เดวิด นาเดียน หนึ่งในเสียงไวโอลินทรงอิทธิพล

แรงบันดาลใจที่ก่อให้เกิดความสนใจ ความหลงใหล ความใฝ่ฝัน มุ่งสู่กิจกรรมเรื่องใดเรื่องหนึ่งให้ประสบความสำเร็จนั้น หลายครั้งอาจเกิดจาก “สิ่งเล็กๆ น้อยๆ” แต่ยิ่งใหญ่ในความประทับใจ นำไปสู่ ความมุ่งมั่น ความสนในบางอย่าง ที่มีความหมายสำหรับคนหลายต่อหลายคน ในแต่ละยุคสมัยที่ผ่านพ้นไป

โดยเฉพาะเรื่องของเสียงไวโอลิน นักไวโอลิน และดนตรีคลาสสิก คุณหมี - ผู้สนใจดนตรีท่านหนึ่ง แสดงทัศนะในเว็บไซด์ http://30violin.pantown.com เกี่ยวกับการจากไปเมื่อวันที่ 28 พฤษภาคม ของ เดวิด นาเดียน (David Nadien) นักไวโอลินชาวอเมริกัน วัย 88 ปี ว่า

“เสียงไวโอลินจาก Nadien ทำให้หลงใหลในไวโอลินจนถึงทุกวันนี้ อัลบั้มนี้ (อัลบั้ม Humoresque - ผู้เขียน) คิดว่าคงฟังกันจนติดหูครับ”

ผู้เขียนคิดว่าในแวดวงคนนิยมฟังเพลงคลาสสิก โดยเฉพาะผู้สนใจไวโอลิน, นักดนตรี (บางคนได้รับแรงบันดาลใจ จนสนใจหันมาเล่นไวโอลิน),นักเล่นเครื่องเสียงในบ้านเรา ช่วงกว่า 4 ทศวรรษที่ผ่านมา คงไม่รับอิทธิพลทางดนตรีจากเสียงไวโอลินของ เดวิด นาเดียน และ อัลบั้ม ฮิวเมอร์เรสค์ มาอย่างแน่นอน

นึกไปแล้วก็แทบไม่น่าเชื่อว่า เสียงไวโอลินของนาเดียน จะติดอยู่ในความทรงจำของผู้นิยมเสียงเพลงชาวไทย ผ่านอัลบั้ม ฮิวเมอร์เรสค์ เพียงอัลบั้มเดียวนี้

คิดไปอีกทีก็ไม่แปลกใจ ตราบใดที่ศิลปวัฒนธรรมด้านดนตรีบ้านเรา ยังไม่เปิดกว้าง เอื้ออำนวยให้สื่อผลิตซ้ำทางดนตรี ฝีมือการบรรเลงของศิลปินทั่วโลก ทั้งสังกัดค่ายเพลงคลาสสิกใหญ่และค่ายเพลงอิสระ หลั่งไหลเข้ามาจำหน่ายในบ้านเราอย่างกว้างขวางและหลากหลาย อันอาจเกิดจากปัจจัยด้าน ยอดขาย ความนิยม ฯลฯ

ตราบนั้นก็คงต้องฟังเพลงซ้ำๆ จากศิลปินหน้าเดิมๆ เสมือนถูกบังคับให้ฟังเพลงผ่านสื่อผลิตซ้ำทางดนตรีที่ค่อนข้างจำกัด ทำความรู้จักศิลปินและบทเพลงได้เฉพาะสื่อผลิตซ้ำทางดนตรีที่มีขาย เฉพาะบางชุดเท่านั้น

แต่ “อัลบั้มประวัติศาสตร์” - ฮิวเมอร์เรสค์ ของ นาเดียน เป็นที่รู้จักกว้างขวาง นิยมฟังกัน ตั้งแต่ยุคแผ่นเสียง ถึง ยุคแผ่นซีดี เนื่องจาก “คุณค่า” และความไพเราะของการบรรเลงระดับ “ดีเลิศ” อีกทั้งได้รับแรงเสริมจากที่ล่าสุด ค่ายเพลง เรดบีท อินเตอร์เนชั่นเนล จำกัด ได้รับลิขสิทธิ์ให้ผลิตเป็นแผ่นซีดีจำหน่ายในบ้านเรา ยิ่งทำให้เสียงไวโอลินของนาเดียนสามารถเข้าถึงผู้สนใจดนตรีได้มากขึ้น

