ถอดรหัส คิดใหม่ หนุน 'DEI' ผลักดัน 'Pink Economy' ขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทย

เคทีซี จุดประกายความเท่าเทียมทุกมิติ จัดงานเสวนาหัวข้อ เพราะความเท่าเทียมไม่จำกัดแค่เรื่องเพศ แลกเปลี่ยนมุมมองเกี่ยวกับความเท่าเทียม ด้านแรงงาน การศึกษา เชื่อมโยงไปสู่ เศรษฐกิจสีชมพู (Pink Economy)

โดยมีแนวคิดว่า DEI (Diversity,  Equity, Inclusion) ความหลากหลาย, ความเท่าเทียม และการมีส่วนร่วม เป็นรากฐานสำคัญที่จะนำพาสังคมมนุษย์ไปสู่ศักยภาพใหม่ ๆ ในอนาคต

• DEI ที่ดี ต้องเริ่มตั้งแต่ต้นทางของการสมัครงาน

ดวงพร พรหมอ่อน กรรมการผู้จัดการ บริษัท จัดหางาน จ๊อบส์ ดีบี (ประเทศไทย) จำกัด เปิดเผยว่า ขณะนี้ตลาดแรงงานทั่วโลกและประเทศไทยกำลังเผชิญกับความเปลี่ยนแปลงที่เกิดจากเทคโนโลยีเข้ามีอิทธิพล เข้ามาทดแทนแรงงานบางประเภท

Cr. Kanok Shokjaratkul

"ทำให้ความต้องการด้านทักษะแรงงานใหม่ และการทำงานแบบยืดหยุ่น เป็นสิ่งที่หลายคนต้องการ ขณะที่ความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงโอกาส โดยเฉพาะกลุ่มที่มีความหลากหลาย เช่น กลุ่ม LGBTQ+, กลุ่มผู้สูงวัย, กลุ่มผู้พิการ ยังคงมีอยู่

ข้อมูลจาก JobsDB พบว่า กลุ่มผู้สมัครงานที่มีความหลากหลายรู้สึกไม่มั่นใจว่าจะได้รับโอกาสอย่างเท่าเทียม เพราะองค์กรส่วนใหญ่ยังไม่มีนโยบายด้าน DEI (Diversity,  Equity, Inclusion) ความหลากหลาย, ความเท่าเทียม และการมีส่วนร่วม อย่างชัดเจน

ดวงพร พรหมอ่อน  Cr. Kanok Shokjaratkul

อีกทั้งการประกาศรับสมัครงานหลายบริษัทยังมีคำอคติที่สะท้อนถึงอายุ เพศ หรือภาพลักษณ์ อยู่ด้วย

องค์กรควรเปลี่ยนแปลงการรับสมัครงาน โดยใช้ภาษาที่เป็นกลาง หลีกเลี่ยงการตั้งคำถามที่ไม่เกี่ยวข้องกับความสามารถ เช่น เพศ, อายุ, สถานภาพสมรส หรือการใช้เครื่องมือช่วยเขียน Job Ad Writing Tool เพื่อลดอคติ นำไปสู่การได้พนักงานที่มีคุณภาพอย่างแท้จริง"

ในเรื่องนี้ เคทีซี หรือ บริษัท บัตรกรุงไทย จำกัด  (มหาชน) ได้ดำเนินการ และใช้แนวทาง DEI ดูแลพนักงานในองค์กรในทุกมิติ

ปิยะสุดา แคว้นนนทรีย์ ผู้บริหารสูงสุด สายงานทรัพยากรบุคคล เคทีซี กล่าวว่า เคทีซีให้ความสำคัญทั้งมิติทางกายภาพและจิตใจ

"มีการปรับปรุงสถานที่อำนวยความสะดวกตามความต้องการของพนักงาน สร้างวัฒนธรรมองค์กรในฐานะ Trusted Organization ออกแบบสวัสดิการจากความเข้าใจตอบรับไลฟ์สไตล์พนักงาน

ปิยะสุดา แคว้นนนทรีย์  Cr. Kanok Shokjaratkul

ปัจจุบัน เคทีซีมีพนักงานประมาณ 1,800 คน 70% เป็นเพศหญิง และกว่า 70% อยู่ในกลุ่ม Gen Y พนักงานทุกคนได้รับสิทธิ์เข้าถึงสวัสดิการอย่างเท่าเทียมโดยไม่จำกัดเพศ

เปิดพื้นที่ให้พนักงานทุกระดับมีสิทธิ์แสดงความเห็นได้โดยไม่จำกัด เมื่อมี CEO LIVE Talk พนักงานสามารถถามคำถามกับซีอีโอได้โดยไม่ถูกปิดกั้น

