10 ปี ขาดดุลพุ่ง – ทุนสีเทาเติบโต เผยข้อมูลศก.ไทยพึ่งจีนเกินพอดี

 การค้าระหว่างไทยกับจีนถือว่ามีบทบาทและความสำคัญทางเศรษฐกิจของทั้งสองประเทศมาโดยตลอด โดยจีนถือว่าเป็นเศรษฐกิจอันดับ 2 ของโลกที่มีสัดส่วนต่อปริมาณการค้าโลกถึง 30% ขณะที่ไทยเป็นศูนย์กลางของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และมีความร่วมมือกับจีนในหลายด้าน

อย่างไรก็ตามในหลายปีที่ผ่านมาเศรษฐกิจไทยเผชิญความท้าทาย โดยเฉพาะปัญหาการขาดดุลการค้า การหลั่งไหลของสินค้าจีนที่อาจส่งผลกระทบต่ออุตสาหกรรมในประเทศ และปัญหาการลงทุนของทุนจีนสีเทาที่อาจส่งผลต่อเสถียรภาพทางเศรษฐกิจในระยะยาว

จากข้อมูลของสำนักงบประมาณของรัฐสภา (PBO) เปิดเผยถึงปัญหาการขาดดุลการค้าที่ไทยขาดดุลการค้าจีนมาอย่างต่อเนื่องและเพิ่มขึ้นทุกปี จากข้อมูลย้อนหลังตั้งแต่ปี 2556 ที่ไทยขาดดุลการค้าจีนอยู่ที่ 10,494 ล้านดอลลาร์ เพิ่มขึ้นมาเป็นขาดดุลกว่า45,364.7 ล้านดอลลาร์ในปี 2567 ที่ผ่านมา

โดยข้อมูลในปี 2567 มูลค่าการค้าไทย - จีน อยู่ที่ 115,851 ล้านดอลลาร์ เพิ่มขึ้น 10.3% จากปีก่อน แต่ไทยกลับมีการขาดดุลการค้ากับจีนสูงถึง 45,364.7 ล้านดอลลาร์ เพิ่มขึ้นถึง 23.8% จากปีก่อน โดยสินค้าหลักที่ไทยขาดดุลการค้ากับจีน ได้แก่ เครื่องจักรและอุปกรณ์ไฟฟ้า ซึ่งเป็นสินค้าที่มีมูลค่าสูง ในขณะที่สินค้าส่งออกของไทยที่สำคัญกับจีน เป็นสินค้าที่มีราคาต่ำ เช่น สินค้าเกษตร

แม้ว่าการหลั่งไหลของสินค้าจีนจำนวนมากเข้าสู่ตลาดไทย ส่งผลให้ผู้บริโภคมีทางเลือกในการซื้อ สินค้าที่หลากหลายและราคาย่อมเยามากขึ้น แต่ก็สร้างความเสียหาย ต่อผู้ประกอบการไทยทุกขั้นตอนของห่วงโซ่การผลิตและการค้า (Supply Chain) เนื่องจากไม่สามารถแข่งขัน ด้านราคากับสินค้าจีนได้จนทำให้ผู้ประกอบการไทยหลายรายต้องปิดกิจการลงไปในที่สุด

5 เหตุผลสินค้าจีนตีตลาดสินค้าไทย

PBO ยังวิเคราะห์ถึงความได้เปรียบ ของสินค้าจีนที่เข้ามาตีตลาดในไทยเกิดจากหลายปัจจัยสำคัญ ได้แก่

1.การสนับสนุนจากรัฐบาลจีนที่มุ่งเน้นการส่งเสริมการส่งออก

2.สินค้าจีนมีต้นทุนการผลิตที่ต่ำกว่าสินค้าไทย

3.การผลิตในปริมาณมากช่วยลดต้นทุนการผลิต (Economy of Scale)

4.ภาคเอกชนจีนและต่างประเทศมีบทบาทสำคัญในการกระจายสินค้าจีนสู่ตลาดไทยโดยใช้ช่องทาง ต่าง ๆ เช่น e-Commerce Platform

5.การเพิ่มขึ้นของการนำเข้าสินค้าจีน เนื่องจากผลกระทบจากสงครามการค้าระหว่างสหรัฐฯ - จีน