อย่างน้อยเพลง Souvenir หนึ่งในเพลงเอกอัลบั้มนี้ นำมาเรียบเรียงใหม่ ใช้เป็นเพลงบรรเลงเปิดรายการ “ดนตรีวิจารณ์” ของอาจารย์ ชูชาติ พิทักษากร ทางสถานีโทรทัศน์กองทัพบกเมื่อหลายสิบปีที่แล้ว

รวมถึงรายการ “เพื่อนรัตติกาล” รายการเพลงทางสถานีวิทยุ จัดโดย กุลชาติ เทพหัสดิน ณ อยุธยา นำเพลง Souvenir ที่ผู้เขียนคิดว่าเป็นเพลงจากอัลบั้ม ฮิวเมอร์เรสค์ ของ นาเดียน มาเป็นเพลงเปิดรายการเช่นเดียวกัน

ถามไถ่ผู้สนใจดนตรี คอเพลงคลาสสิก นักเล่นเครื่องเสียง รุ่น “เบบี้ มูมเบอร์” ยุคปลายๆ ของไทย ส่วนใหญ่ล้วนรู้จัก เดวิด นาเดียน และ อัลบั้ม ฮิวเมอร์เรสต์ ผ่านหู ผ่านตา ประทับใจกับเสียงไวโอลิน 12 เพลงนี้กันเกือบทุกคน

แม้ นาเดียน จะมีผลงานสื่อผลิตซ้ำทางดนตรีทั้งแผ่นเสียงและแผ่นซีดีชุดอื่นๆ บ้างไม่มากนัก แต่ไม่ว่าในบ้านเราหรือในต่างประเทศ แทบจะซื้อหาค่อนข้างลำบาก

เป็นอัลบั้มดนตรีคลาสสิกในจำนวนน้อยชุด ที่ค่อนข้างมีอิทธิพลทางดนตรีในบ้านเราเป็นอย่างมากอีกชุดหนึ่ง

0 0 0 0 0

เดวิด นาเดียน เป็นนักไวโอลินชาวอเมริกัน เกิดเมื่อวันที่ 12 มีนาคม ค.ศ. 1926 ที่บรูคลิน นครนิวยอร์ค เริ่มเรียนไวโอลินกับพ่อของเขา พออายุ 14 ปี ได้แสดงดนตรีร่วมกับวงนิวยอร์ค ฟิลฮาร์โมนิค ออร์เคสตรา ต่อมาเรียนไวโอลินกับ อะดอลโฟ เบตตี, อีวาน กาลาเมียน, และ อะดอล์ฟ บุซ

ช่วงปี ค.ศ. 1966 ถึง 1970 นาเดียน เป็นหัวหน้าวง นิวยอร์ค ฟิลฮาร์โมนิค ออร์เคสตรา ช่วงที่ เลอะนาร์ด เบิร์นสไตน์ เป็นผู้อำนวยการดนตรี เขาลาออกจากตำแหน่งหัวหน้าวง เพื่อไปเป็นนักดนตรีในห้องบันทึกเสียง

ความเป็นนักดนตรีฟรีลานซ์มือหนึ่งของนาเดียน กับความสามารถอ่านโน้ตที่ไม่เคยเห็นมาก่อนได้รวดเร็วคล่องแคล่ว ทำให้เขาเป็นนักดนตรีที่ห้องบันทึกเสียงต้องการ มีรายได้ดีกว่าการเป็นหัวหน้าวงออร์เคสตราชื่อดัง และนาเดียนเองอาจไม่ชอบชีวิตที่ต้องมีเวลาทำงานแน่นอน และเรียกร้องการทุ่มเททางดนตรีเป็นอย่างสูง ยุคที่เบิร์นสไตน์เป็นผู้นำวง

