การลงทุนในธุรกิจท่องเที่ยวในจีน

ในปี พ.ศ. 2557 จีนส่งออกนักท่องเที่ยว 116 ล้านคนซื้อบริการท่องเที่ยว 164 พันล้านดอลลาร์ มีนักท่องเที่ยวในประเทศ 3,275 ล้านคน (UNWTO 2013) ขณะนี้มีนักท่องเที่ยวจีนมาเยือนไทย 4 ล้านคนเศษ ในปี พ.ศ. 2560 สถาบันศึกษานโยบายสาธารณะ พยากรณ์โดย ดร.อัครพงศ์ อั้นทอง ว่าจะมีนักท่องเที่ยวมาเยือนไทยถึง 8 ล้านคน!!!


ทีนี้ลองมาดูรูปแบบการเข้าไปลงทุนของผู้ประกอบการในจีนว่าเป็นอย่างไร ซึ่งข้อมูลต่อไปนี้มาจากงานการศึกษาของ ดร.ดนัยธัญ พงษ์พัชราธรเทพ ที่ได้รับการสนับสนุนจากกองประสานการลงทุน ททท. และได้นำเสนอในการประชุมที่จัดโดยกรรมการสาขาเศรษฐศาสตร์ สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติและสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัยเมื่อวันที่ 6 พ.ค. 2558 ที่ผ่านมา


รูปแบบการเข้าไปลงทุนของผู้ประกอบการธุรกิจท่องเที่ยวต่างประเทศในจีนมักจะร่วมทุนกับรัฐวิสาหกิจท่องเที่ยวขนาดใหญ่ในประเทศจีน เริ่มต้นจากมณฑลกวางตุ้งที่เป็นเมืองศูนย์กลางเข้า-ออกสำคัญของจีน และอยู่ติดกับฮ่องกง ดังนั้น นักลงทุนจากฮ่องกงจึงเป็นนักลงทุนต่างชาติรุ่นแรกที่สำคัญอันดับหนึ่งในประเทศจีน ก่อนขยายสู่ปักกิ่ง เซี่ยงไฮ้ และเมืองรอง


การร่วมทุนหรือเข้ามาลงทุนของบริษัทท่องเที่ยวต่างประเทศในช่วงต้นๆ มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างเครือข่ายดึงดูดนักท่องเที่ยวต่างประเทศเข้ามาท่องเที่ยวในประเทศจีน แต่ปัจจุบันปรับเปลี่ยนเป็นการสร้างเครือข่ายเพื่อส่งออกนักท่องเที่ยวจีนไปต่างประเทศ


เนื่องจากจีนมีนโยบายปกป้องผู้ประกอบการขนาดกลางและขนาดเล็ก กฎระเบียบเพื่อการลงทุนสำหรับผู้ประกอบการท่องเที่ยวต่างชาติในจีนจึงเอื้อสำหรับบริษัทขนาดใหญ่ มีเครือข่ายในต่างประเทศ มีประสบการณ์ และมีนวัตกรรมใหม่ๆ ดังนั้น จำนวนนักลงทุนต่างชาติที่เข้าไปลงทุนจัดตั้งบริษัทท่องเที่ยวจึงค่อนข้างน้อย (รูปที่ 1-2) หากนักลงทุนต่างชาติมีความสนใจจะลงทุนจึงควรมีผู้ร่วมทุนชาวจีนที่ไว้ใจได้เพื่อความสะดวกในการดำเนินงาน


การลงทุนในธุรกิจโรงแรมของบริษัทต่างชาติต้องดำเนินการในลักษณะการร่วมทุนหรือร่วมมือเท่านั้น ผู้ประกอบโรงแรมต่างชาติไม่สามารถเข้ามาจดทะเบียนเป็นบริษัทต่างชาติ 100% ในประเทศจีนได้การขออนุญาตก่อสร้างโครงการต้องผ่านความเห็นชอบจาก National Tourism Bureau และ National Foreign Trade and Economic Relations Commission หากทั้งสองหน่วยงานเห็นชอบจะออกหนังสือแสดงความเห็นรับรองต่อ National Planning Commission ซึ่งเป็นผู้มีอำนาจในการอนุมัติโครงการ


ที่ผ่านมาผู้ประกอบการโรงแรมขนาดใหญ่จากต่างประเทศนิยมเข้ามาลงทุนโรงแรมระดับห้าดาวในเมืองใหญ่ที่เป็นศูนย์กลางธุรกิจ และ MICE ได้แก่ ปักกิ่ง เซี่ยงไฮ้ กวางโจว โดยมีมหกรรมขนาดใหญ่คือโอลิมปิก 2008 ที่ปักกิ่ง, World Expo 2009 ที่เซี่ยงไฮ้และ เอเชี่ยนเกมส์ 2010 ที่กวางโจวเป็นตัวเร่งปัจจุบันรัฐบาลท้องถิ่นของมณฑลระดับรองมีนโนบายสนับสนุนผู้ประกอบการโรงแรมระดับห้าดาวจากต่างประเทศให้เข้ามาลงทุน โดยมองว่าเป็นส่วนหนึ่งในการสร้างมูลเพิ่มให้กับโครงการอสังหาริมทรัพย์ขนาดใหญ่ของมณฑล


โรงแรมระดับต่ำกว่าสี่ดาวในประเทศจีนเป็นกลุ่มที่มีอัตราการเติบโตสูงขออนุมัติง่าย แต่ก็ต้องแข่งขันอย่างรุนแรงกับผู้ประกอบการโรงแรมในประเทศจีน


เนื่องจากจีนเป็นประเทศที่ใหญ่มาก จึงทำให้แต่ละมณฑลมีความแตกต่างทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม รวมทั้งการวางแผนและยุทธศาสตร์ของตนเอง การลงทุนในจีนจึงควรศึกษาทั้งแผนและยุทธศาสตร์ชาติและระดับมณฑล เพราะรัฐบาลจีนจะดำเนินการตามแผน ซึ่งในการศึกษานี้ได้เสนอแผนโดยรวมของมณฑลกวางตุ้ง และยูนนาน


คราวหน้ามาคุยกันต่อเรื่องแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงของภาคท่องเที่ยวในจีนนะคะ