กฤติกา ศักดิ์ทวีกุลกิจ งานปักตาลปัตร หัตถศิลป์สอนให้รู้จักดูลมหายใจตัวเอง
ทำด้วยใจนำไปสู่ธรรมในใจ จากงานปักผ้าที่ทำด้วยใจรัก สู่งานปักตาลปัตรและผ้าทรงพระ ฝีมือประณีต เพื่อถวายเป็นพุทธบูชา ทุกฝีเข็ม คือ การภาวนา เป็นการฝึกสติด้วยการดูลมหายใจ
“ทำไปทำไม ทำแล้วได้อะไร” เป็นคำถามที่ กฤติกา ศักดิ์ทวีกุลกิจ ทั้งถามตัวเองและก็ถูกตั้งคำถามอยู่บ่อยๆ หากวันนี้เธอได้พบกับคำตอบให้กับตัวเองและทุกคนเรียบร้อยแล้ว
ส้ม-กฤติกา คุณแม่บ้านลูกหนึ่ง อดีตสาวออฟฟิศที่มีชีวิตการทำงานที่มีทั้งความสนุกความกดดันที่เข้ามาไม่ต่างกับคนทำงานทั่วไป เล่าย้อนไปถึงตอนที่ไปสมัครเรียนปักผ้าให้ฟังว่าแม้แต่ครูยังถามว่าอยากเรียนไปทำไม
“ครูบอกว่าคนสมัยใหม่ไม่ค่อยจะเรียนกันหรอกเพราะว่ามันทำมาหากินไม่ได้ ตอนนั้นความคิดในหัว คือ อยากเรียนปักผ้าเพื่อนำไปถวายแด่พระพุทธศาสนา เริ่มต้นจากงานปักพื้นฐานก่อน ต่อมาไปสมัครเป็นช่างปักจิตอาสาช่วยปักชุดโขนเพื่อใช้ในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ
การแสดงโขนในครั้งนั้นเป็นการแสดงโขนหน้าพระเมรุมาศ โดยสำนักการสังคีต กรมศิลปากร นอกเหนือจากการแสดงแล้ว ยังได้จัดทำเครื่องแต่งกายโขนขึ้นมาใหม่ โดยศิลปินแห่งชาติ อาจารย์จักรพันธุ์ โปษยกฤต ท่านให้ลูกศิษย์มาช่วยสอนวิธีการปักชุดโขนตามแบบของอาจารย์เยื้อน ภาณุทัต (บรมครูทางด้านประณีตศิลป์) ทำให้เราได้เรียนรู้งานปักและเทคนิคต่างๆมากมาย หลังจากนั้นจึงไปสมัครเรียนต่อกับ ครูเอ็ด - อรรถพนธ์ ลิมปนพงศ์เทพ ซึ่งเป็นหนึ่งในลูกศิษย์ของอาจารย์จักรพันธุ์”
กฤติกา ฝากตัวเป็นลูกศิษย์ครูเอ็ด ตั้งแต่วันนั้นถึงวันนี้ ผลงานตาลปัตรทุกชิ้นของเธอมีครูเอ็ดเป็นช่างเขียนรูปและเป็นที่ปรึกษา ไม่ว่าจะเป็นงานปักตาลปัตรรูป สุพรรณหงส์ พญานาคองค์ดำ 9 เศียร และชุด ปัจฉิมโอวาท มี 4 ด้าม ปักเป็นรูป พระภิราพ พระยม พระราหู และ ท้าวเวสสุวรรณ
“ครูเอ็ด เรียนจบคณะศิลปกรรมศาสตร์ ภาควิชาทัศนศิลป์ เอกประติมากรรม จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย นอกจากมีฝีมือในการวาด การปักแล้วยังทำงานออกแบบเครื่องประดับอีกด้วยทำให้ตาลปัตรชิ้นแรก คือ สุพรรณหงส์ มีทั้งงานปักและงานเครื่องประดับตกแต่งด้วยหินสีอยู่บนตาลปัตรด้วย
ทำเสร็จแล้วยังไม่ได้คิดว่าจะนำไปถวายพระที่วัดไหน ได้แต่บ่นทางเฟซบุ๊กว่า อยากให้ตาลปัตรนี้ได้นำออกมาใช้งานจริงๆ ไม่ใช่เก็บไว้ในกรุ
จนท้ายที่สุดมีโอกาสนำไปถวาย วัดดงละคร นครนายก เป็นความลงตัวมากเพราะหงส์เป็นพาหนะของพระพรหม วัดดงละครมีครบทั้งพรหมวิหาร 4 คือ มีวิทยาลัยให้เด็กเรียนฟรี อยู่กินฟรี บวชฟรี เผาศพฟรี ความรู้สึกของเรามันจบลงด้วยความอิ่มใจ”
ตาลปัตรสุวรรณหงส์ ทำจากผ้าไหมสีฟ้าปักดิ้นเงิน ดิ้นทอง ดิ้นข้อ ดิ้นโปร่ง คริสตัล วัสดุโลหะต่างๆ ใช้เทคนิคปักทั้ง ไทย จีน ฝรั่ง ใช้เวลา 1 ปีเต็มจึงแล้วเสร็จ
ตาลปัตรพญานาคองค์ดำ 9 เศียร ปักถวายท่านเจ้าอาวาสวัดท่าไม้ สำหรับใช้ในศาสนกิจ
ด้านหลังตาลปัตรพญานาคองค์ดำ 9 เศียร ปักคำอธิษฐานจิต
“ตาลปัตรพญานาคองค์ดำ 9 เศียร ทำถวายท่านเจ้าอาวาส วัดท่าไม้ (สมุทรสาคร) ตาลปัตรใช้ผ้าไหมสีแดงปักด้วยไหมสีดำ ใช้เทคนิคปักดิ้นโลหะ ประดับลูกปัดสี เป็นงานปักที่มีความนูนคล้ายประติมากรรมนูนต่ำ ด้านหน้าเป็นรูปพญานาคองค์ดำ 9 เศียร มีวชิระ(สายฟ้า)เป็นอาวุธ ด้านหลังปักคำอธิษฐานจิต ความว่า
ขอจงจิตตั้งบริบาล
ในกาลแห่งพระศาสนา
ด้วยเหตุอุปัตติภพนาคา
บรรพชาไม่อาจพึงมี
ขอกุศลดลได้ภพมนุษย์
เป็นบุรุษทรงพละราศี
เมื่อนั้นพรหมจรรย์ย่อมมี
ข้ามพ้นโอฆีกันดารฯ
ตาลปัตรด้ามนี้ ท่านเจ้าอาวาสวัดท่าไม้ นำออกใช้ในงานกฐิน งานฉลองสมโภช และงานทางศาสนาอยู่เสมอ ใช้เวลาปักนาน 8 เดือนจึงสำเร็จลุล่วง
งานปักตาลปัตรพระภิราพ
ตาลปัตรพระภิราพด้านหลังปักบทปัจฉิมโอวาทและเครื่องแขวนดอกไม้สด
ล่าสุดกฤติกากำลังทำงานตาลปัตร ชุดปัจฉิมโอวาท มี 4 ด้าม ปักเป็นรูปพระภิราพ พระยม พระราหู และ ท้าวเวสสุวรรณ ด้านหลังปักบทปัจฉิมโอวาทของพระพุทธองค์ คำสอนครั้งสุดท้ายก่อนจะปรินิพพานว่า
“วยธมฺมา สงฺขารา อปฺปมาเทน สมฺปาเทถ”
แปลว่า สังขารทั้งหลาย มีความเสื่อมสลายไปเป็นธรรมดา ท่านทั้งหลายจง (ยังประโยชน์ตนและประโยชน์ผู้อื่น) ให้ถึงพร้อม ด้วยความไม่ประมาทเถิด
“ตาลปัตรชุดนี้ ถ้าใช้งานร่วมกัน 4 ด้าม จะเป็นงานอวมงคล แต่ถ้าแยกใช้แต่ละด้ามจะเหมาะสำหรับงานมงคล ตั้งใจว่าจะไม่ถวายที่ไหน แต่จะทำให้เวียนนำไปใช้ เสร็จงานแล้วส่งกลับคืนมาที่เรา เพื่อที่จะได้ดูแลซ่อมแซมให้พร้อมใช้งานได้ตลอด และเป็นการประหยัดเงินในการจ้างทำตาลปัตรของแต่ละวัดด้วย
ตาลปัตรด้ามแรกในชุดนี้ปักเป็น พระพิราพ (อวตารของพระอิศวรและบรมครูแห่งนาฏศิลป์) ถ้านำไปใช้ในงานไหว้ครูจะมีดอกไม้ทัดหูประดับ สามารถถอดออกได้เมื่อนำไปใช้ในงานศพ ตอนนี้กำลังเก็บรายละเอียดอยู่ เมื่อเสร็จแล้วหากมีโรงเรียนไหนจะขอยืมไปใช้ในงานไหว้ครู ลูกศิษย์พระผู้ใหญ่จะขอยืมไปใช้ในงานละสังขารของพระเถระ เราก็ยินดี ส่วนอีก 3 ด้ามจะค่อยๆ ทำต่อไป” กฤติกาบอกกับเรา
นอกจากงานตาลปัตรแล้ว กฤติกายังปัก หมอนขิด ถวายพระเถระ (ก่อนท่านละสังขาร) ปัก ผ้าทรงพระ ถวายวัดอรุณราชวรารามราชวรมหาวิหาร วัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร ชลบุรี และวัดพะโคะ สงขลา
“ทำแล้วได้อะไร ตอนนี้มีคำตอบแล้ว คือ ความอิ่มใจ อบอุ่นใจ และสุขใจ ทุกครั้งที่ถวายผ้าทรงพระส้มจะถวายผ้าไตรแด่พระภิกษุร่วมไปด้วย เพื่อนในเฟซบุ๊กของส้ม 30 เปอร์เซ็นต์จะเป็นพ่อแม่เพื่อน พอท่านเห็นว่าเรากำลังทำอะไรท่านจะร่วมอนุโมทนาสาธุ ก่อนถวายผ้าไตรส้มจะให้ท่านร่วมกันอธิษฐานร่วมกันเพราะส้มไม่รับเงินบริจาคใดๆ
งานปักตาลปัตร ส้มขอรับเฉพาะเข็มร้อยด้าย คุณตาคุณยาย คุณพ่อคุณแม่ที่ร้อยเข็มไม่ได้ก็จะให้ลูกหลานมาช่วยแล้วให้ท่านตัดด้ายหรือขมวดปมแล้วอธิษฐานหน้าหิ้งพระส่งมาให้เราปัก เราใช้หมดทุกเข็มที่ส่งมาให้พร้อมอนุโมทนาสาธุกับทุกครอบครัว ส่วนเข็มที่ส่งมาแล้วจะเก็บไว้ใช้ในงานบุญถัดไป ความสุขใจที่สุด คือ ได้เห็นพ่อแม่ทุกคนมีความสุข”
มาถึงวันนี้กฤติกากล่าวว่า “ทุกฝีเข็มที่ปัก คือ การภาวนา งานปักผ้าเป็นงานอดิเรกที่เริ่มต้นจากความชอบในงานประณีตศิลป์ พอได้เรียนรู้ลงมือทำจนชำนาญทำให้เราได้พบกับความสงบ เหมือนได้ดูลมหายใจของตัวเอง เป็นการเรียนรู้ธรรมจากการลงมือทำ”
ทำด้วยใจนำไปสู่ธรรมในใจ คือคำตอบที่ว่า “ทำไปทำไม”
หมายเหตุ : รับร่วมบุญด้วยการร้อยด้ายคู่ยาวเท่าศอก ผูกปม อธิษฐานจิต ด้ายสี PE 2501 กับเข็มเบอร์ 8 ทักขอที่อยู่ สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ทาง เฟซบุ๊ก Grittiga Sakthaveekulkit (ส้ม) หรือ ร่วมทำบุญบูรณะเมรุเผาศพผู้ยากไร้ ซึ่งวัดได้สงเคราะห์เผาศพฟรีมาตลอดจนชำรุด ตามกำลังศรัทธา ธนาคารกรุงไทย เลขที่บัญชี 2110712775 ชื่อบัญชี วัดดงละคร เพื่อการก่อสร้างเมรุ ติดต่อสอบถามเพิ่มเติม เจ้าอาวาสวัดดงละคร วัดป่าเมืองลับแล โทร. 08 4511 6394