นาเดียนเป็นนักดนตรีบันทึกเสียงไวโอลินประกอบในตำราเรียนไวโอลินของซูซูกิ แสดงดนตรีและเป็นนักดนตรีวงออร์เคสตราในประเทศญี่ปุ่นหลายวง สอนดนตรีอยู่ในสถาบันดนตรีแมนเนส สคูล ออฟ มิวสิค ในนครนิวยอร์ค

เขามีผลงานแผ่นซีดีจำนวนหนึ่ง คอเพลงและนักดนตรีหลายคนชื่นชอบ ผู้สนใจอยากรู้จักนาเดียน สามารถชมคลิปการบรรเลง ในฐานะหัวหน้าวง นิวยอร์ค ฟิลฮาร์โมนิค ออร์เคสตรา ของเขาได้ผ่านยูทูบ โดยเฉพาะการเดี่ยวไวโอลินในบทเพลง สวอน เลค ของไชคอฟสกี้

สิ่งที่ นาเดียน เล่าไว้ในดีวีดีเรื่องราวของเขาตอนหนึ่งว่า เขารู้สึกภาคภูมิใจมาก ช่วงที่เป็นหัวหน้าวงนิวยอร์ค ฟิลฮาร์โนนิค เดวิด ออยสตราค นักไวโอลินชื่อดังชาวรัสเซีย มาเดี่ยวไวโอลินร่วมกับวง เคยขอคำแนะนำในการเล่นโน้ตประดับตอนหนึ่งของบทเพลงไวโอลิน คอนแชร์โต ของโมสาร์ท แล้วออยสตราคเห็นด้วยกับคำแนะนำของนาเดียน

หลายคนในแวดวงดนตรีสงสัยกันว่า นักไวโอลิน ฝีมือดีอย่างนาเดียน ทำไมไม่โด่งดัง สร้างความฮือฮา มีชื่อเสียงเหมือนนักไวโอลินระดับมือโซโลคนอื่นๆ ทั่วไป เรื่องเล่าลือที่ส่วนหนึ่งผ่านการยืนยันของลูกชายของ Boris Barere นักเปียโนคู่ใจของนาเดียน เล่นเปียโนคลอในอัลบั้มฮิวเมอร์เรสค์ด้วย ว่า อาจเป็นเพราะความไม่ลงรอยกับ ไอแซค สเติร์น “ขาใหญ่” หนึ่งในผู้ทรงอิทธิพลวงการดนตรีคลาสสิกโลก

นาเดียน ให้เหตุผลการที่ช่วงรุ่งๆ ของชีวิตทางดนตรี เขาไม่นิยมออกทัวร์ เดินสายไปแสดงดนตรีตามสังคีตสถานใหญ่ๆ ทั่วโลก เพราะเขาไม่ชอบการเดินทาง และนั่นไม่ใช่ไลฟ์สไตล์การใช้ชีวิตของเขา

ลูกศิษย์คนหนึ่งของนาเดียนเล่าให้ฟังว่า “ผมเคยไปเป็นคนพลิกโน้ตเพลงให้นักดนตรีเล่นในวงเชมเบอร์ มี โยเชฟ ซิลเวอร์สไตน์ (นักไวโอลินร่วมรุ่นกับนาเดียน หัวหน้าวงบอสตัน ซิมโฟนี ออร์เคสตรา - ผู้เขียน) ร่วมเล่นไวโอลินอยู่ด้วย มีคนแนะนำให้ผมรู้จักกับซิลเวอร์สไตน์ บอกว่า ผมเป็นลูกศิษย์ของนาเดียน ซิลเวอร์สไตน์พูดกับผมว่า - ตอนนี้ผมรู้สึกประหม่าในการเล่นเหลือเกิน เพราะคุณรู้ดีว่าเสียงไวโอลินที่ดีๆ เป็นอย่างไร ครูไวโอลินของคุณเป็นหนึ่งในนักไวโอลินในดวงใจของผม”

