10 ไฮไลท์เที่ยว"วังบางขุนพรหม" วังที่สวยที่สุดในเมืองไทย

"วังบางขุนพรหม" เป็นวังเก่าแก่อายุกว่า 100 ปี สร้างเมื่อ ปี พ.ศ. 2444 จัดเป็นวังที่สวยที่สุดในเมืองไทย 

วังแห่งนี้ตั้งอยู่ในบริเวณธนาคารแห่งประเทศไทย เป็นส่วนหนึ่งของ พิพิธภัณฑ์ธนาคารแห่งประเทศไทย เนื้อที่ 33 ไร่ริมเจ้าพระยา เปิดให้ชมฟรีตั้งแต่เดือนเมษายน 65 เฉพาะเสาร์-อาทิตย์(ดูรายละเอียดท้ายเรื่อง)

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงโปรดให้สร้างวังบางขุนพรหม เพื่อเป็นที่ประทับของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ฯ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต พระโอรสลำดับที่ 33 ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าและพระนางเจ้าสุขุมาลมารศรี อัครราชเทวี

เป็นวังที่ออกแบบโดยคาร์ล ซันเดรสกี สถาปนิกชาวเยอรมัน แต่ไม่แล้วเสร็จ จึงได้มารีโอ ตามัญโญ สถาปนิกชาวอิตาลี (ผู้ออกแบบพระที่นั่งอนันตสมาคม, สะพานมัฆวานรังสรรค์ และวังปารุสกวัน) มาดำเนินการออกแบบจนแล้วเสร็จ

รูปแบบสถาปัตยกรรมได้รับอิทธิพลจากยุคบาโรก(สถาปัตยกรรมตะวันตก ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 17 ในอิตาลีจะเน้นเรื่องแสง สี เงา และคุณค่าประติมากรรม) และยุคโรโกโก(ศิลปะรูปแบบนี้พัฒนามาจากศิลปะฝรั่งเศส ทุกสิ่งทุกอย่างในห้อง ไม่ว่าผนัง เครื่องเรือน หรือเครื่องประดับ จะออกแบบให้กลมกลืนเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน)

หน้าบันและผนังภายนอกอาคาร จึงมีลักษณะเป็นเส้นโค้งเว้าเข้า และนูนต่อเนื่องกัน และองค์ประกอบในการตกแต่งห้องต่าง ๆ มีความคล้ายคลึงกัน ใช้ปูนปั้นเป็นเส้นนูนตามกรอบประตูและช่องแสง

ที่โดดเด่นที่สุดคือบานประตูไม้แกะลายเส้นบนกึ่งกลางของลูกฟักไม้ ช่องแสงเหนือประตูปิดด้วยแผ่นไม้ฉลุลาย และฝ้าเพดานตกแต่งด้วยแผ่นไม้ฉลุลาย เน้นลวดลายด้วยการเขียนสีทอง พื้นภายในห้องต่าง ๆ เป็นพื้นไม้สักปูเข้าลิ้นขัดมัน

วังบางขุนพรหม มีหลายตำหนักด้วยกัน อาทิ ตำหนักใหญ่หรือตำหนักทูลกระหม่อม,ตำหนักสมเด็จ,ตำหนักหอ,ตำหนักน้ำ และศาลาแตร

ปัจจุบันวังบางขุนพรหม อยู่ในความดูแลของธนาคารแห่งประเทศไทย ใช้เวลารีโนเวท 3 ปี และเปิดประชาชนชมอยู่เนื่องๆ 

ในอดีตวังแห่งนี้เป็นสถานที่ที่เจ้านายในราชวงศ์จักรีทรงใช้พบปะสังสรรค์ และยังใช้เป็นสถานที่เลี้ยงรับรองแขกต่างประเทศ

กระทั่งช่วงเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชมาเป็นระบอบประชาธิปไตย บุคคลในราชสกุล “บริพัตร” ต้องนิราศจากเมืองไทย วังจึงกลายเป็นสมบัติของรัฐบาล มีหน่วยงานราชการผลัดเปลี่ยนเป็นที่ทำการ

เมื่อปี 2488 กรมธนารักษ์ได้ให้ธนาคารแห่งประเทศไทยเช่าวังบางขุนพรหม เพื่อใช้เป็นที่ทำการ จนถึงปี 2502 ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย เสนอเรื่องต่อคณะรัฐบาลขอกรรมสิทธิ์ในที่ดินและสิ่งปลูกสร้างของวังบางขุนพรหมไว้เป็นทรัพย์สมบัติของธนาคาร

โดยเห็นว่าสถานที่แห่งนี้งดงามและมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ เหมาะเป็นที่ทำการของธนาคารแห่งประเทศไทยซึ่งถือเป็นสถาบันสำคัญของชาติ

