เช็กให้ชัวร์! 'กรดไหลย้อน' VS 'โรคเส้นเลือดหัวใจตีบ' ความเหมือนที่แตกต่าง

ด้วยอาการของ "กรดไหลย้อน" และ "โรคเส้นเลือดหัวใจตีบ" มีความคล้ายกัน ทำให้หลายคนอาจสับสนระหว่างอาการของทั้ง 2 โรค  เนื่องจากทั้งสองภาวะนี้สามารถทำให้เกิดอาการเจ็บหน้าอกได้ อย่างไรก็ตาม สาเหตุของอาการเหล่านี้แตกต่างกันอย่างมาก ฉะนั้น การรู้ถึงความแตกต่างของโรคจะช่วยให้ดูแลสุขภาพและป้องกันปัญหาสุขภาพที่อาจเกิดขึ้นได้อย่างเหมาะสม

"กรดไหลย้อน" (gastroesophageal reflux disease: GERD) เป็นโรคที่เกิดจากการไหลย้อนของสารคัดหลั่งในกระเพาะอาหารไม่ว่าจะเป็นกรดหรือแก๊สกลับไปที่หลอดอาหาร ซึ่งโดยปกติร่างกายคนเราจะมีการไหลย้อนของกรดในกระเพาะอาหารขึ้นไปในหลอดอาหารอยู่บ้างโดยเฉพาะหลังรับประทานอาหาร แต่ผู้ที่เป็นโรคนี้จะมีปริมาณกรดที่ย้อนมากขึ้นหรือย้อนบ่อยกว่าผู้ที่ไม่เป็นโรค หรือหลอดอาหารมีความไวต่อกรดมากขึ้นแม้ว่าจะมีปริมาณกรดที่ย้อนขึ้นไปไม่มากกว่าปกติ

"โรคเส้นเลือดหัวใจตีบ หรือ โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ" (coronary artery disease; CAD) ยังคงเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้น ๆ ของคนไทย ยิ่งในยุคปัจจุบันเทคโนโลยีเพิ่มมากขึ้น สไตล์การใช้ชีวิตก็เปลี่ยนแปลงไป กล่าวคือ เราเริ่มทำงานประจำอยู่กับที่มากขึ้น ไม่ค่อยลุกไปไหน เคลื่อนไหวหรือออกแรงกันน้อยลง นำมาซึ่งความเสี่ยงในการเกิดโรคนี้มากขึ้น

ข่าวที่เกี่ยวข้อง:

หลอดเลือดหัวใจตีบ อัมพฤกษ์ เสี่ยงแค่ไหน คัดกรองก่อนป่วย-เสียชีวิต

'กรดไหลย้อน' โรคใกล้ตัวที่ใครก็เป็นได้ กินแล้วนอน เสี่ยง 2 เท่า

กรดไหลย้อน กับ โรคเส้นเลือดหัวใจตีบ แตกต่างกันอย่างไร?

อาการสำคัญที่พบบ่อยในโรคกรดไหลย้อน ได้แก่

• ความรู้สึกแสบร้อนบริเวณลิ้นปี่ กลางหน้าอก ซึ่งมักเกิดหลังรับประทานอาหารเสร็จใหม่ๆ
• ความรู้สึกเปรี้ยวหรือขมในปากและคอ
• มีอาหารย้อนขึ้นมาในปากและคอ
• จุกเสียด แน่นท้องบริเวณลิ้นปี่

นอกจากอาการเหล่านี้แล้ว โรคกรดไหลย้อนยังก่อให้เกิดอาการอื่นๆ ได้อีก เช่น

• อาการเจ็บหน้าอกที่ไม่ได้เกิดจากโรคหัวใจ
• เสียงแหบเรื้อรัง เสียงเปลี่ยน
• ไอเรื้อรังโดยไม่มีสาเหตุชัดเจน
• กลืนติดขัดเหมือนมีก้อนจุกในคอ
• อาการทางช่องปาก เช่น ฟันผุ มีกลิ่นปาก
• โรคหืดที่ไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยาตามปกติ

อาการของโรคเส้นเลือดหัวใจตีบ 

• เจ็บหน้าอก แน่นหน้าอกเหมือนถูกบีบรัด หรือกดทับ
• เจ็บหน้าอกปวดร้าวไปกราม สะบักหลัง แขนซ้าย หัวไหล่
• เจ็บหน้าอกมากขึ้น เมื่อมีการออกแรง หรือ ออกกำลังกาย
• เหงื่อออก จะเป็นลม หน้าซีด
• ใจสั่น หอบเหนื่อย คลื่นไส้
• อาจมีอาการจุกบริเวณคอหอย ซึ่งบางรายอาจมีอาการจุกบริเวณใต้ลิ้น

