36 ปี โรงไฟฟ้าพลังน้ำห้วยแม่นาว ต้นแบบพลังงานสะอาดเพื่อชุมชน

"โครงการไฟฟ้าพลังน้ำห้วยแม่มาว จังหวัดเชียงใหม่" เป็นหนึ่งในโครงการพัฒนาไฟฟ้าพลังน้ำขนาดเล็กที่ใช้พลังงานสะอาด ลดการพึ่งพาพลังงานฟอสซิล ส่งเสริมการพัฒนาชุมชนทั้งในด้านพลังงานและชุมชน พร้อมพลิกโฉมพื้นที่ด้วยพลังงานที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืนได้เป็นอย่างดี

ทั้งนี้ โครงการไฟฟ้าพลังน้ำห้วยแม่มาว จังหวัดเชียงใหม่ เป็นโครงการผลิตไฟฟ้าพลังน้ำขนาดเล็กที่มีกำลังผลิต 4,600 กิโลวัตต์ สามารถผลิตไฟฟ้าได้ประมาณปีละ 9.18 ล้านกิโลวัตต์-ชั่วโมง เริ่มดำเนินการผลิตไฟฟ้าเข้าสู่ระบบมาตั้งแต่วันที่ 24 สิงหาคม 2531 หรือกว่า 36 ปีแล้ว

ปัจจุบันจำหน่ายไฟฟ้าเข้าระบบให้กับการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค (กฟภ.) เพื่อให้บริการประชาชนในชุมชน โดยราคาจำหน่ายให้ กฟภ. อยู่ที่ไม่ถึง 2 บาท ช่วยลดภาระค่าไฟฟ้าผันแปร (Ft) ได้ดี โดยตั้งอยู่ที่บ้านลานหมู่ 5 ตำบลม่อนปิ่น อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่

นายนันทนิษฏ์ วงศ์วัฒนา รองอธิบดีกรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน (พพ.) เปิดเผยว่า โครงการไฟฟ้าพลังน้ำขนาดเล็ก สร้างขึ้นเพื่อผลิตกระแสไฟฟ้าและส่งเสริมการพัฒนาชุมชนในเขตพื้นที่อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ โดยโครงการนี้มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนในท้องถิ่น ด้วยการจัดหาพลังงานไฟฟ้าที่สะอาดและยั่งยืน

นอกจากนี้ ในตัวโครงการฯ ยังช่วยลดการพึ่งพาพลังงานจากเชื้อเพลิงฟอสซิล ทำให้เกิดการรักษาสิ่งแวดล้อมและลดมลพิษ และมีส่วนช่วยพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของชุมชนในพื้นที่โดยรอบ 

โดยมีการเชื่อมต่อกับระบบสายส่งไฟฟ้าของการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค (กฟภ.) ที่อำเภอฝาง โครงการนี้ มีส่วนประกอบหลัก ได้แก่ เขื่อนคอนกรีต สูง 73 เมตร อ่างเก็บน้ำขนาด 20 ล้านลูกบาศก์เมตร โรงไฟฟ้าที่ใช้เครื่องกังหันน้ำชนิด Francis Single Runner จำนวน 2 เครื่อง และสายส่งไฟฟ้าแรงสูงขนาด 22 kV ระยะทาง 20.56 กิโลเมตร

ในส่วนของตัวโครงการฯ มีประโยชน์หลายด้าน เช่น การผลิดพลังงานไฟฟ้าจากทรัพยากรธรรมชาติที่สะอาด การลดการนำเข้าน้ำมันดีเซล การพัฒนาการดำรงชีพของชุมชนท้องถิ่น และการสร้างพื้นที่ชลประทานเพื่อการเกษตรกรรม

นอกจากนี้ ยังมีส่วนร่วมกับชุมชนโดยการดูแลและบำรุงรักษาโครงการไฟฟ้าพลังน้ำระดับหมู่บ้านในพื้นที่ใกล้เคียง แต่ขณะเดียวกัน โครงการนี้ยังประสบปัญหาบางประการ เช่น การกัดเซาะของน้ำบริเวณลานไกและรอบโครงการ การรั่วซึมของเขื่อน และปัญหาด้านสาธารณูปโภค 
ซึ่งมีการวางแผนแก้ไขโดยการสร้างแนวกำแพงกันดินและซ่อมแชมระบบผันน้ำ

"โครงการไฟฟ้าพลังน้ำแม่มาว จังหวัดเชียงใหม่ ไม่เพียงแต่ช่วยลดการพึ่งพาพลังงานฟอสซิล แต่ยังส่งเสริมการพัฒนาชุมชนให้เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม เป็นตัวอย่างที่ดีของการผสมผสานระหว่างเทคโนโลยีพลังงานสมัยใหม่ กับการดูแลสิ่งแวดล้อมและชุมชน"

ล่าสุด กระทรวงพลังงาน และ พพ. ได้ลงพื้นที่โครงการไฟฟ้าพลังน้ำแม่มาว จังหวัดเชียงใหม่ เพื่อพาคณะสื่อมวลชนเข้าเยี่ยมชมโครงการ และจะได้เห็นถึงความสำเร็จและผลกระทบเชิงบวก ที่โครงการฯ มีต่อชีวิตของชุมชนท้องถิ่น และยังส่งเสริมการรับรู้เกี่ยวกับพลังงานสะอาดให้กว้างขวางยิ่งขึ้น และ พพ. ก็ได้เตรียมพร้อมที่จะพัฒนาและส่งเสริมด้านพลังงานสะอาดในหลายๆโครงการอีกในอนาคตอีกด้วย

นายนันทนิษฏ์ กล่าวว่า พพ. อยู่ระหว่างดำเนินโครงการแผงโซลาร์เซลล์ที่ติดตั้งบนผิวน้ำ (Floating Solar) รวม 10 แห่ง ผ่าน 9 เขื่อนสำคัญ จำนวนรวม 64 เมกะวัตต์ มูลค่าการลงทุนหากคำนวณราคาก่อสร้างปัจจุบันรวม 3,200 เมกะวัตต์ ซึ่งจะเริ่มที่โครงการไฟฟ้าพลังน้ำแม่มาวก่อนที่ 3 เมกะวัตต์ โดยของบประมาณลงทุนปี 2569 ที่ 150 ล้านบาท คาดว่าจะสามารถ COD ได้ปี 2572