เด็กเยาวชนไทย 'ภัยออนไลน์'คุกคามกระหน่ำ พนัน-ล่อลวงทางเพศ

เมื่อเวลา 10.00 น. วันที่ 13 ต.ค. 2568 ที่ลิโด้ คอนเน็คท์ กรุงเทพฯ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ร่วมกับสถาบันสื่อเด็กและเยาวชน (สสย.) สถานีโทรทัศน์ไทยพีบีเอส (Thai PBS) และคณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จัดงาน “สัปดาห์เยาวชนเท่าทันสื่อ (HOPE HOP FEST)” เปิดพื้นที่ให้เด็ก เยาวชน ครอบครัว และคนทำงานด้านสื่อ ร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้สร้างทักษะการใช้สื่อสารสนเทศและดิจิทัล (Information and  Digital Literacy : MIDL) อย่างปลอดภัย

นายวิเชษฐ์ พิชัยรัตน์ กรรมการกองทุน สสส. กล่าวว่า ปัจจุบันสื่อและเทคโนโลยีดิจิทัลกลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวัน โดยเฉพาะในกลุ่มเด็กและเยาวชนไทย จากผลสำรวจการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารหรือ ITC ของเด็กและเยาวชน อายุ 6-24 ปี ในปี 2567 โดยสำนักงานสถิติแห่งชาติ พบว่า เด็กและเยาวชนไทยใช้งานอินเทอร์เน็ตเพิ่มขึ้นจาก 86.3% ในปี 2562 เป็น 98.2% ในปี 2567

ตัวเลขที่เพิ่มขึ้นสะท้อนให้เห็นถึงพลังของการเรียนรู้และการเชื่อมต่อโลกดิจิทัล แต่ในอีกมิติก็ถือเป็นสัญญาณเตือนภัยและความเสี่ยงที่เด็กและเยาวชนต้องเผชิญการถูกคุกคาม ทั้งการกลั่นแกล้งทางออนไลน์ การแสวงหาผลประโยชน์ทางเพศ การสร้างความเกลียดชัง และการเข้าถึงเนื้อหาที่ไม่เหมาะสม เช่น การพนัน สื่อลามก และยาเสพติด

สอดคล้องกับรายงานคู่มือความปลอดภัยบนโลกออนไลน์สำหรับเด็กและเยาวชน ปี 2568 โดยสภาเด็กและเยาวชนแห่งประเทศไทย พบ ปี 2566 เด็กและเยาวชนเคยถูกกลั่นแกล้งทางออนไลน์ 55.3% เคยเล่นพนันออนไลน์ 43.6% ถูกล่อลวงทางเพศ 12%

นายวิเชษฐ์  กล่าวอีกว่า จากสถานการณ์ดังกล่าว ทุกภาคส่วนในสังคมจะต้องร่วมมือกันสร้างพื้นที่สื่อปลอดภัย และส่งเสริมให้เด็กและเยาวชนมีทักษะการใช้สื่ออย่างรู้เท่าทัน สสส.จึงร่วมมือกับภาคีเครือข่าย จัดงานสัปดาห์เยาวชนเท่าทันสื่อ ระหว่างวันที่ 13-15 ต.ค. 2568 เพื่อเปิดพื้นที่ให้เด็ก เยาวชน ครอบครัว และผู้ผลิตสื่อ ได้ติดอาวุธความรู้และสร้างทักษะการรู้เท่าทันตนเอง เท่าทันสื่อ เท่าทันความรุนแรงในสังคม และร่วมสร้างค่านิยมในเรื่องสันติภาพ

ได้แก่ การไม่ใช้ความรุนแรง การใส่ใจระหว่างกัน การยอมรับความแตกต่าง และเคารพศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ กิจกรรมภายในงานตลอดทั้ง 3 วัน ถูกออกแบบมาให้มีความสนุก เข้าใจง่าย และเข้าถึงได้สำหรับคนรุ่นใหม่ เน้นการเรียนรู้ผ่านประสบการณ์จริง ซึ่งเนื้อหาจะเชื่อมโยงกับชีวิตประจำวันของเด็กและเยาวชน คาดว่าจะมีผู้สนใจเข้าร่วมงานกว่า 1,200 คน”

รศ.ดร.ปรีดา อัครจันทโชติ  คณบดีคณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวว่า การพัฒนาเด็กและเยาวชนให้เป็นผู้สื่อสารที่ไม่ใช้ความรุนแรงและสื่อสารเชิงบวก จำเป็นต้องสร้างสภาพแวดล้อมเหล่านี้ในวงผู้ใหญ่รอบตัวเด็กก่อน สร้างนิเวศแวดล้อมของครอบครัวที่อยู่กันโดยไม่ใช้ความรุนแรงและสื่อสารเชิงบวก การสื่อสารกับเด็กไม่ใช่แค่ผลิตสื่อแล้วให้เด็กดูเพียงคนเดียว แต่ผู้ใหญ่ควรร่วมดูและสื่อสารพูดคุยกับเด็ก