10 ไฮไลท์วังบางขุนพรหม

1.ตำหนักใหญ่ 

ตึก 2 ชั้นที่ปลายปีกอีกด้านหนึ่งเป็นหอกลม 3 ชั้น ความงามของตึกจะอยู่ที่ลักษณะเสาชนิดต่าง ๆ ทั้งเสากลม เสาเหลี่ยม เสาแบน เสาบิดเป็นเกลียว ตามหัวเสาประดับด้วยลวดลายปูนปั้น หน้าต่างมีหลายแบบ มีทั้งหน้าต่างรูปไข่ ล้อมด้วยลายปูนปั้นรูปดอกคัทลียา และหน้าต่างรูปครึ่งวงกลมมีรูปเครือไม้และผลไม้ หลังคาเป็นแบบทรงมังซาร์ด

2.หน้าจั่ว

หน้าจั่วของตำหนักใหญ่วังบางขุนพรหมตรงด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือ ด้านบนของหลังคาเป็นหน้าจั่วที่เรียกว่า broken pediment

ประกอบด้วยเส้นโค้งออกและเว้าเข้าสลับกันในกรอบของรูปสามเหลี่ยม มีลายปูนปั้นที่เป็นลายม้วนคล้ายตัวอักษรภาษาอังกฤษแบบตัวเอส (S) และตัวซี (C) รวมทั้งลายปูนปั้นรูปเปลือกหอย

3.ลายประตู 

ประตูไม้สีเขียวในห้องต่าง ๆ ของวังบางขุนพรหม มีลวดลายเดียวกับปูนปั้นภายในและภายนอก รวมถึงกรอบหน้าจั่วและหน้าต่างภายนอกอาคาร

ลวดลายบนบานประตู เป็นงานแกะสลักลงในเนื้อไม้ และใช้แผ่นทองคำเปลวปิดลงตรงช่องลึกและบนขอบกรอบลูกฟัก เพื่อตกแต่งเป็นลายเส้นสีทอง และลวดลายทองลักษณะนี้ ยังพบเห็นที่เพดานเหนือโถงบันไดและในห้องสีชมพู

(ห้องสีชมพูเป็นห้องใหญ่บนชั้นสองของตำหนักใหญ่ วังบางขุนพรหม )

4.ห้องสีชมพู

เป็นห้องที่สวยที่สุดของวังบางขุนพรหม ในอดีตเคยเป็นท้องพระโรงหลักสำหรับต้อนรับแขกสำคัญ ตลอดจนใช้ในการทำบุญเลี้ยงพระและพิธีการต่าง ๆ

ปัจจุบันห้องสีชมพูเป็นห้องที่ใช้จัดแสดงพระบรมรูปเขียนสีน้ำมัน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต เป็นภาพประธาน

5. ตัวอาคารใช้โทนสีเหลือง 

ตัวอาคารของวังบางขุนพรหม รวมถึงวังอื่น ๆ ในช่วงยุคสมัยเดียวกัน ใช้โทนสีเหลือง เพราะเมื่อปี 2440-2450 เป็นช่วงแห่งการสร้างอาคารทรงยุโรปในสยาม เพื่อให้แผนงานตกแต่งอาคารให้แล้วเสร็จตามกำหนด

กรมโยธาธิการจึงเลือกใช้สีเหลืองเดียวเป็นการประหยัดค่าใช้จ่าย และนำเข้าสีเหลืองในปริมาณมาก มาใช้ทาสีตกแต่งตำหนักหลายหลังในวังต่าง ๆ รวมทั้งวังบางขุนพรหมด้วย

6.ห้องบริพัตร (ุห้ามถ่ายภาพ)

สมัยเป็นวังบางขุนพรหม ห้องนี้เป็นห้องรับรองแขกและตั้งเครื่องลายคราม ปัจจุบันจัดแสดงพระประวัติสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต รวมทั้งวัตถุที่เกี่ยวเนื่องในพระองค์ เช่น สิ่งของที่ระลึก พัดรองงานขึ้นตำหนักใหญ่วังบางขุนพรหม ไม้เท้าทรง โน้ตเพลงลายพระหัตถ์ ฯลฯ เป็นอีกห้องที่น่าชม

ศาลากระโจมแตรอยู่ระหว่างตำหนักใหญ่และตำหนักสมเด็จ
7.กระโจมแตร ศาลาแห่งเสียงดนตรี 

ศาลากระโจมแตรอยู่ระหว่างตำหนักใหญ่และตำหนักสมเด็จ วังบางขุนพรหม มีรูปทรงเป็นศาลาวงกลม ก่อด้วยอิฐและมีลวดลายปูนปั้นที่งดงามอ่อนช้อย ขอบหลังคาประดับปูนปั้นรูปหัวสิงห์