เคทีซีมีวัฒนธรรม Junior Speak First ให้โอกาสพนักงานที่เด็กกว่า ได้แสดงความคิดเห็นก่อน เปิดโอกาสให้พนักงานทุกคนมีส่วนร่วมกับการเรียนรู้ การฝึกอบรม โดยไม่จำกัดระดับชั้น เพศ วัยสนับสนุนให้ผู้หญิงได้มีโอกาสเป็นผู้นำในตำแหน่งสูงสุด และผู้บริหารระดับสูงขององค์กรอีกด้วย

วัฒนธรรมที่เปิดกว้างส่งผลให้ Employee Engagement พุ่งขึ้น Turnover ลดลง

Cr. Kanok Shokjaratkul

ตั้งแต่ปี 2560 เคทีซีได้สำรวจความผูกพันของพนักงานต่อองค์กร (Employee Engagement) โดยร่วมมือกับบริษัทที่ปรึกษาภายนอก เพื่อสร้างความเชื่อมั่นว่า ข้อมูลที่ได้รับจะถูกจัดเก็บอย่างปลอดภัยและไม่สามารถระบุตัวบุคคลได้

ผลสำรวจล่าสุดในปี 2567 พบว่า คะแนนภาพรวมขององค์กรปรับตัวสูงขึ้นจากปีที่ผ่านมา หัวข้อ Diversity & Inclusion เป็น 1 ใน 3 หมวดที่พนักงานรู้สึกพึงพอใจมากที่สุด

แสดงให้เห็นว่า การเปิดรับความหลากหลายด้านเพศ, อายุ, เชื้อชาติ, ภาษา, การศึกษา และแนวคิด เป็นสิ่งที่ถูกฝังรากไว้ในวัฒนธรรมองค์กรของเคทีซีอย่างแท้จริง

แนวทางของเคทีซีในการสร้างความเท่าเทียมทางสวัสดิการและวัฒนธรรมองค์กรที่เปิดรับความหลากหลาย สะท้อนให้เห็นถึงความเข้าใจในบริบทของสังคมยุคใหม่ที่ไม่ใช่เพียงแค่การยอมรับความหลากหลาย แต่เป็นการทำให้ทุกคนรู้สึกว่าตนเองมีคุณค่า"

รศ.โรจน์ คุณเอนก  Cr. Kanok Shokjaratkul

• สังคมไทยยังไม่เข้าใจ DEI ต้องวางรากฐานตั้งแต่ห้องเรียน

รศ.โรจน์ คุณเอนก อาจารย์คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สาขาวิชาวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม อดีตรองอธิการบดีฝ่ายการนักศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ กล่าวว่า สังคมในปัจจุบันขาดความเข้าใจต่อความหลากหลาย

"หลายคนยังอยู่ในกรอบความคิดแบบเดิม ที่มองเพียงแค่ชาย หรือหญิง ขณะที่โลกแห่งความเป็นจริงในปัจจุบันมีมิติมากกว่านั้น

ดังนั้นการปลูกฝังความเข้าใจเรื่องความหลากหลายจึงควรเริ่มต้นตั้งแต่ในห้องเรียน เพราะเป็นพื้นที่ของการเรียนรู้ร่วมกัน

เป็นการวางรากฐานสำหรับการใช้ชีวิตจริงในสังคม และในโลกของการทำงาน ซึ่งแนวทาง DEI จะช่วยเสริมสร้างความเข้าใจ สร้างความตระหนักรู้ในเรื่องดังกล่าวได้อย่างดียิ่ง

Diversity (ความหลากหลาย) มุ่งปลูกฝังจิตสำนึกให้นักศึกษาตระหนักและให้คุณค่ากับความหลากหลายทางเพศ, เชื้อชาติ, ความเชื่อ และวิถีชีวิต รวมถึงมีมาตรการส่งเสริมความปลอดภัยและความเข้าใจในด้านเพศสภาพ

Equity (ความเท่าเทียม) ธรรมศาสตร์เชื่อว่าทุกคนควรได้รับโอกาสอย่างเท่าเทียม โดยบางคณะได้ริเริ่มจัดตั้งห้องน้ำแห่งความเสมอภาคที่ทุกเพศสามารถใช้งานร่วมกันได้

Inclusion (การมีส่วนร่วม) ส่งเสริมให้นักศึกษาทุกคนเข้ามามีบทบาทในกิจกรรมและสร้างพื้นที่สาธารณะของมหาวิทยาลัยให้เป็นพื้นที่ปลอดภัย สร้างการเรียนรู้ร่วมกัน เพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับการใช้ชีวิตในโลกที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว

การวางรากฐานเรื่องความหลากหลายในสถาบันการศึกษา ถือเป็นการปูพื้นฐานความเข้าใจและสร้างการเปลี่ยนแปลงทางทัศนคติเมื่อเข้าสู่โลกการทำงานให้ดีมากยิ่งขึ้น จะส่งผลดีต่อระบบเศรษฐกิจของกลุ่มความหลากหลายนี้ หรือ Pink Economy"

