Biotech & ATMP เทรนด์นวัตกรรมเพิ่มคุณภาพชีวิต

แม้ว่าเศรษฐกิจโลกจะผันผวน แต่ความต้องการรักษาโรคยังมีความจำเป็น บวกกับนวัตกรรมทางการแพทย์ใหม่ๆ ช่วยคิดค้นยา และวัคซีนป้องกันโรคที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น ทำให้ไบโอเทคโนโลยีทางการแพทย์ การผสมผสานระหว่างเทคโนโลยีและความรู้ทางด้านชีววิทยาได้เข้ามามีบทบาทมากขึ้น ปัจจุบันมีบริษัทหลายแห่งลงทุนในการวิจัย เพื่อคิดค้นยา หรือวัคซีน รวมถึงวิธีการรักษาโรคหายากต่างๆ อย่างผลิตภัณฑ์ยาเพื่อการบำบัดรักษาขั้นสูง หรือ Advanced Therapy Medicinal Products (ATMPs) คือผลิตภัณฑ์ยาที่ใช้ยีน เซลล์ หรือเนื้อเยื่อเป็นสารออกฤทธิ์ เพื่อการรักษา ฟื้นฟู หรือซ่อมแซมความผิดปกติของร่างกาย

หน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการเพิ่มความสามารถในการแข่งขันของประเทศ (บพข.) เผยแพร่บทความผลิตภัณฑ์การแพทย์ขั้นสูง (ATPM) ตลาดใหม่ของอุตสาหกรรมสุขภาพแห่งอนาคต เนื้อหาตอนหนึ่งระบุว่า ภาพรวมธุรกิจ ATMPs มีแนวโน้มเติบโตสูง จากข้อมูลของ Pioneering Marketdigits บริษัทที่ปรึกษาด้านการตลาดดิจิทัล คาดการณ์ว่าจะเติบโตสูงขึ้นเป็น 61.5 พันล้านดอลลาร์ในปี 2030 โดยในปี 2023 – 2030 จะมีอัตราการเติบโตเฉลี่ยต่อปี (Compound Annual Growth Rate – CAGR) อยู่ที่ร้อยละ 13.4

มาจากปัจจัยความต้องการของตลาดที่มีความเฉพาะตัวและมีตัวเลือกจำกัด เพราะ ATMPs สามารถรักษาโรคใหม่ๆ หรือโรคหายากอื่นๆ (Rare Disease) ที่ใช้วิธีอื่นรักษาไม่ได้ ซึ่งการรักษาด้วย ATMPs ส่วนมากจะเป็นการรักษาด้วยผลิตภัณฑ์ยีนบำบัด (Gene Therapy) และผลิตภัณฑ์เซลล์บำบัด (Somatic-Cell Therapy Medicine)

ธุรกิจตลาด ATMPs ที่ใหญ่ที่สุดในโลกอยู่ที่ประเทศสหรัฐ ส่วนกลุ่มประเทศยุโรป เป็นหนึ่งในตลาดหลักของการวิจัยทางคลินิก (clinical trial) ตลาดในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกที่เกิดใหม่ (Emerging Market) มีแนวโน้มอัตราเติบโตเฉลี่ยต่อปีอยู่ที่ร้อยละ 8.2 โดยมี ญี่ปุ่น จีน และเกาหลีใต้ เป็นผู้นำเป็นไปในรูปแบบความร่วมมือกับบริษัทธุรกิจทางการแพทย์จากภูมิภาคอื่นๆ เช่น ความร่วมมือเพื่อผลิตผลิตภัณฑ์ยีนบำบัด และผลิตภัณฑ์เซลล์บำบัดต่างๆ

ในประเทศจีนมีผลิตภัณฑ์การแพทย์ชั้นสูงกว่า 400 ชิ้นอยู่ในช่วงของการวิจัยทางคลินิก เกาหลีใต้มีบริษัท SK Group มีโรงงานผลิต 7 แห่ง และศูนย์วิจัย 5 แห่ง ส่วนประเทศอินเดีย บริษัท Startup มีส่วนช่วยสนับสนุนอุตสาหกรรมและธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับ ATMPs ให้เติบโตขึ้นได้

ประเทศไทยปัจจุบันเป็นผู้นำเข้าและส่งออกเครื่องมือแพทย์ที่มีมูลค่าสูงสุดของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และมีอุตสาหกรรมผลิตยาที่มีโรงงานที่ได้รับมาตรฐาน Good Manufacturing Practice (GMP) มากกว่า 150 แห่ง แต่ยังมีข้อจำกัดในการผลิตผลิตภัณฑ์ที่ใช้เทคโนโลยีและองค์ความรู้ขั้นสูง

ปัจจุบันมีโรงเรียนแพทย์และสถาบันการแพทย์หลายแห่งในประเทศได้มีการวิจัยและพัฒนา ATMPs ในทุกประเภท ทั้งผลิตภัณฑ์ยีนบำบัด (Gene Therapy Medicine), ผลิตภัณฑ์เซลล์บำบัด (Somatic-Cell Therapy Medicine), ผลิตภัณฑ์วิศวกรรมเนื้อเยื่อ (Tissue-Engineered Medicine) และผลิตภัณฑ์การแพทย์ขั้นสูงแบบผสม (Combined ATMPs)

ทั้งนี้ ตามแผนพัฒนา ATMPs จะสร้างมูลค่าทางตรงต่อเศรษฐกิจประมาณ 83,000 ล้านบาท และเมื่อรวมผลทางตรง–ทางอ้อม จะมีมูลค่ารวมสูงถึง 266,000 ล้านบาทเลยทีเดียว ดังนั้น การส่งเสริมการลงทุนหรือสนับสนุนการพัฒนานวัตกรรมและเทคโนโลยีขั้นสูงสำหรับการแพทย์นอกจากจะลดการพึ่งพาการนำเข้าแล้วยังช่วยส่งเสริมขีดความสามารถของอุตสาหกรรมการแพทย์ในไทยและสร้างรายได้ให้ประเทศดึงดูดนักลงทุน ที่สำคัญจะมีส่วนสนับสนุนการท่องเที่ยวทางการแพทย์ซึ่งคาดการณ์ว่าปี 2570 จะมีมูลค่าสูงถึง 7.6 แสนล้านบาท ตอบสนองผู้ที่ต้องการดูแลสุขภาพดีแบบยืนยาว Longevity ยกระดับไทยให้เป็น "ศูนย์กลางด้านการแพทย์และสุขภาพมูลค่าสูง (Medical Hub)" ได้อีกด้วย