ตลท.จ่อปรับเกณฑ์คำนวนดัชนี-สภาพคล่อง สะท้อนการลงทุน-ลดผันผวนซื้อขายหุ้น

      ล่าสุด ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย(ตลท.) ได้มีการ เปิดรับฟังความคิดเห็น เกี่ยวกับ แนวทางการปรับปรุงดัชนีของตลาดหลักทรัพย์ฯ จากผู้ตอบแบบสอบถาม 118 ราย
      ซึ่งประกอบด้วย ผู้ลงทุนทั่วไป บริษัทหลักทรัพย์จัดการลงทุน บริษัทหลักทรัพย์ บริษัทจดทะเบียน ที่ปรึกษาทางการเงิน และนักวิเคราะห์หลักทรัพย์ 
     
 

       โดยตลท.ระบุว่า แนวทางการปรับปรุงดัชนีของ ตลท.ในปัจจุบันเกณฑ์การคัดเลือกดัชนีของ SET Index Series ที่เป็น Tradable & Thematic Index ทั้งหมด จะมีเกณฑ์การดัดเลือกที่ประกอบด้วยทั้งกณฑ์ด้านปริมาณ (Quantitative) ได้แก่ Market Capitalization, Value Trade , Turnoverratio , Free Float เป็นต้น

      และเกณฑ์เชิงคุณภาพ (Quality) เช่น ไม่เข้าข่ายถูกเพิกถอน ไม่ถูกสั่งพักการซื้อขาย หรือมีปัญหาด้านงบการเงิน เป็นต้น

     อย่างไรก็ตาม ที่ผ่านมาพบว่า ดัชนีเหล่านี้อาจมีความผันผวนค่อนข้างสูงและอาจไม่สามารถสะท้อนดวามสามารถในการลงทุนของหลักทรัพย์ (Investable) ได้ดี 
      ดังนั้น ตลาดหลักทรัพย์จึงได้ศึกษาแนวทางที่จะปรับปรุงเกณฑ์การพิจารณาคัดเลือกเพื่อให้สะท้อนความสามารถในการลงทุนของหลักทรัพย์ได้ดีขึ้น

      สอดคล้องกับมาตรฐานสากล รวมถึงลดผลกระทบจากความผันผวนของราคาหุ้นในดัชนีที่มี สัดส่วนผู้ถือหลักทรัพย์รายย่อย (Free Float) ต่ำ 
      โดยตลาดหลักทรัพย์ฯ ได้มีการศึกษาแนวทางในการปรับปรุงหลักเกณฑ์ทั้งที่เป็นเกณฑ์เชิงปริมาณ (Quantiative) และเกณฑ์เชิงคุณภาพ (Quality) และเห็นควรเสนอแนวทางปรับปรุงโดยมีสาระสำคัญ ดังนี้

     1. ปรับเกณฑ์สภาพคล่องการคัดเลือกหุ้นในดัชนี Tradable Index เพิ่มเกณฑ์คุณภาพในการพิจารณาสภาพคล่องที่ใช้ในการคัดเลือกหุ้น'

     โดยนำข้อมูลหลักทรัพย์ที่เข้าข่ายมาตรการกำกับการซื้อขายหลักทรัพย์ (Market Surveilance measure list)

     ซึ่งเผยแพร่บนเว็บไซด์ของตลาดหลักทรัพย์ฯ มาประกอบการพิจารณา 
     ทั้งนี้ เพื่อให้เกณฑ์ด้านสภาพคล่องสามารถสะท้อนมูลค่าการซื้อขายที่เป็นอย่างสม่ำเสมอและเป็นไปตามสภาพปกติของตลาด และเป็น investable universe ที่ผู้ลงทุนสามารถลงทุนได้จริง
     2. ปรับการคำนวณดัชนีเป็น Free Float Adjusted Market Capitalization Weighted ปรับวิธีการคำนวณน้ำหนักของหุ้นในองค์ประกอบของดัชนี จากเดิมที่ใช้มูลค่าหลักทรัพย์ตามราคาตลาดในการคำนวณดัชนี (Full Market Capitalization) เป็นการใช้มูลค่าหลักทรัพย์ตามราดาตลาดที่ปรับด้วยสัดส่วนผู้ถือหลักทรัพย์รายย่อย
ในการคำนวณดัชนี (Free Float Adjusted Market Capitalization) 
สำหรับทุกดัชนี

