หนังสือจิตวิทยาที่น่าอ่าน | วิทยากร เชียงกูล

1. คุณฉลาดมากกว่าที่คุณคิดไว้ (แปล) S. Epstein, A. Brodsky You’re Smarter Than You Think (1993) คบไฟ, 2540 

ชื่อเต็ม คุณฉลาดมากกว่าที่คุณคิดไว้: การพัฒนาความคิดอย่างสร้างสรรค์ เพื่อความสำเร็จในชีวิต จิตแพทย์ชาวอเมริกัน วิเคราะห์ให้ผู้อ่านเข้าใจว่าคนเรามีความคิดจิตใจหรือปัญญา 2 แบบ คือความคิดในเชิงเหตุผล และความคิดในเชิงประสบการณ์ ถ้าเรารู้จักเลือกใช้ความคิดทั้ง 2 แบบ ให้เกิดประโยชน์ได้มากที่สุด จะนำไปสู่ความคิดอย่างสร้างสรรค์

ซึ่งเป็นการคิดแบบแก้ปัญหา สอดคล้องกับความเป็นจริง ยืดหยุ่น ปรับตัวได้ นำสถานการณ์ทุกอย่างมาพิจารณา คนที่เป็นนักคิดสร้างสรรค์ที่ดีจะประสบความสำเร็จ มีความสุข ความพอใจ ทั้งในการเรียน ชีวิตส่วนตัว และชีวิตการงาน

2. จิตวิทยาในการสร้างความสุข สายธาร พิมพ์ครั้งที่ 3, 2552

รวมบทความคัดสรรจากการสรุปความแปลเรียบเรียงและสังเคราะห์จากหนังสือและบทความภาษาอังกฤษ เกี่ยวกับจิตวิทยาในทางบวก จิตวิทยาและปรัชญาเกี่ยวกับความสุขของนักคิดและนักจิตวิทยา

เช่น จิตวิทยาของการสร้างประสบการณ์ที่ยอดเยี่ยมที่สุด (Flow) ศิลปะของความสุข คู่มือการใช้ชีวิต โดยดาไลลามะ, ความสุขที่แท้จริง การใช้จิตวิทยาทางบวกแนวใหม่ โดย Martin E. P. Seligman) ความฉลาดทางอารมณ์ โดย Daniel Goleman เป็นต้น

3. ความสุขซื้อไม่ได้ แต่สร้างได้ด้วยตนเอง ประพันธ์สาส์น 2548 

รวมบทความแปลเรียบเรียงจากหนังสือและบทความของนักจิตวิทยา, นักปรัชญาต่างประเทศ เกี่ยวกับจิตวิทยาการสร้างความสุขที่แท้จริง ซึ่งเป็นเรื่องขึ้นอยู่กับสภาพจิตใจ ความเข้าใจ การมองโลกในแง่บวก การยอมรับ และการใช้ชีวิตอย่างสร้างสรรค์ของคนแต่ละคน เป็นเรื่องทางความคิดจิตใจที่คนเราสามารถเรียนรู้และสร้างได้ด้วยตนเอง

4. เรียนลึก รู้ไว ใช้สมองอย่างมีประสิทธิภาพ สถาบันวิทยาการเรียนรู้, 2548 

ความรู้เกี่ยวกับเรื่องว่าสมองทำงานอย่างไร การรู้จักดูและใช้สมองอย่างประสิทธิภาพ การจัดการเรียนรู้ให้สอดคล้องกับการทำงานของสมอง (Brain Based Learing - BBL) เพื่อการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้น ข้อมูลบางส่วนในหนังสือเล่มนี้ภายหลังได้นำไปรวมพิมพ์ในหนังสือเรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพ สายธาร 2549 

5. บทเรียนชีวิต ที่จิตแพทย์อยากบอกให้โลกรู้ OMG, 2561

แปลและเรียบเรียงจากหนังสือจิตแพทย์ชาวอเมริกัน ชื่อหนังสือเดิมคือ ถนนสายที่มีคนเลือกเดินทางน้อยกว่า: จิตวิทยาใหม่ของความรัก, คำนิยมดั้งเดิม และความเจริญงอกงามทางจิตใจ เป็นเสมือนหนังสือคู่มือการเดินทางในชีวิต

อธิบายให้เข้าใจง่ายๆ ว่า เราเข้าใจเรื่องความรักและวิธีคิดในการดำเนินชีวิตของเราแบบผิดๆ อย่างไร และถ้าเลือกเข้าใจเรื่องความรักและความสัมพันธ์กับคนอื่นๆ เสียใหม่ให้ถูกต้อง เราจะมีความสุขและความเจริญงอกงามทางจิตใจได้อย่างไร

6. จิตวิทยา ความฉลาด และความคิดสร้างสรรค์ สายธาร, 2554 (๑๔หลักคิด พัฒนาตนเองสู่ความเป็นเลิศ สนพ.ไทยควลลิตี้บุ๊ค2562)

รวมบทความสรุปแนวคิดสำคัญของหนังสือจิตวิทยาทั่วไปเล่มเด่นๆ ที่ถือเป็นหนังสือคลาสสิกด้านจิตวิทยา 14 เล่ม เช่น เนื้อหาหลักคือการสร้างเสริมความฉลาดหลายด้าน ความคิดในทางบวก และความคิดสร้างสรรค์ของมนุษย์ ภาวะทางอารมณ์ ปัญหาการเลือกในโลกยุคทุนนิยมสมัย ความแตกต่างทางสมองและจิตวิทยาระหว่างเด็กกับผู้ใหญ่ เพศชายกับเพศหญิง