ทั้งนี้ การขยายความร่วมมือในเรื่องเด็กเยาวชน รัฐบาลและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทุกภาคส่วนต้องให้ความสำคัญ เพราะการขับเคลื่อนเรื่องเด็กและเยาวชนหากต่างคนต่างทำพลังแห่งการเปลี่ยนจะไม่เกิดขึ้น แต่ละภาคส่วนควรรวมตัวกัน และมองเห็นโอกาสใหม่ๆ เช่น การให้ภาคีเครือข่ายด้านจิตวิทยาและพัฒนาการสำหรับเด็กมาร่วมแก้ไขปัญหา ซึ่งปัจจุบันเด็กมีปัญหาสุขภาพจิต มีความบอบช้ำทางใจมากขึ้น หากดูแลไปถึงด้านเหล่านี้จะทำให้การทำงานขับเคลื่อนด้านเด็กและเยาวชนครอบคลุมยิ่งขึ้น

นางเข็มพร วิรุณราพันธ์ ผู้จัดการมูลนิธิส่งเสริมสื่อเด็กและเยาวชน กล่าวว่า สัปดาห์เยาวชนเท่าทันสื่อ ถูกจัดขึ้นในเดือน ต.ค. ของทุกปี โดยในปี 2568  จะมุ่งสื่อสารขับเคลื่อนประเด็นเรื่องสันติภาพ ที่ไม่ได้หมายถึงเพียงแค่เรื่องความขัดแย้งและสงครามระหว่างประเทศ แต่ยังหมายถึงสิ่งที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน ที่ทุกคนสามารถพบเจอได้

หัวใจสำคัญของงานเทศกาลนี้ คือการเปิดพื้นที่ให้เด็กเยาวชนได้ร่วมสื่อสารความคิดความเชื่อและส่งต่อสันติภาพในมุมมองของพวกเขาที่ได้ลงมือลงแรงผลิตสื่อหนังสั้นและสื่ออื่นๆ จากฝีมือของพวกเขาเอง โดยภายในงาน จะมีเด็กและเยาวชนจากทุกภูมิภาคทั่วประเทศไทย มาร่วมรับชมสื่อและส่งต่อสันติภาพ ความหวัง ให้กับคนทุกคนทุกเพศทุกวัยไม่จำกัด

นางสาวณอิฟฟา ยาเล๊าะ แกนนำเยาวชนผู้ผลิตสื่อสร้างสรรค์ โรงเรียนสาธิตวิทยาการอิสลาม มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี จ.ปัตตานี กล่าวว่า ตนเองและทีมผลิตสื่อสร้างสรรค์ในรูปแบบคลิปวิดีโอและนำมาร่วมจัดแสดงภายในงาน โดยใช้ชื่อคลิปวิดีโอว่า “ชิ้นส่วนแห่งสันติภาพ Piece of Peace”

เนื้อหาจะมุ่งสื่อสารกระตุ้นให้คนในสังคมเห็นถึงความสำคัญของการเปิดใจรับฟังผู้อื่น การให้โอกาส การทำงานร่วมกันอย่างเข้าใจและเคารพซึ่งกันและกัน ใช้สัญลักษณ์ของการต่อจิ๊กซอว์ แสดงให้เห็นว่าความสำเร็จหรือความสมบูรณ์ ไม่สามารถเกิดขึ้นได้จากความคิดหรือความเชื่อของใครคนใดคนหนึ่ง แต่ต้องอาศัยการร่วมแรง ร่วมใจ และการยอมรับคุณค่าของทุกคนในสังคม

 ทั้งนี้ ภายในงานผู้เข้าร่วมจะได้พบกับกิจกรรม 3 โซน 1.โซนสันติ In Cinema ชวนดูสื่อภาพยนตร์สำหรับเด็ก เยาวชน และครอบครัว เนื้อหาจะนำเสนอสร้างความเข้าใจเรื่องความขัดแย้ง และสันติภาพ 2.โซน Activity สนุกกับ Workshop งานศิลปะ และฝึกทักษะผลิตสื่อสร้างสรรค์ 3.โซนนิทรรศการ “สื่อมาถึงใจ” ชวนทุกคนมาสำรวจเสียงในใจของตัวเอง และฝึกการสื่อสารอย่างอ่อนโยน ผู้สนใจสามารถเข้าร่วมงานได้ฟรีไม่เสียค่าใช้จ่าย ดูรายละเอียดกิจกรรมเพิ่มเติมได้ที่เฟซบุ๊กแฟนเพจ “Hope Hop Fest”