ทุนสีเทาสร้างปัญหา 7 ด้าน 

สำหรับสถานการณ์ของ “ทุนจีนสีเทา” นั้นมีความรุนแรงมากขึ้นตั้งแต่กลางปี 2565 เป็นต้นมา ทุนจีนสีเทากลายเป็นประเด็นที่ถูกพูดถึงอย่างมากในไทย และสถานการณ์มีความรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ จากการที่รัฐบาลจีนมีมาตรการปราบปรามการทุจริตอย่างจริงจัง ส่งผลให้กลุ่มคนจีนที่ทำธุรกิจสีเทาต้องย้ายออกไปดำเนินกิจกรรมในต่างประเทศและบางส่วนเข้ามาทำธุรกิจผิดกฎหมายในไทย ซึ่งส่งผลกระทบด้านเศรษฐกิจ และสังคม เช่น

1. การหลีกเลี่ยงภาษี ทำให้รัฐบาลไทยสูญเสียรายได้
2.  ผู้ประกอบการไทยที่ทำธุรกิจอย่างถูกต้องเสียเปรียบ
3. ทุนจีนสีเทามีต้นทุนการผลิตต่ำ ซึ่งส่งผลต่อการแข่งขันด้านราคาสินค้าและบริการของไทย
4. การนำเงินจากกิจกรรมที่ผิดกฎหมายมาลงทุนในไทยเพื่อฟอกเงิน
5. เศรษฐกิจไทยมีความผันผวนและมีความเสี่ยงที่สูงขึ้นจากทุนจีนสีเทา
6. ปัญหาด้านอาชญากรรมเพิ่มขึ้น เช่น การค้ามนุษย์ การลักพาตัว แก๊งคอลเซ็นเตอร์ และการค้ายาเสพติด
7. การทุจริตคอร์รัปชันของเจ้าหน้าที่ภาครัฐไทยที่เอื้อธุรกิจทุนจีนสีเทา

แนะป้องกันสินค้าจีนตีตลาด - ตีกรอบคุมจีนเทา

สำหรับข้อเสนอแนะของ PBO ในการรับมือกับการทะลักของสินค้าจีน รวมทั้งการป้องกันการเข้ามาของ “ทุนจีนสีเทา” ได้แก่

1.การขาดดุลการค้ากับจีนแสดงให้เห็นถึงการพึ่งพาเศรษฐกิจจีนมากเกินไป ซึ่งเสี่ยงต่อความผันผวน ของตลาดและนโยบายการค้าจีน ไทยควรขยายการส่งออกไปยังตลาดอื่น ๆ และพัฒนาผลิตภัณฑ์ที่มีมูลค่าสูง เช่น เครื่องจักรและอุปกรณ์ไฟฟ้า เพื่อลดการพึ่งพาการนำเข้าสินค้าจากจีน

 2.การหลั่งไหลของสินค้าจีนเข้ามาในตลาดไทยส่งผลให้เกิดการแข่งขันที่ไม่เป็นธรรมและ อาจกระทบต่อการผลิตในประเทศ เนื่องจากสินค้าจีนราคาถูกและคุณภาพต่ำ ทำให้ผู้ผลิตไทยไม่สามารถ แข่งขันได้ รัฐบาลควรสนับสนุนการพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรมเพื่อเพิ่มความสามารถในการแข่งขัน รวมถึงการควบคุมคุณภาพสินค้านำเข้าที่เหมาะสม เพื่อป้องกันผลกระทบต่ออุตสาหกรรมภายในประเทศ และรักษามาตรฐานการผลิตในระยะยาว

3.ทุนจีนสีเทาสะท้อนถึงช่องโหว่ในการบังคับใช้กฎหมายของไทย โดยเฉพาะการใช้คนไทยเป็นนอมินี และการร่วมมือของเจ้าหน้าที่รัฐบางส่วน ทำให้ธุรกิจผิดกฎหมายสามารถดำเนินการได้โดยไร้การตรวจสอบ

ทั้งนี้ควรแยกระหว่างทุนจีนที่ถูกกฎหมายกับทุนจีนสีเทา เพื่อให้การจัดการปัญหาเป็นไปอย่างตรงจุด และมีประสิทธิภาพ ซึ่งหากไม่ดำเนินการอาจกระทบต่อความเชื่อมั่นของนักลงทุนในระบบเศรษฐกิจไทยได้