Cr. Kanok Shokjaratkul  

• สิงคโปร์ พัฒนาแล้ว ชู DEI เป็นรากฐานของสังคม

คุณากร วาณิชย์วิรุฬห์ นักวิชาการอิสระ นักเล่าเรื่อง ผู้เชี่ยวชาญด้านประวัติศาสตร์โลก และภูมิรัฐศาสตร์ กล่าวว่า แก่นแท้ของวิชาประวัติศาสตร์ คือ การกำหนดความรับรู้ของผู้คนผ่านเรื่องเล่า

"ในเมื่อเนื้อหาหลักยังละเลยกลุ่มชายขอบ เช่น แรงงานผู้หญิง หรือ LGBTQ+ จึงจำเป็นต้องมีการทบทวน ปรับปรุง และเขียนประวัติศาสตร์ใหม่ เพื่อสร้างการมองเห็น และยอมรับความหลากหลายอย่างเท่าเทียม

สิงคโปร์ เป็นตัวอย่างของประเทศที่มีการวางรากฐานความเท่าเทียมเป็นเรื่องสำคัญ เป็นประเทศเกิดใหม่ที่มีผู้คนหลากหลาย มีกฎหมายว่า่ที่พักอาศัยขนาดใหญ่ต้องมีสัดส่วนผู้คนหลายเชื้อชาติมาอยู่ด้วยกัน ไม่ใช่มีแต่เชื้อชาติใดเพียงชาติเดียวเท่านั้น

คุณากร วาณิชย์วิรุฬห์  Cr. Kanok Shokjaratkul  

รัฐบาลสิงคโปร์ยกเลิกกฎหมายมาตรา 377A ที่กำหนดโทษความสัมพันธ์ของคนเพศเดียวกันเมื่อเดือนมกราคมปี 2566

ถึงแม้รัฐธรรมนูญของสิงคโปร์จะกำหนดว่าการสมรสที่กฎหมายยอมรับ ยังคงเป็นพลเมืองเพศชายกับเพศหญิงเท่านั้น

แต่การไม่มองว่าความสัมพันธ์ทางเพศอันหลากหลายเป็นความผิดมีโทษตามกฎหมายอีกต่อไป ถือเป็นหลักประกันถึงสิทธิขั้นพื้นฐานที่สำคัญ นำไปสู่ความเท่าเทียมในมิติอื่น ๆ ได้ในอนาคต

ซึ่งหากประเทศไทยต้องการก้าวสู่การยอมรับความหลากหลายอย่างแท้จริง ต้องเริ่มจากระบบการศึกษาโดยเฉพาะการออกแบบหลักสูตร ที่ควรปลูกฝังความเข้าใจตั้งแต่วัยเด็ก

Cr. Kanok Shokjaratkul  

การเปิดกว้างทางวัฒนธรรม และกฎหมายสมรสเท่าเทียมที่มีผลบังคับใช้ ทำให้ประเทศไทยมีโอกาสก้าวขึ้นเป็นศูนย์กลางของเศรษฐกิจที่เกี่ยวข้องกับกลุ่มผู้บริโภค LGBTQ+ หรือเศรษฐกิจสีชมพู (Pink Economy) ในระดับภูมิภาคได้

โดยเฉพาะในภาคบริการที่มีการพัฒนาผลิตภัณฑ์เฉพาะกลุ่มมากขึ้น เช่น การจัดงานเทศกาล, โรงแรม ที่พัก, การแพทย์, ความงาม ที่เจาะกลุ่มตลาดผู้มีความหลากหลาย และมีกำลังซื้อสูง

อย่างไรก็ตาม การทำให้ เศรษฐกิจสีชมพู (Pink Economy) เติบโต ภาครัฐต้องทำงานเชิงลึกร่วมกับภาคเอกชนมากขึ้น เพื่อสร้างความเชื่อมั่นให้ชาวไทยและชาวต่างชาติที่เข้ามาท่องเที่ยวในประเทศไทย ในฐานะฮับของความหลากหลายในระดับภูมิภาค

เช่น มาตรการด้านความปลอดภัย, การอำนวยความสะดวก การสร้างแรงจูงใจให้บริษัทที่มีสินค้าและบริการเป็นมิตรกับกลุ่ม LGBTQ+ เข้ามาตั้งสำนักงาน และการผลิตในประเทศไทย"

Cr. Kanok Shokjaratkul

ดร.ศศดิศ ชูชนม์ ผู้อำนวยการสำนักยุทธศาสตร์ สถาบันส่งเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน (สสปท.)​​ กล่าวว่า

"หัวใจสำคัญของ DEI ไม่ได้หมายถึงการยอมรับ แต่คือ การข้ามเส้นแบ่งอคติแห่งความเป็น เขา และ เรา การเคารพในสิทธิของความเป็นมนุษย์ และความเป็นอื่นในมิติอัตลักษณ์อันซับซ้อน ที่ไม่ใช่ความต่างเพียงแค่เพศสภาพ แต่หมายถึงประสบการณ์มวลรวมของชีวิตที่หลากหลายของแต่ละคนอย่างเท่าเทียมกัน"