รู้จักสัญญาฟิวเจอร์ส

โดยมีการตกลงกันในเรื่องราคา ปริมาณ และระยะเวลาที่จะส่งมอบกันในวันนี้ ตลาดซื้อขายฟิวเจอร์สทำหน้าที่เป็นตัวกลางเพื่อเอื้อให้เกิดการจับคู่ระหว่างผู้ซื้อและผู้ขายได้รวดเร็ว นอกจากนี้ตลาดยังสร้างกลไกป้องกันความเสี่ยงที่เรียกว่า Mark-to-the-Market ให้ผู้จะซื้อจะขายที่ตกลงทำสัญญาฟิวเจอร์สกันมีการปรับสถานะของตนตามราคาที่เปลี่ยนแปลงไปในทุกวัน ทำให้โอกาสที่ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งจะบิดพลิ้วเมื่อถึงเวลาส่งมอบลดน้อยลง

ปัจจุบันประเทศไทยมีตลาดซื้อขายฟิวเจอร์สองตลาดคือ AFET สำหรับซื้อขายสินค้าเกษตร เช่น ข้าว ยางพารา และ TFEX สำหรับซื้อขายสินค้าทางการเงิน ซึ่งดูเหมือนสัญญาที่ได้รับความนิยมที่สุดขณะนี้คือฟิวเจอร์สซื้อขายทองคำ ซึ่งผู้ซื้อขายฟิวเจอร์สเป็นได้ทั้งนักลงทุนที่ต้องการเก็งกำไรและนักธุรกิจที่ต้องการป้องกันความเสี่ยง ในตลาดฟิวเจอร์สจะไม่มีคำว่า Value Investor ประเภทซื้อแล้วถือยาว เนื่องจากสัญญาฟิวเจอร์สมีการกำหนดวันหมดอายุ สัญญาที่ยาวที่สุดคืออายุ 1 ปี ดังนั้นนักลงทุนที่ต้องการถือยาวอาจพิจารณาเลือกลงทุนในสินทรัพย์นั้นโดยตรง

ในเชิงการเก็งกำไร ฟิวเจอร์สมีความน่าสนใจในเชิงผลตอบแทนที่สูงกว่าการลงทุนในสินทรัพย์นั้นโดยตรง เนื่องจากในการซื้อหรือขายฟิวเจอร์ส ผู้ซื้อและขายฟิวเจอร์สจะวางเงินเฉพาะเงินประกันที่เรียกว่า Initial Margin ไว้เท่านั้น เงินจำนวนนี้จะมีการเปลี่ยนแปลงทุกสิ้นวันตามกลไกของตลาดที่เรียกว่า Mark-to-the-Market ที่ตลาดจะปรับราคาฟิวเจอร์สให้ผู้ซื้อและขายในทุกสิ้นวันโดยอัตโนมัติ

เช่นหากเราทำสัญญา “ซื้อ” ฟิวเจอร์สทอง 10 บาท ที่ราคา 19,690 บาท จำนวน 1 สัญญา เมื่อเวลา 11.00 น. ราคาที่แสดงในตารางนี้จะเป็นราคาต่อบาททองคำ ซึ่งผู้ซื้อขายฟิวเจอร์สต้องอ่านรายละเอียดสัญญาว่า 1 สัญญามีขนาดท่าไร ในกรณีนี้ 1 สัญญามีขนาด 10 บาททองคำ เมื่อตลาดปิดช่วงเย็นและตลาดกำหนดราคาที่ใช้ชำระราคาที่ 19,590 บาท (ลดจากราคาที่เราจะซื้อ 100 บาท) การที่เราตกลงซื้อล่วงหน้าไว้ 1 สัญญา แสดงว่าเราขาดทุนแล้ว 1,000 บาท

เนื่องจากหากเราซื้อตอนเย็นเราจะได้ซื้อทองล่วงหน้าที่ราคาที่ใช้ชำระราคาซึ่งต่ำกว่า ในกระบวนการนี้ตลาดฟิวเจอร์สจะบอกเราตอนสิ้นวันให้เราได้ซื้อทองตามสัญญาเดิมที่ราคาใหม่คือ 19,590 บาท แต่จะหักเงินเราจำนวน 1,000 บาท ออกจากบัญชี Initial Margin หากพรุ่งนี้ราคาตกลงไปกว่าราคาที่ใช้ชำระราคาวันนี้อีก เงินในบัญชี Initial Margin ก็จะลดลงเรื่อยๆ จนวันใดที่ต่ำกว่า Maintenance Margin ที่ตลาดฟิวเจอร์สกำหนดไว้ เราจะต้องรีบเอาเงินมาโปะให้กลับมาเท่ากับ Initial Margin อีกครั้งหนึ่ง มิฉะนั้นตลาดจะบังคับเราปิดสัญญานั้น

ตัวอย่างที่กล่าวไปเมื่อสักครู่เป็นมุมมองฝั่งคนซื้อฟิวเจอร์สเมื่อราคาตก เงินที่หักออกจากบัญชี Initial Margin ของเรานั้นจะถูกโอนให้กับคนขายฟิวเจอร์สเช่นกัน และถูกปรับราคาขายให้ลดลงตามราคาที่ใช้ชำระราคาด้วยทุกวันด้วยเช่นกัน

การปิดสัญญาฟิวเจอร์สหมายถึงการที่เราทำธุรกรรมสวนทางกับที่เราทำไว้ครั้งแรกบนสัญญาเดิม เช่นหากผู้ซื้อฟิวเจอร์สเห็นราคาตกลงทุกวันจนถอดใจแล้ว เขาสามารถปิดสัญญาฟิวเจอร์สนี้ด้วยการขายสัญญาเดียวกันตามอายุที่เหลืออยู่ในตลาด ในกรณีนี้ก็จะถือเป็นการยุติความรับผิดชอบและเคลียร์เงินในบัญชี Margin กัน ไม่จำเป็นต้องทู่ซี้ถือไปจนถึงวันหมดอายุของฟิวเจอร์ส