     โดยจะมีกระบวนการพิจารณาข้อมูลเพิ่มเติมก่อนการปรับการคำนวณ ดังนี้
      จากศึกษาและพิจารณาความเหมาะสมของนิยาม Strategic partner เพื่อให้สัดส่วนการกระจายการถือหุ้นโดยผู้ถือหุ้นรายย่อย (Free Float) สามารถนำมาใช้เป็นตัวแปรในการคำนวณเพื่อให้น้ำหนักของหุ้นที่เป็นองค์ประกอบ
ของดัชนีมีความเหมาะสมและสะท้อนความสามารถในการลงทุนได้ (Investable) ของหุ้นได้ดียิ่งขึ้น
ศึกษาแนวทางการนำสัดส่วนการกระจายการถือหุ้นโดยผู้ถือหุ้นรายย่อย (Free Float) มาใช้เป็นตัวแปรใน
      การคำนวณน้ำหนักของหุ้นในดัชนี
       กำหนดแนวทางการดำเนินการเพื่อลดผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากการซื้อหรือขายหลักทรัพย์ที่เป็น
องค์ประกอบของดัซนีเพื่อ rebalance หรือปรับสถานะจำนวนมาก (Index Turnover สูง) และอาจส่งผลกระทบต่อราดาหลักทรัพย์ เพื่อทำให้การเปลี่ยนผ่านมีความราบรื่น
     โดยจากการเปิดรับฟังความคิดเห็น ได้ข้อสรุปดังกล่าว 
      1. การปรับเกณฑ์สภาพคล่องการคัดเลือกหุ้นในดัชนี Tradable Index ผู้ให้ความเห็นส่วนมากเห็นด้วยในหลักการที่ตลาดหลักทรัพย์ฯ เสนอ

      โดยให้เหตุผลว่าดัชนีที่เป็น Benchmark ที่ ใช้วัดผลการลงทุนได้ดีควรสะท้อนความสามารถในการลงทุนได้จริง การปรับปรุงเกณฑ์อาจช่วยลดความปัญหาใน เรื่องของ investability และสามารถ tracking ได้ดีขึ้น
     อย่างไรก็ตาม  มีผู้แสดงความคิดเห็นบางรายที่เห็นว่าแนวทางที่ตลาดหลักทรัพย์เสนออาจไม่สามารถแก้ไขหรือลดความผันผวนของดัชนีได้ และการดำเนินการดังกล่าวอาจทำให้ดัชนี SET 50 และ SET100 ไม่เป็นตัวแทนของหุ้นที่
มีมูลค่าหลักทรัพย์ตามราคาตลาด (Market Capitalization) อันดับต้น ๆ อย่างแท้จริง
      ทั้งนี้ ยังมีความคิดเห็นและข้อเสนอแนะเพิ่มเดิม โดยมีสรุปสาระสำคัญ ดังนี้
      ควรวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นอย่างละเอียด เพื่อไม่ให้เกิดการปรับเปลี่ยนหุ้นเข้าออกมากหรือ
บ่อยครั้งเกินไป

     การพิจารณากำหนดเกณฑ์สภาพคล่องของหลักทรัพย์ที่ข้าข่ายมาตรการกำกับการซื้อขายหลักทรัพย์
        อาจควรพิจารณาให้มีความละเอียดมากขึ้นกว่ารายเดือน
ควรพิจารณามาตรการกำกับการซื้อขายหลักทรัพย์ ให้เหมาะสมและสอดคล้องกับสภาพการณ์ด่างๆ เช่น
กรณีที่เกิดวิกฤตเศรษฐกิจ หรือกรณีหุ้นบริษัทที่มีผลประกอบการเป็นวัฏจักร หรือ ผลประกอบการ
turnaround เป็นต้น
      อาจเพิ่มหลักเกณฑ์ Buffer rule เพื่อเพิ่มความยืดหยุ่นและช่วยลดการปรับเปลี่ยนหุ้นในจำนวนมาก
การปรับเปลี่ยนเกณฑ์ควรแจ้งล่วงหน้าก่อนการเริ่มใช้ เพื่อให้ผู้ลงทุนรับทราบและเตรียมตัว
      2. ปรับการคำนวณดัชนีเป็น Free float Adjusted Market Capitalization Weighted  ส่วนมากเห็นด้วยในหลักการที่ตลาดหลักทรัพย์ฯ เสนอ

       โดยให้เหตุผลว่าการใช้วิธีการคำนวณดัชนีแบบ Free float Adjusted Market Capitalization Weighted สามารถสะท้อนภาพ Investable universe 
       ซึ่งจะเป็นผลดีต่อผู้ร่วมดลาดและผู้ลงทุนทุกกลุ่มอย่างเท่าเทียมกัน ช่วยให้กองทุนสามารถลงทุนในหุ้นเหล่านั้นได้จริง

      ลดความผันผวนของดัชนีจากสภาพคล่องของหุ้นที่ผิดปกติ และเป็นแนวทางเดียวกับผู้จัดทำดัชนีชั้นนำในต่างประเทศ เช่นMSCI และ FTSE
      ในขณะที่ผู้แสดงความคิดเห็นบางราย เห็นว่าแนวทางดังกล่าวไม่สามารถแก้ปัญหาหรือลดความผัวผวนของดัชนีได้และจะส่งผลกระทบด้านลบต่อมูลค่าหุ้นและต่อผู้ลงทุน  โดยเห็นว่าเกณฑ์ปัจจุบันทั้งในเรื่องของเกณฑ์การกำหนดสัดส่วนผู้ถือหลักทรัพย์รายย่อย (Free float) ขั้นต่ำ และการดัดกรองจำนวนหุ้นที่มีการซื้อขายเทียบกับจำนวนหุ้น
จดทะเบียนของหลักทรัพย์(Turnover ratio)มีความเหมาะสมอยู่แล้ว

      จึงไม่เห็นความจำเป็นที่จะต้องมีการปรับเปลี่ยนเกณฑ์การให้น้ำหนักและการคำนวณดัชนี
      ทั้งนี้ ผู้ตอบแบบสอบถามได้ให้ความเห็นและข้อเสนอแนะเพิ่มเติม ดังนี้
ㆍ ควรศึกษาและพิจารณาความเหมาะสมของนิยาม Strategic Partner เพื่อให้สัดส่วนผู้ถือหลักทรัพย์รายย่อย (Free float) สามารถนำมาใช้เป็นตัวแปรในการคำนวณเพื่อให้น้ำหนักของหุ้นที่เป็นองค์ประกอบของ
       ดัชนีมีความเหมาะสมและสะท้อนความสามารถในการลงทุนได้ (Investable) ของหุ้นได้ดียิ่งขึ้น      

