ไอเดียชั้นดี ที่ไปต่อไม่รอด | บวร ปภัสราทร

ไอเดียของใครคนนั้นก็ว่าดีทั้งนั้น น้อยคนนักที่จะยอมรับว่าไอเดียที่ส่งมาแข่งขันกับคนอื่นนั้นไม่เข้าท่าเข้าทาง ไม่เช่นนั้นเราคงไม่ได้เห็นบางคนปรับท่าทางให้ดูเท่เพื่อเสนอไอเดียที่ตนเองคิดว่าสุดยอด แต่ถ้าว่ากันตามจริงแล้ว ส่วนใหญ่ของไอเดียที่แข่งขันกันเสนอมาให้พวกเราได้รับรู้นั้นเป็นไอเดียที่ไม่ธรรมดา มีของดีอยู่มากพอสมควร แต่ทำไมไอเดียดี ๆ จากคนดังบางคนจึงไปไม่รอด

ไอเดียดีไม่ใช่ดีเพราะตัวไอเดียเองเท่านั้น ไอเดียดูดีได้เพราะคนเสนอไอเดียนั้นด้วย ถ้าภาพลักษณ์เป็นไดโนเสาร์ จะเสนอไอเดียยุคกล้องดูดาวเจมส์ เวบบ์ คนก็ไม่รับแน่ ๆ จะเสนอไอเดียอะไรออกมา เริ่มคิดเรื่องภาพลักษณ์ตนเองก่อนว่าไปกันได้กับไอเดียนั้นหรือไม่การเสนอไอเดียที่ขัดแย้งกับภาพลักษณ์ที่คนทั่วไปมองเห็นตัวตนของเราสุ่มเสี่ยงที่จะพบความล้มเหลว 

(ภาพถ่ายโดย George Milton)

คือมีคนเชื่อน้อยเกินไป จนไม่มีแรงสนับสนุนในการขับเคลื่อนไอเดียนั้น ให้เกิดขึ้นเป็นรูปธรรมได้ อยากเสนอไอเดียที่นำยุคนำสมัย ก็ต้องค่อย ๆ ปรับภาพลักษณ์ให้นำสมัยไปก่อน ซึ่งไม่ใช่แค่เปลี่ยนลุคให้ดูเป็นหนุ่มสาวยุคใหม่ 

หากแต่หมายถึงการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่แสดงออกให้คนได้เห็นกันเป็นประจำ ปรับเปลี่ยนตรรกะที่เป็นแกนของความคิดในเรื่องต่าง ๆ ให้เป็นตรรกะร่วมสมัย ถ้าทนเปลี่ยนได้ ค่อยคิดเสนอไอเดียล้ำสมัยให้คนฮือฮากันต่อไป

ไอเดียที่ดีสำหรับคนเสนออาจไม่ดีเพียงพอสำหรับคนกลุ่มใหญ่ ไอเดียที่คนแค่สิบเปอร์เซ็นต์รับรู้แล้วตื่นเต้นอยากให้เกิดขึ้น แต่คนอีกเก้าสิบเปอร์เซ็นต์ไม่รู้สึกว่าน่าสนใจ เป็นไอเดียที่นำไปทำจริงแล้วได้ผลไม่คุ้มแรง ทำได้จริง มีคนเฮตามไปกับเราแค่หนึ่งคนจากสิบคน ในขณะที่อีกเก้าคนงงอยู่ว่าเราทำอะไรไปเพื่ออะไร 

ถ้าไม่ใช่วงการที่คนหนึ่งคนสำคัญกว่าคนเก้าคน พึงเลี่ยงไปเสนอไอเดียที่ได้ใจคนส่วนใหญ่จะดีกว่า ไอเดียที่วงการนั้นว่าดีคือไอเดียที่คนส่วนใหญ่ชอบใจอยากให้เกิดขึ้น ซึ่งใครที่เข้าใจคนส่วนใหญ่ดีกว่า ย่อมเสนอไอเดียที่ดูดีกว่าเสมอ

(ภาพถ่ายโดย Monstera)

ไอเดียดี ๆ สำหรับวงการหนึ่งอาจเป็นสิ่งที่เกินจริงสำหรับอีกวงการหนึ่ง ไอเดียดีต้องเป็นไปได้ภายใต้บริบทของวงการนั้น ถ้าไปเอาไอเดียที่บ้านเมืองอื่นเขาว่าดี และเราชอบใจโดยลืมไปว่าที่ชอบใจนั้นเป็นความชอบใจที่เกิดขึ้นภายในบริบทของบ้านเมืองนั้น ชอบแล้วเลยเอามาเป็นไอเดียเสนอให้กับอีกบ้านเมืองหนึ่งที่บริบทแตกต่างกันไปโดยสิ้นเชิง 

บ้านเขาผู้คนมีความอุตสาหะ ช่างคิดช่างประดิษฐ์ บ้านเราคนชอบสนุก เบื่องานซ้ำซาก เบื่อที่จะคิดอะไรซับซ้อนกันยาวนาน ไปเอาไอเดียเรื่องบ้านเมืองที่ขับเคลื่อนด้วยอุตสาหกรรมสมัยใหม่มาใช้ ลงเงินไปเยอะแยะยาวนานร่วมสิบปี ยังไปไม่ถึงไหนมีให้เห็นเป็นตัวอย่างกันอยู่แล้ว 

ไอเดียดี ต้องมีโอกาสที่จะทำได้จริงภายใต้บริบทของวงการนั้น ไอเดียดีจากต่างบริบทจะเหมือนกับการคุยกันในวงกัญชา คุยแล้วเคลิ้มดี แต่สักพักก็จะรู้ตัวว่ากำลังหลอกตัวเองอยู่ว่าไอเดียนั้นไปรอดแน่ๆ ฝันให้ไกลแล้วไปให้ถึงนั้นขึ้นกับว่าตอนฝันนั้นกำลังนอนอยู่ตรงไหน ฝันถึงยอดเอเวอเรสต์ ตอนนอนอยู่ในเรือดำน้ำ คงไม่ง่ายเท่ากับที่ฝันตอนอยู่ที่แคมป์เชิงหิมาลัยแน่ ๆ

ไอเดียที่ดีต้องบอกได้ด้วยว่าจะทำได้อย่างไร อย่างน้อยต้องบอกได้ว่าโมเดลธุรกิจน่าจะเป็นอย่างไร บอกได้ชัดเจนว่าไอเดียนั้นจะเสนอคุณค่าอะไร ให้กับใคร ไอเดียนั้นจึงจะไปรอด ถ้าต้องการแค่ให้ดูว่าฉันก็มีไอเดียดี ๆ เหมือนกัน ก็ให้พยายามขายฝันที่จะไปถึงจักรวาลอื่น ในระหว่างที่ดำน้ำอยู่ใต้บาดาลกันต่อไปเถอะ

คอลัมน์ : ก้าวไกลวิสัยทัศน์
รศ.ดร.บวร ปภัสราทร
คณะเทคโนโลยีสารสนเทศ
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี