ผ้า-ปะ-สม

มีหลายปัจจัยที่เป็นองค์ประกอบของงานออกแบบที่ดี แต่เหนือกว่าเรื่องของวัสดุ รูปทรง ขนาด สีสัน ประโยชน์ใช้สอย ‘ความรัก’ ในสิ่งที่ทำคือองค์ประกอบสำคัญในการสร้างสรรค์ผลงานของนักออกแบบ เพราะความรักในสิ่งที่ทำเป็นความสุขที่ถ่ายทอดสู่ผลงาน เช่นเดียวกับงาน ‘ผ้า-ปะ-สม’ ของคุณ มด-อลงกรณ์ เมินทุกข์ และ อีกแบบ ดีไซน์ (Ikbaep Design)

"ตั้งแต่จบมาก็ทำงานด้านออกแบบกราฟฟิกสิ่งพิมพ์มาตลอดเลยค่ะ เป็นพนักงานบริษัทมาหลายที่เหมือนกันค่ะ จนวันหนึ่งเริ่มรู้สึกว่าอยากทำอะไรนอกเหนือจากสิ่งที่ทำอยู่ ช่วงนั้นตัดสินใจออกจากงานประจำมาเป็นฟรีแลนซ์ เลยทำให้มีเวลามากขึ้น มีเวลาได้คิดได้ลองทำอะไรเพิ่มขึ้น เริ่มจากของใกล้ตัวเอาเสื้อผ้าเก่ามาทำกระเป๋าใช้เอง เอากระดุมที่สะสมมาทำเครื่องประดับต่างๆ ส่วนใหญ่ทำใส่เองนะคะ

แต่จุดที่ทำให้เริ่มทำงานแฮนด์เมดขายก็ตอนที่ใส่แหวนที่ทำเองไปชำระค่าโทรศัพท์แล้วพนักงานทัก สนใจขอซื้อ บอกว่าคราวหน้ามาให้เอาของต่างๆ มาขายด้วย เราก็เอาไปจริงๆ นะคะ วันนั้นเป็นวันแรกที่ขายได้ ทำให้มีกำลังใจ กลับมานั่งทำทั้งวันทั้งคืนเลย หลังจากนั้นก็ลองขายในเว็บไซด์ขายของออนไลน์ มีคนรู้จักขอซื้อนำไปขายต่อบ้าง ไปเปิดท้ายขายของบ้าง จนกระทั่งเปิดเป็นร้านเล็กๆ และตรงนี้อีกก็เป็นจุดเปลี่ยนอีกครั้งหนึ่ง เพราะค่าเช่ายังสูงมากในตอนนั้น กับเริ่มมีความรู้สึกว่า หรือเราจะกลับมาทำอะไรที่ขอนแก่นดี เพราะโดยส่วนตัวชอบงานเกี่ยวกับผ้า อยากนำผ้าที่มีอยู่ของท้องถิ่นที่บ้านมาทำด้วย งั้นเราก็มาอยู่ในที่ที่มีวัตถุดิบดีกว่า” คุณมด เล่าให้ฟังถึงจุดเริ่มต้นของ 'อีกแบบ ดีไซน์' 

ที่มาของชื่อ 'อีกแบบ ดีไซน์' คุณมด บอกว่า

“ตอนนั้นคิดแค่ว่า อยากทำงานเครื่องประดับ แต่เป็นงานอีกแบบหนึ่ง ซึ่งตลอดเวลาที่ทำงานเป็นกราฟฟิก ดีไซน์เนอร์ เวลาเราออกแบบอะไรก็แล้วแต่ สุดท้ายลูกค้าก็อยากได้งานที่มีทางเลือกให้เขาเสมอ เลยคิดว่างั้นเราก็ทำงาน ‘อีกแบบ’ ให้ลูกค้าเลยแล้วกัน เพราะในตลาดมีงานแฮนด์เมดต่างๆ อยู่มาก เราก็เป็นอีกทางเลือกหนึ่งโดยใช้ชื่อว่า อีกแบบ ดีไซน์”