หลังคาข้างบนเป็นทรงโดมซ้อนกันสองชั้นคล้ายกับผลมะยมผ่าครึ่ง วางครอบบนผนังรับน้ำหนักที่ออกแบบเป็นช่องเปิดรับลม ทำให้เมื่อยืนอยู่กลางศาลาจะมีเสียงสะท้อนมาอย่างชัดเจน จึงใช้เป็นสถานที่ซ้อมดนตรี เนื่องจากผู้ซ้อมดนตรีจะได้ยินเสียงดนตรีอย่างชัดเจน ส่วน คนฟังได้รับฟังความไพเราะจากเสียงสะท้อนก้องกังวานรอบทิศทาง

(บันไดวัง จัดว่างดงามที่สุด ) 

8.โถงบันได ตำหนักใหญ่ 

กล่าวกันว่าบันไดวังบางขุนพรหมเป็นบันไดแบบ Ceremonial Stair ที่ออกแบบได้อย่างงดงามที่สุดแห่งหนึ่งของกรุงเทพฯ ในยุคนั้น

โถงบันไดออกแบบให้ฐานล่างกว้างกว่าชั้นบนในลักษณะสอบเข้าหากัน ทำให้ลูกนอนของบันไดเสมือนคลื่นไหลลงจากฐานด้านบนลงสู่ฐานด้านล่างอาคารสำคัญในยุโรป เช่น โรงละคร Opera Garnier ประเทศฝรั่งเศส ใช้บันไดแบบ Ceremonial Stair เช่นเดียวกัน

9.หน้าจั่ว 

หน้าจั่วของตำหนักใหญ่วังบางขุนพรหมตรงด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือด้านบนของหลังคาเป็นหน้าจั่วที่เรียกว่า broken pediment ประกอบด้วยเส้นโค้งออกและเว้าเข้าสลับกันในกรอบของรูปสามเหลี่ยม มีลายปูนปั้นที่เป็นลายม้วนคล้ายตัวอักษรภาษาอังกฤษแบบตัวเอส (S) และตัวซี (C) รวมทั้งลายปูนปั้นรูปเปลือกหอย

10. เสาเกลียว 

เสาอิงทรงเกลียวคลื่น แบ่งบานหน้าต่างออกเป็นสามช่อง ส่วนหัวหน้าต่างออกแบบเป็นคิ้วโค้งครึ่งวงกลมผสมผสาน มีลายปูนปั้นเครือเถาใบพฤกษาอ่อนช้อยงดงาม เสาเกลียวลักษณะนี้เรียกว่า Barley-sugar column มีลักษณะเดียวกับเสาเกลียวรองรับหลังคาของแท่นบูชาขนาดใหญ่ในมหาวิหาร เซนต์ปีเตอร์ กรุงโรม 

การใช้เสาเกลียวเป็นองค์ประกอบสถาปัตยกรรม เริ่มใช้กันมาตั้งแต่ยุคกลางในยุโรป แต่เป็นที่นิยมในสมัยบาโรก ปรากฏให้เห็นทั้งในอาคาร รวมทั้งเฟอร์นิเจอร์ เช่น ใช้เป็นขาโต๊ะ เก้าอี้
..............

อ้างอิง

-ข้อมูล : หนังสือ “๑๐๐ ปี วังบางขุนพรหม”

-ข้อมูลและภาพ(บางส่วน) จากเฟซบุ๊ค : ศูนย์การเรียนรู้แบงก์ชาติ - BOTLC

-วิกีมีเดีย  

การเที่ยวชมวังบางขุนพรหม 

-วังบางขุนพรหมเปิดให้ชมฟรี มีวิทยากรนำชม วันเสาร์ - อาทิตย์ ตั้งแต่เมษายน 65 (ไม่รับWalk in)  ต้องสำรองเข้าเยี่ยมชมทางออนไลน์เท่านั้น 

-จองเข้าชมวังได้ภายใน 7 วันในแต่ละสัปดาห์ รอบละ 40 คน

https://services.botlc.or.th/PhysicalDistancing 

การเดินทาง

รถยนต์ส่วนตัว 

-ใช้เส้นทางสะพานพระราม 8 มุ่งหน้าไปยังถนนสามเสน ก่อนเข้าทางประตูธนาคารแห่งประเทศไทย หรือประตูฝั่งใต้สะพานพระราม 8 (ประตู 2)

รถไฟฟ้า BTS

-สถานีราชเทวี ลงทางออก 3 ต่อรถประจำทางสาย 99

-สถานีสะพานตากสิน ลงทางออก 2 ต่อเรือด่วนเจ้าพระยาที่ท่าสาทร ขึ้นที่ท่าพระราม 8 จากนั้นเดินไปตามถนนวิสุทธิกษัตริย์