ใบสั่งยาจากธรรมชาติ! นักวิจัยแนะ ใช้เวลากับต้นไม้ ช่วยใจเบาได้จริง

ชีวิตในเมืองทำให้เหงา หรือเราแค่ยังเจอต้นไม้ไม่พอ?

เคยรู้สึกไหมว่า ถึงแม้เราจะอยู่ท่ามกลางผู้คนมากมาย แต่กลับรู้สึกเหงาอย่างบอกไม่ถูก

ความเหงา ไม่ใช่แค่ความรู้สึกชั่วคราว งานวิจัยบอกว่า “มันคือปัญหาด้านสุขภาพระดับโลก” ที่ส่งผลต่อทั้งร่างกายและจิตใจ

บางประเทศอย่าง อังกฤษ และ ญี่ปุ่น ถึงขั้นตั้ง “รัฐมนตรีว่าการกระทรวงความเหงา” ขึ้นมา

ศัลยแพทย์ใหญ่ของสหรัฐอเมริกา ดร. วิเวก เมอร์ธี (Dr. Vivek H. Murthy) ได้ออกประกาศด้านสาธารณสุขเกี่ยวกับ “ความเหงาและการขาดการเชื่อมโยงทางสังคม” เมื่อปี 2023 ว่า

“ความเหงาอาจร้ายแรงพอๆ กับการสูบบุหรี่วันละ 15 มวน”

นอกจากนี้ เขายังเรียก “ความเหงา” ว่าเป็น โรคระบาดแห่งความสัมพันธ์ (Epidemic of Loneliness and Isolation) อีกด้วย

แล้วเราควรรับมือกับความเหงานี้อย่างไร? กรุงเทพธุรกิจ จะพาผู้อ่านไปสำรวจบทบาทของ ธรรมชาติ ว่าเวลาเพียง 1 - 2 ชั่วโมงต่อสัปดาห์กลางธรรมชาติ จะสามารถเปลี่ยนความรู้สึกของเราได้อย่างไรบ้าง

ความเหงาอาจไม่ได้เกิดจาก "ตัวเรา" แต่เกิดจาก "สิ่งแวดล้อม"

ศาสตราจารย์ เซี่ยวฉี เฟิง (Xiaoqi Feng) จากมหาวิทยาลัย New South Wales ประเทศออสเตรเลีย ได้เสนอแนวคิดใหม่ที่น่าสนใจ เธอเรียกสภาพแวดล้อมที่ทำให้คนรู้สึกโดดเดี่ยวว่า “Lonelygenic Environment” ซึ่งแปลตรงๆ ได้ว่า “สิ่งแวดล้อมที่ก่อให้เกิดความเหงา”

เธออธิบายว่า ให้ลองนึกภาพเมืองที่เต็มไปด้วยคอนกรีต อากาศร้อนระอุ ไร้ร่มเงา ไม่มีสวน ไม่มีทางเท้าให้เดินอย่างปลอดภัย แล้วต้องพึ่งรถยนต์ตลอดเวลา นี่แหละ คือสภาพเมืองที่ทำให้เรา “ไม่สามารถเชื่อมต่อกับคนอื่นได้” โดยธรรมชาติ

ธรรมชาติเกี่ยวอะไรกับความเหงา?

ธรรมชาติมีผลกับสภาพจิตใจเรามากกว่าที่คิด งานวิจัยจากหลายประเทศชี้ให้เห็นตรงกันว่า การอยู่ใกล้ต้นไม้ หรือการใช้เวลาในธรรมชาติแม้เพียงเล็กน้อย ก็จะช่วยลดความรู้สึกโดดเดี่ยวได้

ผู้คนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่สีเขียวอย่างน้อย 30% รอบบ้าน มีโอกาสรู้สึกเหงาน้อยลงถึง ครึ่งหนึ่ง โดยเฉพาะถ้าอยู่คนเดียว

การใช้เวลาในธรรมชาติ แค่ 1 – 2 ชั่วโมง/สัปดาห์ เช่น เดินเล่นในสวน นั่งใต้ต้นไม้ หรือ ดูนกในสวนสาธารณะ จะสามารถช่วยให้ความเหงาลดลงได้ถึง 69% ภายใน 4 เดือน และสูงถึง 110% ใน 16 เดือน

สิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นโดยไม่ต้องใช้ยา ไม่ต้องพบจิตแพทย์ แค่มีต้นไม้ มีที่ให้ออกไปนั่งเล่น หรือเดินเล่นบ้าง ชีวิตก็ดีขึ้นได้

ธรรมชาติช่วยได้อย่างไร?

จูเลียนน์ โฮลท์-ลุนสตัด (Julianne Holt-Lunstad) นักจิตวิทยาและนักประสาทวิทยาจาก Brigham Young University สหรัฐอเมริกา อธิบายว่า มีหลายเหตุผลที่ธรรมชาติช่วยลดความเหงาได้:

• ช่วยเพิ่มโอกาสเจอผู้คน: การออกไปเดินเล่นในสวน เจอผู้คน เจอหมา เจอแมว แค่นี้ก็ช่วยให้รู้สึก “เป็นส่วนหนึ่งของบางสิ่ง” ได้แล้ว
• ลดความเครียด คลายวิตกกังวล: เสียงลม เสียงใบไม้ หรือ แค่การมองดูต้นไม้ก็ช่วยให้จิตใจสงบลงได้
• มนุษย์เรามีความเชื่อมโยงกับโลก: ธรรมชาติทำให้เรารู้ว่าเราไม่อยู่อย่างเดียวดายในจักรวาลนี้

ใบสั่งยาจากธรรมชาติมีอยู่จริง

ในหลายประเทศ มีโครงการที่เรียกว่า “Social Prescribing” หรือ “สั่งกิจกรรมในธรรมชาติ”

เช่น โครงการ RECETAS ในประเทศสเปน ชวนคนที่รู้สึกเหงา ไปร่วมกิจกรรมกลางแจ้ง เช่น ดูนก ปั่นจักรยาน หรือปลูกต้นไม้ในสวนสาธารณะ เพื่อเชื่อมโยงคนกับธรรมชาติ และ กับกันและกัน

ถ้าอยากเริ่มบำบัดความเหงาด้วยธรรมชาติ ต้องทำอย่างไร?

แค่ลองเปลี่ยนกิจวัตรประจำวันให้ ใกล้ธรรมชาติมากขึ้น เช่น

• ลองชวนเพื่อนไปนั่งคุยที่สวน แทนร้านคาเฟ่
• เดินเล่นรอบหมู่บ้านในช่วงเย็น
• ปลูกต้นไม้ในบ้าน หรือจัดระเบียงให้เขียวขึ้น
• เข้าชมรมที่ทำกิจกรรมกลางแจ้ง เช่น ปั่นจักรยาน หรือเดินป่า
• หรือแค่นั่งคนเดียวใต้ต้นไม้ ก็เพียงพอแล้ว

ถ้าหากรู้สึกเหงา ลองออกไปเปลี่ยนบรรยากาศดู การได้ไปเดินเล่นในสวน นั่งใต้ต้นไม้ หรือ มองท้องฟ้าสักครู่ อาจช่วยคลายความเหงาลงโดยที่เราไม่รู้ตัวก็ได้

 

อ้างอิง washingtonpost , pubmed , sciencedirect