ถามถึงคำจำกัดความของ 'อีกแบบ ดีไซน์' คุณมด ให้คำตอบว่า

“มีคนๆ หนึ่งเคยให้คำจำกัดความของ 'อีกแบบ ดีไซน์' ไว้ รู้สึกประทับใจ และน่าจะเป็นแบบนั้นว่า.. อีกแบบ ดีไซน์ ไม่ใช่งานที่มี ‘ความสวย’ ที่สุดของใครๆ แต่เราสร้างงานจากเรื่องราวที่เราได้สัมผัส ใส่ใจในรายละเอียด และมีความสุขกับผลงานทุกชิ้นของเรา เพื่อให้เห็น ‘ความงาม’ ที่มีเรื่องราว ถ่ายทอดลงบนวัตถุดิบท้องถิ่นผสมผสานสีสันที่มีกลิ่นอายกราฟฟิก เกิดเป็นความเฉพาะตัวค่ะ”

ความเฉพาะตัวนั้นถ่ายทอดผ่านการผสมผสานวัสดุและงานฝีมือรูปแบบต่างๆ ที่คุณมด เรียกว่า ‘ผ้า-ปะ-สม’

“เราผสมผสานผ้าหลายชนิดและลูกไม้เข้าด้วยกันด้วยการปัก และตกแต่งเพิ่มเติมด้วยลูกปัด เลื่อม และอื่นๆ เราเลยเรียกมันว่า เทคนิค ผ้า-ปะ-สม และเทคนิดอื่นๆ จะมีเพนท์สีอะคริลิคมาเพิ่มเติมค่ะ”

การทำงานด้วยสองมือไม่ใช่เรื่องง่าย คุณมด ให้เหตุผลที่เลือกทำงานด้วยมือว่า

“มันมีความสุขมากที่ได้ทำทุกครั้งนะคะ น่าจะหมายถึงว่าเรารู้สึกดี รู้สึกภูมิใจที่ได้ทำอะไรด้วยมือที่มันส่งตรงมาจากสิ่งที่เราคิดเลย เช่นครั้งแรกที่เย็บกระเป๋าก็เย็บด้วยมือทั้งใบเพราะตอนนั้นยังไม่ได้ซื้อจักร เย็บจากความรู้สึกว่ามันต้องเย็บตรงนั้นเข้ากับตรงนี้ พอมันออกมาถึงจะเบี้ยวจะผิดบ้าง แต่มันได้อารมณ์ของงานมือจริงๆ ได้เห็นทีละขั้นตอน ได้รอที่จะเห็นมันเป็นรูปเป็นร่าง ซึ่งมันเป็นเสน่ห์ของงานแฮนด์เมดอีกแบบที่เราคิด”

ขั้นตอนการทำงานของ 'อีกแบบ ดีไซน์' คุณมด เล่าให้ฟังว่า

“ยกตัวอย่างการทำต่างหู ผ้า-ปะ-สม เริ่มจากที่เราได้แรงบันดาลใจจากใบไม้แห้งแถวๆ ที่เราอยู่ หรือที่เราพบเจอ ก็นำฟอร์มนั้นๆ มาถอดแบบตัดทอนในรูปทรงสัดส่วนที่เหมาะสมที่จะทำต่างหู พอได้แล้วเราก็นำมาตัดกับผ้าที่เลือกไว้

พอได้ฟอร์มที่เป็นใบไม้ออกมาแล้ว ก็ถึงขั้นตอนการตกแต่งที่จะใช้ทั้งการปักผ้าลูกไม้ ลูกปัด เพนท์มาผสมเข้าด้วยกันตามดีไซน์ที่เราคิดไว้ หลังจากตกแต่งเสร็จก็เก็บความเรียบร้อยด้านหลังจนถึงการเก็บขอบของใบ และใส่ตัวขอก็เป็นอันเสร็จเรียบร้อยค่ะ”