ข้อแตกต่างที่สำคัญ

กรดไหลย้อน

• มักเกิดหลังการรับประทานอาหารหรือนอนราบ และมีอาการแสบหน้าอกชัดเจน

โรคเส้นเลือดหัวใจตีบ

• อาการเจ็บหน้าอกมักเกิดขณะออกแรงหรือเมื่อเครียด และรู้สึกเหมือนหน้าอกถูกบีบคั้น

นพ.ธิปกร ผังเมืองดี หัตถการปฏิบัติรักษาโรคหัวใจและหลอดเลือด ศูนย์หัวใจ โรงพยาบาลนครธน กล่าวว่า อาการเจ็บหน้าอก แน่นหน้าอก เป็นอาการเริ่มต้นของหลายๆ โรค ซึ่งอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น จากโรคหัวใจ หรือโรคกรดไหลย้อน โดยอาการของทั้ง 2 โรคนี้มักเริ่มมากจากเจ็บหน้าอก แน่นหน้าอกอาจทำให้สับสนได้ ซึ่งบางรายคิดว่าอาการเจ็บหน้าอก แน่นหน้าอกมาจากโรคกรดไหลย้อน จึงซื้อยามารับประทานเองไม่ได้ไปพบแพทย์ หรือรับการตรวจรักษา สุดท้ายอาการกลับเป็นมากขึ้นกลายเป็นโรคหัวใจขาดเลือดในที่สุด

สาเหตุและปัจจัยเสี่ยงของทั้ง 2 โรค

โรคกรดไหลย้อน

• ความผิดปกติของหูรูดส่วนปลายหลอดอาหารที่ทำหน้าที่ป้องกันกรดไหลย้อนจากกระเพาะอาหารมีความดันของหูรูดต่ำหรือเปิดบ่อยกว่าคนปกติ ความผิดปกติเหล่านี้อาจเกิดจากการดื่มแอลกอฮอล์ สูบบุหรี่ กาแฟ ชา เครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน และ ยาบางชนิด เช่น ยารักษาโรคหอบหืดบางตัว
• ความผิดปกติในการบีบตัวของหลอดอาหาร ทำให้อาหารที่รับประทานเคลื่อนตัวลงช้าหรืออาหารที่ไหลย้อนขึ้นมาจากกระเพาะอาหารค้างอยู่ในหลอดอาหารนานกว่าปกติ
• ความผิดปกติของการบีบตัวของกระเพาะอาหาร ทำให้อาหารค้างอยู่ในกระเพาะอาหารนานกว่าปกติ ทำให้เพิ่มโอกาสการไหลย้อนของกรดจากกระเพาะอาหารสู่หลอดอาหารมากขึ้น อาหารประเภทไขมันสูงและช็อกโกแลตจะทำให้กระเพาะอาหารบีบตัวลดลง
• พฤติกรรมในการดำเนินชีวิต เช่น เข้านอนทันทีหลังรับประทานอาหาร รับประทานอาหารปริมาณมากในหนึ่งมื้อ สูบบุหรี่ ดื่มน้ำอัดลมหรือแอลกอฮอล์ ความเครียด
• โรคอ้วน ทำให้เพิ่มแรงกดต่อกระเพาะอาหารและทำให้กรดไหลย้อนกลับ
• การตั้งครรภ์ เนื่องจากฮอร์โมนที่เพิ่มขึ้นขณะตั้งครรภ์ทำให้หูรูดหลอดอาหารอ่อนแอลง รวมถึงมดลูกที่ขยายตัวจะเพิ่มแรงกดต่อกระเพาะอาหาร

โรคเส้นเลือดหัวใจตีบ

โรคหลอดเลือดแดงหัวใจตีบตันส่วนใหญ่มากกว่า 95% มาจากการอักเสบการเสื่อมของหลอดเลือด ซึ่งใช้เวลานานนับสิบๆ ปี ความเสื่อมจะมากหรือน้อยนั้นต่างกันตามสาเหตุ เช่น อายุที่มากขึ้น กรรมพันธุ์ ความดันโลหิตสูง เบาหวาน ไขมันในเลือดผิดปกติ การสูบบุหรี่ ความอ้วน การไม่ออกกำลังกาย ถ้าหลอดเลือดในหัวใจเริ่มตีบแคบเกิน 50% จะเริ่มมีอาการเหนื่อยเมื่อออกแรงมากขึ้น พอพักก็หาย และถ้าตีบเกิน 75% อาจมีอาการแม้อยู่เฉยๆ