     โดยอาจเสนอให้พิจารณาประเด็นเหล่านี้เพิ่มเดิม เช่น
ควรปรับปรุงข้อมูลสัดส่วนผู้ถือหลักทรัพย์รายย่อย (Free float) ให้เป็นข้อมูลปัจจุบัน และควรเปิดเผย
ข้อมูล Free Float ที่ใช้ในการคำนวณดัชนี
ㆍ ควรตรวจสอบข้อมูลการถือหุ้นผ่าน Nominees ของ Strategic partner เพื่อให้ได้ข้อมูล Free Float ที่
ถูกต้อง
ㆍ ควรพิจารณาสัดส่วนการถือหุ้นของผู้ถือหุ้นที่มีสัดส่วนเกินร้อยละ 2 และไม่มีการเคลื่อนไหวเกินกว่า 2
ปี ให้เป็น Strategic partner
ㆍ ควรมีการกำหนดเพดาน (cap) สำหรับการปรับเพิ่มหรือลดน้ำหนักการลงทุนจากส่วนของ Free float
adjusted เพื่อลดผลกระทบจากการลงทุนควรให้ความรู้แก่ผู้ลงทุนทั่วไปถึงความเสี่ยงจากการลงทุนในหลักทรัพย์ที่มีสัดส่วนผู้ถือหลักทรัพย์รายย่อย(Free float) ต่ำ
      ควรใช้ Free float Adjusted Market Capitalization Weighted กับดัซนี Tradable Index เช่น ดัชนี SET50 SET100 เท่านั้น ไม่ควรใช้กับ Composite Index เช่น ดัชนี SET
      ควรจัดทำเป็นดัชนีใหม่มากกว่าการปรับแก้เกณฑ์ดัชนีในปัจจุบัน เพื่อเป็นทางเลือกให้ผู้ลงทุน
      ควรมีการจัดทำข้อมูลผลกระทบและความเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นกับดัชนีเพื่อแจ้งให้ผู้ที่เกี่ยวข้องทราบ
     รวมถึงประกาศล่วงหน้าก่อนมีผลเพื่อให้ผู้ลงทุนรับทราบและเตรียมตัว และทยอยปรับเป็น 2-3 ช่วงเพื่อลดผลกระทบ
     โดยสรุปแล้ว แนวทางการปรับปรุงดัชนีของ ตลท. ผู้เกี่ยวข้องส่วนใหญ่เห็นด้วยกับแนวทางการปรับปรุงดัชนีของตลาดหลักทรัพย์ฯ     ทั้งในส่วนของการปรับเกณฑ์สภาพคล่องการคัดเลือกหุ้นใน Tradable Index โดยนำข้อมูลหลักทรัพย์ที่เข้าข่ายมาตรการกำกับการซื้อขายหลักทรัพย์ (Market Surveillance measure list) ของตลาดหลักทรัพย์ฯ มาประกอบการพิจารณา 

      และในส่วนของการปรับการคำนวณดัชนีของตลาดหลักทรัพย์ฯ เป็น Free Float Adjusted Market Capitalization Weighted การดำเนินการของตลาดหลักทรัพย์  

      ตลาดหลักทรัพย์ฯ จะปรับปรุงหลักเกณฑ์การจัดทำดัชนีของตลาดหลักทรัพย์ฯ ในด้านเกณฑ์สภาพคล่องตามหลักการข้างต้น

     โดยเริ่มใช้ในการคัดเลือกหลักทรัพย์ที่เป็นองค์ประกอบในดัชนีของตลาดหลักทรัพย์ฯ รอบปลายปี 2564 ซึ่งจะมีการประกาศผลการคัดเลือกในช่วงเดือนธันวาคม 2564 และใช้ในการคำนวณดัชนีในช่วงเดือนมกราคม - มิถุนายน 2565 เป็นต้นไป
      สำหรับ การปรับการคำนวณดัชนีของตลาดหลักทรัพย์ฯ เป็น Free Float Adjusted Market Capitalization Weighted ตลาดหลักทรัพย์ฯ จะศึกษาและพิจารณาความเหมาะสมของนิยามในการกำหนด Free Float และ
Strategic partner, ศึกษาแนวทางการนำสัดส่วนการกระจายการถือหุ้นโดยผู้ถือหุ้นรายย่อย (Free Float) มาใช้เป็น
ตัวแปรในการคำนวณน้ำหนักของหุ้นในดัชนี,
      กำหนดแนวทางการดำเนินการเพื่อลดผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นและทำให้การเปลี่ยนผ่านมีความราบรื่น และหารือกับผู้ที่เกี่ยวข้องเพื่อกำหนดรายละเอียดก่อนแจ้งการเปลี่ยนแปลงให้ผู้ลงทุนทราบเป็นการทั่วไป