เทคนิคงานฝีมือต่างๆ ที่นำมาใช้ คุณมด เรียนรู้และพัฒนาไปพร้อมกับการสร้างสรรค์ผลงาน

“งานที่ถนัดที่สุดน่าจะเป็นงานชิ้นหลักๆ คืองานต่างหู ผ้า-ปะ-สม ที่จะมีการผสมสีด้วยผ้าหลายชนิด และวัสดุต่างๆ รวมถึงการปัก การเพนท์ คล้ายกับได้ทำงานศิลปะชิ้นเล็กๆ ที่ตัวเองรู้สึกชอบและทำได้เรื่อยๆ

..ส่วนใหญ่จะเรียนรู้จากของที่ทำขายไปพร้อมๆ กันเลยค่ะ แต่ถ้าติดตรงไหนเช่น ซิปกระเป๋าต้องเย็บอย่างไร หรือตรงไหนที่สงสัย ก็จะเสิร์ชหาในอินเตอร์เน็ทเลยค่ะ ทุกวันนี้ก็ยังเรียนรู้ไปพร้อมกับงานที่ทำในแต่ละชิ้นไม่สิ้นสุด”

นอกจากงานฝีมือ คุณมด ยังผสมผสานงานกราฟฟิกลงไปด้วย

“นำงานกราฟฟิกมาผสมผสานในงานแฮนด์เมดโดยใช้การตัดทอนสิ่งที่เห็นในธรรมชาติ และสีสันนะคะ เช่นงานต่างหู ผ้า-ปะ-สม ชุด ‘ใบไม้’ ได้แรงบันดาลใจจากใบไม้แห้ง จากรูปทรงที่บิดเบี้ยวของแต่ละใบซึ่งจะไม่ซ้ำกัน บางใบก็เว้าแหว่ง เรานำฟอร์มนี้มาตัดทอนด้วยรูปทรงแต่ยังยึดความเป็นธรรมชาติในสิ่งที่เราเห็น

อย่างใบเว้าแหว่งก็จะสื่อถึงความไม่สมบูรณ์แบบเป็นเรื่องธรรมชาติ เราก็ทำฟอร์มเว้าแหว่งออกมา ผสมกับผ้าท้องถิ่น ผ้าไหม ผ้าฝ้าย ผ้าพื้นต่างๆ อย่างเช่นเศษผ้าไหมที่เหลือจากตัดชุดของที่บ้าน เราก็นำมาเพิ่มมูลค่าจากเศษผ้ามาเป็นเครื่องประดับที่ประกอบด้วยผ้าไหม เพราะบางวันเราอาจจะไม่อยากใส่ผ้าไหมทั้งชุด แต่เรายังใส่เครื่องประดับที่ผ้าไหมอีกแบบได้ในทุกโอกาส”

ต่างหู ผ้า-ปะ-สม นี้ เป็นผลงานที่ทำให้คนรู้จัก 'อีกแบบ ดีไซน์' 

“ ..โดยส่วนตัวก็เป็นงานที่รักมาก เพราะเป็นงานชิ้นแรกที่รู้สึกถึงการเปลี่ยนแปลงจากข้างในของตัวเอง ตั้งแต่ย้ายมาอยู่ขอนแก่น จากประสบการณ์เก่าๆ ที่เราเจออะไรมา พอมาอยู่ที่นี่มันเหมือนมีเวลาอยู่กับตัวเองมากขึ้น มีเวลาพิจารณาสิ่งเล็กๆ น้อยๆ รอบๆ ตัว

ต่างหูนี้จึงได้แรงบันดาลใจจากใบไม้แห้ง.. สิ่งที่เห็นคือสีและรูปทรงที่เปลี่ยนไปของใบไม้ ตั้งแต่เกิดจนหมดวาระ เป็นการแสดงออกรูปแบบหนึ่งของธรรมชาติว่าได้สิ้นสุดหน้าที่ของมันแล้ว แม้จะเป็นเพียงแค่รูปทรงสุดท้ายของใบไม้แห้ง แต่ละชนิดแต่ละใบก็มีความงดงาม ชวนจดจำแตกต่างกันไป คล้ายกับมนุษย์เราที่งามแตกต่างกันไป.. เป็นความสวยงามสุดท้ายที่อยากจะให้เห็นและคงอยู่ตลอดไป..