0 0 0 0 0

สำหรับผู้สนใจดนตรีรุ่นใหม่ๆ สามารถทำความรู้จัก เดวิด นาเดียน และเสียงไวโอลินของเขา ผ่านอัลบั้ม ฮิวเมอร์เรสค์ ที่สร้างอิทธิพลทางดนตรีเป็นอย่างสูงในบ้านเรา เพราะแผ่นซีดีลิขสิทธิ์ คุณภาพเสียงดี แม้จะเป็นอัลบั้มเก่าออกมานานแล้ว สามารถซื้อหาได้ง่ายในบ้านเรา

อัลบั้มนี้มีทั้งหมด 12 เพลง เป็นบทเพลงสั้นๆ ลักษณะ Show Pieces หรือ Encore Pieces ฟังง่ายๆ สบายๆ ไม่ต้อง “ปีนกระได” ทางดนตรีคลาสสิก อย่างที่หลายคน “มโน” เอาเอง อย่างไม่ค่อยถูกต้องนัก

จุดเด่นของเสียงไวโอลิน สร้างสรรค์โดย เดวิด นาเดียน ในแง่เทคนิคทางดนตรีซึ่งทำให้เพลงที่เล่นออกมาไพเราะน่าฟัง อาทิ ความแม่นยำถูกต้องของเสียงดนตรี, เทคนิคการเล่นคล่องแคล่วเป็นธรรมชาติ ในกลุ่มสไตล์แบบไฮเฟตซ์, การสั่นนิ้วมือซ้าย ที่มีลักษณะเฉพาะตัวด้านความเร็วของการสั่น, การสร้างวลีและประโยคเพลง, การยืดหดจังหวะให้เหมาะสมกับบทเพลง, ความสามารถในการสร้าง “สีสัน” เสียงไวโอลินที่หลากหลาย

จากเทคนิคทางดนตรีข้างต้น ทำให้ผู้ฟังทั่วไปสามารถสัมผัสเสียงไวโอลินที่หวาน น่ารัก ผ่านเพลง Souvenir, หลากอารมณ์และสีสัน ผ่านบทเพลงที่มีความดัง ความเบาแตกต่างกัน ได้แก่เพลง Traumerei และ Meditation การหน่วงจังหวะ การเร่งจังหวะในช่วงที่เหมาะสมผ่านเพลง Humoresque

เดวิด นาเดียน เป็นผลิตของการสร้างนักไวโอลิน ในประเทศสหรัฐอเมริกาต้นและกลางศตวรรษที่ 20 ซึ่งได้นักไวโอลินฝีมือดีจากยุโรป อพยพมาตั้งถิ่นฐานในอเมริกาเป็นครูสอน

เสียงไวโอลินของนาเดียน มีลักษณะเฉพาะตัว ใครที่ฟังบ่อยๆ และคุ้นเคยกับสไตล์การบรรเลงของเขา ฟังแล้วส่วนใหญ่สามารถแยกแยะและบอกได้ว่า นั่นคือเสียงไวโอลินของนาเดียน

ผู้สันทัดกรณีด้านดนตรีคลาสสิกและการบรรเลงไวโอลินบางท่าน จัดให้ นาเดียน เป็นผลผลิตของการสร้างนักไวโอลินใน “สไตล์สำนักดนตรีเก่า” (Old School Style) เพราะต่อมาช่วงปลายศตวรรษที่ 20 เมื่อมาตรฐานการสอนไวโอลินในอเมริกาปักหลักมั่นคง สามารถสร้างพื้นฐานการเล่น ในเกณฑ์เฉลี่ยที่ดีได้แล้วนั้น

ผลที่ตามมาอีกประการคือ เสียงไวโอลินของนักดนตรีรุ่นใหม่ๆ “ขาด” ความหลากหลายทางเสียง เพราะเล่นออกมาดี คล้ายๆ กัน เหมือนๆ กันไปเกือบหมด

ความหลากหลายของเสียงดนตรีที่ดี มีอยู่ในเสียงไวโอลินของ “เดวิด นาเดียน” และอัลบั้ม “ฮิวเมอร์เรสค์” ครับ.