไหว้บูชา จึงใช้ภูมิปัญญาที่มีอยู่แกะสลักพระพุทธรูปจากไม้และพัฒนามาเป็นหินภูเขาที่มีลักษณะเป็นหินทรายหาได้จากพื้นที่เนื่องจากอยู่ในแนวเขตเทือกเขาภูพาน ตามท้องไร่ปลายนายังหลงเหลือและมีอยู่ จากงานถวายเป็นพุทธบูชาไม่มีค่าจ้างค่าแรงในหมู่บ้านก็เกิดเป็นงานฝีมือเป็นอาชีพของคนในท้องถิ่นจากผู้คนที่เดินทางมาบ้านนากระเดา ต.สายนาวัง อ.นาคู จ.กาฬสินธุ์ หลายคนชื่นชอบและเกิดการว่าจ้างสืบต่อกันมา

“การเรียนรู้จากบรรพบุรุษไม่มีหลักสูตรตายตัว เป็นการถ่ายทอดสอนจากปากคำ ไม่มีตัวหนังสือเป็นรูปเล่มรวมถึงการจับมือสอนแบบตัวต่อตัวแต่ก่อนจะเริ่มเป็นช่างแกะสลักต้องเรียนรู้ตั้งแต่วิธีและหาหิน ที่เหมาะสำหรับการแกะสลักรวมถึงการย้าย และการตัดคือต้องเรียนรู้งานหนักก่อนจะมาเป็นช่างทุกคนส่วนการลงมือแกะสลักในอดีตมีเพียงสิ่ว ค้อน เป็นเครื่องมือหลัก พอยุคสมัยนี้ก็ดีขึ้นมีเครื่องจักรอย่างเครื่องเจียร์ เครื่องตัด และรอกช่วยยกหินเบาแรงไปเยอะไม่ลำบากเหมือนในอดีตส่วนการรับงานตอนนี้ลูกค้าส่วนใหญ่จะสั่งเป็นงานเข้าวัดประเภทพระพุทธรูป พญานาค หรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์อื่น ๆ ตามหลักศาสนาที่นับถือบูชากันซึ่งทางกลุ่มไม่มีงานสต็อกจำหน่าย จะดำเนินการแกะสลักก็ต่อเมื่อมีลูกค้าสั่งงานเข้ามาสำหรับเรื่องราคาก็ขึ้นอยู่กับความยากง่าย ขนาดและลักษณะเนื้อหินโดยช่างมือจะได้รับเป็นงานเหมาค่าแรง ทางกลุ่มเป็นผู้ประสานหางาน - รับงาน ดูแลเครื่องมือของช่าง และตรวจคุณภาพของงานให้ตรงตามที่ลูกค้าต้องการให้พึงพอใจที่สุด” นายธงชัยกล่าว

นายธงชัย กล่าวอีกว่า สำหรับช่วงเข้าพรรษาจะมีงานเยอะขึ้นแต่ช่างก็มีอุปสรรคในการทำงานเพราะงานหินแกะสลักจะต้องอาศัยพื้นที่โล่งโปร่ง ถ้าวันไหนฝนตกการทำงานอาจจะลำบากอีกทั้งกลุ่มช่างก็ต้องเจียดเวลาไปทำนาซึ่งปีนี้การจ้างงานก็คึกคัก ถึงแม้ว่าคนจะบ่นว่าเศรษฐกิจไม่ดี โดยงานจ้างเริ่มตั้งแต่หลักพันจนถึงหลักแสน แต่ละชิ้นงานจะต้องใช้เวลา เพราะทางกลุ่มจะใส่ใจทุกรายละเอียดของงานหินแกะสลักส่วนงานแกะสลักไม้ก็ยังมีคนมาว่าจ้างก็รับทำเช่นกัน ราคาก็ว่าไปตามความพึงพอใจของช่างและลูกค้า ไม่ได้กำหนดตายตัวเพราะเป็นงานศิลปะ ต้องใช้ฝีมือ ใช้สมาธิในการสร้างสรรค์ผลงาน นอกเหนือจากความชำนาญและพรสวรรค์ของช่างแต่ละคน