จึงนำรูปทรงแต่ละใบมาผสมกับวัตถุดิบท้องถิ่น ผ้าไหม ผ้าท้องถิ่น ที่เราอยู่ หรือจากเศษผ้าไหมที่เหลือจากการตัดชุด นำมาเพิ่มมูลค่า ผสมผสานงานกราฟฟิก เป็น Handmade Fusion ในหลายเทคนิค.. ตั้งใจอยากทำเป็นงานศิลปะชิ้นเล็กๆ ที่มีความหมายกับเราและคนที่ใส่ ที่สามารถพกพาไปที่ไหนก็ได้ จึงกลายเป็นต่างหู ผ้า-ปะ-สม ซึ่งก็ยังทำดีไซน์ใหม่ออกมาเรื่อยๆ ”

นอกจากต่างหู 'อีกแบบ ดีไซน์' ยังนำเสนอในรูปแบบเครื่องประดับและของใช้หลากหลาย

“ที่ผ่านมาทำเป็นงานเครื่องประดับต่างๆ เช่น ต่างหู สร้อย ข้อมือ นาฬิกา ส่วนงานกระเป๋าจะมีกระเป๋าสะพายทรงต่างๆ กระเป๋าใส่เสื่อโยคะ กระเป๋าใส่ปิ่นโต กระเป๋าสตางค์ และมีกระเป๋าจุกจิกอีกประมาณนึง ส่วนใหญ่จะเลือกทำจากสิ่งที่ตัวเองชอบและอยากใช้ ตอนทำจะคิดว่าทำแบบที่ตัวเองชอบให้คนอื่นได้ใช้”
อย่างไรก็ตามการทำงานด้วยสองมือยังคงมีข้อจำกัด

“ข้อจำกัดหลักๆ ของงานน่าจะเป็นเรื่องของเวลาค่ะ ด้วยวิธีการมันต้องเป็นไปตามขั้นตอนเลยทำให้แต่ละชิ้นใช้เวลาทำนานพอสมควร”

จากจุดเริ่มต้นจนถึงวันนี้และวันข้างหน้าของ 'อีกแบบ ดีไซน์' คุณมด บอกว่า

“ตั้งแต่เริ่มต้นจนถึงวันนี้ สิ่งที่เห็นได้ชัดสำหรับตัวเองคือตัวเองข้างในโตขึ้นมาก ได้เรียนรู้อะไรมากขึ้น ส่วนภายนอกรู้สึกว่าคนรับรู้และเข้าใจความหมายของงาน อีกแบบ ดีไซน์ เพิ่มขึ้นเช่นกันค่ะ

สิ่งที่วางแผนอันใกล้คือ ยังได้ทำงานที่รักแบบนี้ในทุกๆ วัน ส่วนระยะไกลอยากทำงาน ผ้า-ปะ-สม เป็นงานตกแต่งต่างๆ เช่น โคมไฟ ภาพตกแต่งผนัง หรืองานศิลปะในรูปแบบต่างๆ ..ที่ตั้งใจไว้คืออยากจะทำผ้าเป็นของตัวเอง อาจจะเป็นการทอ การเพนท์ การพิมพ์ต่างๆ เป็นลวดลายของตัวเอง แล้วนำมาผสมในผลิตภัณฑ์ต่างๆ ของอีกแบบ ดีไซน์”

หมายเหตุ อีกแบบ ดีไซน์ www.facebook.com/ikbaepdesignstudio