ประกอบไปด้วย บทนำ-มนุษย์เรารู้อะไรเกี่ยวกับความคิดจิตใจของตัวเอง และบทความเช่น 1. ภาษาและความคิดของเด็ก โดย Jean Piaget 2. การหยั่งถึงธรรมชาติของมนุษย์ โดย Abraham Maslow

3. คู่มือการใช้ชีวิตอย่างมีเหตุผล โดย Albert Ellis และ Robert A. Harper – 7. ความฉลาดหลายด้าน โดย Howard Gardner 8. การทำงานกับความฉลาดทางอารมณ์ โดย Daniel Goleman – 10. การคิดแบบนอกกรอบ โดย Edward De Bono ฯลฯ

7. ความรัก การสร้างสรรค์ และความสุข สายธาร, 2550 

บทความทางจิตวิทยา การศึกษาและปรัชญา หลายหัวข้อจากหนังสือภาษาอังกฤษ เช่น The Road Less Travelled, Success in Intelligence, Happiness Lessons A New Science กล่าวถึงเรื่องความรัก การสร้างสรรค์ และความสุข เพื่อที่เราจะได้นำความรู้ความเข้าใจในเรื่องเหล่านี้ไปใช้แก้ปัญหาและพัฒนาชีวิตของตนเอง ครอบครัว และชุมชน ได้อย่างสร้างสรรค์และมีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้น

8. จิตวิทยาวัยรุ่น, สายธาร, 2552

พัฒนาการทางด้านจิตวิทยาของวัยรุ่น ซึ่งมีลักษณะเฉพาะ เช่น สมองส่วนที่รู้จักยับยั้งชั่งใจยังพัฒนาไม่เต็มที่) การเข้าใจเรื่องจิตวิทยาวัยรุ่นที่มีลักษณะจะช่วยให้ทั้งตัววัยรุ่นเอง พ่อแม่ ครู อาจารย์ แก้ปัญหาและพัฒนาการเรียนรู้และการใช้ชีวิตของวัยรุ่นได้อย่างมีประสิทธิภาพและสร้างสรรค์

นี่คือหนังสือที่วัยรุ่น พ่อแม่ ผู้ปกครอง ครู อาจารย์ ควรจะอ่าน เพราะในระบบการศึกษาเรามุ่งสอนแต่วิชาการและวิชาชีพในการทำมาหากิน แต่มองข้ามเรื่องการเรียนรู้จักตัวเอง ซึ่งเป็นเรื่องที่ควรรู้มากที่สุด และก่อนเรื่องอื่นๆ

9. อธิบายศัพท์จิตวิทยาและการพัฒนาตนเอง สายธาร, 2552

อธิบายศัพท์เฉาะทางด้านจิตวิทยาแนวคิดรวบยอดของคำสำคัญ เพื่อช่วยให้ผู้อ่านมีความรู้เรื่องจิตวิทยาและการพัฒนาตนเอง ที่จะใช้เป็นฐานไปศึกษาหนังสือแนวจิตวิทยาและการพัฒนาตนเองได้กระจ่างชัดยิ่งขึ้น

10. พลังแห่งการคิดบวก The Power of Positive Thinking, ไทยควอลิตี้บุ๊คส์, 2562

สรุปสาระสำคัญจากหนังสือจิตวิทยาแนวบวก จิตวิทยาแห่งความสุขความสำเร็จของนักจิตวิทยาคนสำคัญ รวม 10 บทความ เช่น จิตวิทยาเพื่อความสุข/ความสำเร็จ จิตวิทยาแนวบวกเพื่อพัฒนาศักยภาพของมนุษย์ พลังของการมองโลกในแง่ดี เพื่อสร้างสุขภาพจิตที่ดี หลีกเลี่ยงความเจ็บป่วยทางจิตใจ เช่น ความวิตกกังวล ความเครียด อาการซึมเศร้า ฯลฯ

เราน่าจะมองหาว่ามีปัจจัยอะไรที่ทำให้ชีวิตคนเราได้เติมเต็มและมีคุณค่าต่อการมีชีวิตอยู่ เขาใช้คำว่า Wellbeing (สุขภาวะ) ความรู้สึกโดยรวมของสุขภาพจิตที่ดีและความสุขที่ทำให้มนุษย์เรารู้สึกว่ามีความสำเร็จในชีวิตอย่างแท้จริง 

11. จิตวิทยาเจริญวัยอย่างมีความสุข มูลนิธิเพื่อนหนังสือ, 2565

รวมบทความเสนอความรู้ใหม่เรื่องวิชาจิตวิทยาของมนุษย์ตั้งแต่วัยหนุ่มสาวถึงวัยผู้ใหญ่ และผู้สูงวัยงานวิจัยพบว่า ผู้ใหญ่และผู้สูงวัยยังคงมีพัฒนาการทางด้านความคิดจิตใจอย่างต่อเนื่อง บางคนสามารถเจริญวัยได้อย่างมีสุขภาวะ ความพอใจ และมีความหมาย ไปจนถึงช่วงบั้นปลายของชีวิตได้อย่างไร

การวิจัยแบบระยะยาวทั้งชีวิตของกลุ่มคนที่เป็นกลุ่มตัวอย่าง และการวิจัยโดยแพทย์ นักประสาทวิทยา  บทความส่วนท้ายๆ เรื่องการสูงวัย มาจากประสบการณ์ ภูมิปัญญา นักคิด นักเขียนที่สำคัญ บางคนตั้งแต่ซิเซโร เบอร์ทรันด์ รัสเซล ถึงเฮนรี่ มิลเลอร์