นอกจากนี้บางสถานการณ์อาจมีการปริแตกของตระกรัน (Plaque) ในหลอดเลือดแดง เกล็ดเลือด และปัจจัยแข็งตัวของเลือดจะเข้ามาอุดทำให้หลอดเลือดหัวใจเส้นนั้นเกิดตีบตันฉับพลัน มีอาการเจ็บแน่นหน้าอก หรือเป็นมากขึ้นก็หอบเหนื่อย (เกิดภาวะหัวใจล้มเหลว) หรือหัวใจหยุดเต้น เรียกกลุ่มอาการอันตรายนี้ว่า ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจตายฉับพลัน (ACS: Acute Coronary Syndrome) ซึ่งเป็นภาวะเร่งด่วนทางหัวใจที่ต้องรักษาฉับพลัน คนทั่วไปอาจเรียกว่า Heart Attack (อาการโรคหัวใจอันตรายฉับพลัน)

• อายุที่มากขึ้น
• ระดับคอเลสเตอรอลสูง ระดับไขมันในเลือดสูง
• โรคเบาหวาน
• โรคความดันโลหิตสูง
• ภาวะอ้วน
• รวมไปถึงการการดื่มแอลกอฮอล์ และการสูบบุหรี่
• มีภาวะเครียด หรือใช้ชีวิตภายใต้สถานการณ์ตึงเครียดเป็นประจำ
• ขาดการออกกำลังกาย

ป้องกันการเกิดโรค

การป้องกันโรคกรดไหลย้อน

• หลีกเลี่ยงอาหารที่เพิ่มการหลั่งกรดในกระเพาะอาหาร เช่น อาหารรสเผ็ดจัด เปรี้ยวจัด แอลกอฮอล์ เครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน น้ำอัดลม กระเทียม หัวหอม เป็นต้น รวมถึงหลีกเลี่ยงการทานอาหารมื้อใหญ่ ควรแบ่งเป็นมื้อเล็กๆ แต่บ่อยครั้ง
• ผ่อนคลายความเครียด เช่น นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ ออกกกำลังกาย นั่งสมาธิ สวดมนต์
• ควบคุมน้ำหนัก โดยเฉพาะในคนอ้วน หรือคนที่น้ำหนักเกินเกณฑ์มาตรฐาน เมื่อน้ำหนักลด ความดันในกระเพาะอาหารก็จะลดลง ทำให้อาหารและกรดในกระเพาะอาหารดันหูรูดหลอดอาหารน้อยลง อาการกรดไหลย้อนก็จะลดลงตามไปด้วย นอกจากนั้นยังส่งผลดีต่อสุขภาพด้านอื่นๆ และทำให้มีสุขภาพที่แข็งแรง
• หลีกเลี่ยงการนอนราบทันทีหลังรับประทานอาหาร ควรรออย่างน้อย 3-4 ชั่วโมง หรือหากนอนควรนอนหนุนหมอนสูง และไม่ควรออกกำลังกายหลังรับประทานอาหารเสร็จทันที

ขณะที่การป้องกันและการรักษาโรคเส้นเลือดหัวใจตีบ มีดังนี้ 

การรักษาโรคเส้นเลือดหัวใจตีบ แบ่งออกได้เป็น 4 ระดับ ประกอบด้วย

ระดับที่ 1 รักษาโดยปรับเปลี่ยนพฤติกรรม เช่น

• เลิกสูบบุหรี่ จำกัดการดื่มแอลกอฮอล์
• ลดการบริโภคอาหาร หวาน มัน เค็มจัด
• เพิ่มการรับประทานผักสดและผลไม้ที่ไม่หวานจัด
• ควบคุมน้ำหนัก และออกกำลังกายสม่ำเสมอ
• เข้ารับการตรวจสุขภาพประจำปี

ระดับที่ 2 รักษาโดยการใช้ยา ในผู้ที่มีความเสี่ยง (โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่เป็นโรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน) หรือ ในผู้ที่มีหลอดเลือดหัวใจตีบไม่มากที่ยังไม่จำเป็นต้องทำหัตถการ  ต้องรับประทานยาตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด

ระดับที่ 3 รักษาโดยหัตถการสวนหลอดเลือดหัวใจและหรือใส่ขดลวด (Stent) เข้าไป เพื่อขยายหลอดเลือดหัวใจตีบให้ทำงานได้เป็นปกติ

ระดับที่ 4 รักษาโดยการผ่าตัด ทำทางเบี่ยงหลอดเลือดหัวใจ (Coronary Artery Bypass Graft – CABG)

อ้างอิง: โรงพยาบาลเวชธานี ,โรงพยาบาลวิภาวดี ,โรงพยาบาลนครธน ,โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ ,โรงพยาบาลพระราม 9