ผู้นำในแบบเนลสัน แมนเดลลาที่สังคมไทยต้องการ

ที่เราคนไทยควรที่จะเอามาเป็นแบบอย่างและสามารถเรียนรู้ได้เป็นอย่างดี ปัจจุบัน สังคมไทยเราอยู่ภายใต้ความขัดแย้งของการเมือง กลุ่มคนที่มีความคิดที่เห็นต่างกันออกไป สถานการณ์บ้านเมืองเต็มไปด้วยความเกลียดชังของสังคมที่ไม่มีวิธีที่จะแก้ไขได้ง่ายๆ ผู้เขียนคิดว่าภาพยนตร์เรื่องนี้มีวิธีและแง่คิดที่ดีในการช่วยหาทางออกให้กับสังคมของเราได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง คุณสมบัติความเป็นผู้นำของเนลสัน แมนเดลา หลายๆ ข้อที่จำเป็นมากๆ สำหรับการสร้างความสมานฉันท์ให้เกิดขึ้นในสังคมหนึ่งๆ โดยเฉพาะสำหรับสังคมไทย ณ วันนี้

มุ่งเน้นอนาคต

จากการชมภาพยนตร์เรื่อง INVICTUS ทำให้ผู้เขียนเห็นว่า เนลสัน แมนเดลา เป็นคนที่มองการณ์ไกล มองไปข้างหน้าในส่วนที่จะทำให้ดีขึ้น แมนเดลาคาดเอาไว้ในเรื่องที่ตัวท่านเองอยากให้เกิดขึ้นในอนาคต ความหวังในสิ่งที่อยากจะเห็นและอยากให้เกิดขึ้น เหมือนภาพที่แมนเดลาฝันเอาไว้ เมื่อตอนยังอยู่ในคุก ด้วยการมองเห็นอนาคตไปข้างหน้าซึ่งแมนเดลาเองจะเป็นคนที่จะกำหนดเป้าหมายในการเดินไปสู่อนาคตที่ดี ด้วยวิธีการใช้ระบบการทำงานในคุกมาประยุกต์ใช้ เช่น ดังคำพูดของเมนเดลาว่า “อดีตมันเป็นอดีตไปแล้ว”

แมนเดลาอยากให้ทุกคนมีส่วนช่วยในการทำงานให้กับประเทศ และสามารถอยู่ร่วมกันกับคนต่างสีผิว แมนเดลาอยากให้ทุกคนมีส่วนร่วมที่ทำประเทศชาติไร้การเหยียดสีผิวกันและกัน และสร้างความปรองดองระหว่างทั้งสองประเทศเข้าด้วยกัน แมนเดลาคิดว่าเป็นสิ่งหนึ่งที่ทำให้การทำงานภายในองค์ดีขึ้น โดยที่ไม่เบียดเบียนสีผิวกัน การจะทำงานหรือจะทำอะไรก็ตาม ถ้าอยู่ร่วมกันโดยไม่เบียดเบียนหรือเหยียดสีผิวกัน ย่อมก่อให้เกิดความคิดและทัศนคติที่ดีต่อกันได้

ความคิดของแมนเดลาเริ่มต้นที่การใช้ปัญญาคิดย่างรอบคอบในสิ่งที่อยากเห็นในอนาคตและเป็นสิ่งที่ดีกว่าเดิม มุ่งมั่นให้เกิดขึ้นจริง มุ่งเน้นอนาคต และแมนเดลาทำอย่างมีความสุข มีความเหมาะสมสมดุลกัน อยากจะสะท้อนความฝันของตัวเองไปยังบุคคลคนอื่นได้รับรู้ด้วย และอธิบายให้ประชาชนได้เข้าใจถึงหลักการที่นำไปสู่จุดมุ่งหมายปลายทางไปพร้อมๆ กันได้ และแสดงให้เห็นถึงความกระตือรือร้น ในการที่จะทำงานให้บรรลุผล แมนเดลาจะเป็นคนที่จะสะท้อนความเป็นหนึ่งเดียวให้กับคนทั้งประเทศ ภาพแห่งอนาคตที่เต็มไปด้วยมิตรภาพและภาพสันติสุขระหว่างคนหลากสีผิว

ผู้เขียนเห็นด้วยกับการที่จะทำให้ทั้งสองฝ่ายร่วมมือกันได้จะต้องทำให้คนในองค์กรหรือสังคมมีความคิดที่เหมือนๆ กันก่อน ทำงานเหมือนกัน และอยู่ร่วมกันได้ เป็นแบบอย่างที่ดีต่อไปให้กับสมาชิกในประเทศของตัวเอง แมนเดลามององค์กรหรือสังคมเป็นหลัก องค์กรจะแหล่งเรียนรู้ที่สำคัญและสามารถถ่ายทอดไปยังแหล่งต่างๆ ได้ง่าย ประชาชนจะเชื่อมั่นในการบริหารประเทศได้เป็นอย่างดี

คิดเชิงยุทธศาสตร์

แมนเดลารู้จักการใช้วิธีการที่คิดขึ้นเองอย่างรอบคอบ โดยเริ่มจากการเป็นมิตรกับศัตรูของแมนเดลาเอง มีลักษณะการทำงานเป็นขั้นลำดับ เช่น การเรียกกัปตันทีมสปริงบ็อกซ์ซึ่งเป็นทีมชาติรักบี้ของแอฟริกาใต้เข้ามาดื่มน้ำชาในที่ทำงานของแมนเดลา เพื่อพูดคุยเจรจากันสองคน โดยวิธีการบอกให้กับกัปตันทีมซึ่งเป็นคนผิวขาวจงสู้และอย่าเกรงกลัวในสิ่งที่จะเกิดขึ้นในไม่ช้านี้ แมนเดลาบอกกัปตันทีมสปริงบ็อกซ์ว่าจะต้องสร้างความยืดหยุ่นมีจุดพลิกแพลงได้ตามสถานการณ์ และมุ่งหมายเพื่อเอาชนะคู่แข่งขันหรือเพื่อหลบหลีกอุปสรรคต่าง ๆ จนสามารถบรรลุเป้าหมายที่ต้องการของลูกทีมได้ เพื่อเอาชนะศัตรูด้วยจุดหมายที่ต้องการพิชิตศัตรูด้วยวิธีการ เช่น การขับร้องเพลงชาติตัวเอง การร้องเพลงที่ตัวเองและลูกทีมชื่นชอบ เป็นต้น

กล้าที่จะเสี่ยง

แมนเดลาเป็นคนที่ตัดสินใจเด็ดขาด กล้าเสี่ยงในทุกๆ เรื่องไม่ว่าจะเป็นการเสี่ยงในการแข่งขันกีฬารักบี้ แมนเดลาเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้ทีมสปริงบ็อกประสบความสำเร็จด้วยการไปเยี่ยมไปชมการฝึกซ้อมของทีมสปริงบ็อกซ์ พร้อมทั้งจับมือแสดงความดีใจให้กับลูกทีมทุกคนและอวยพรให้ลูกทีมให้คว้าชัยชนะมาให้ได้เพื่อประเทศ

แมนเดลาบอกกับกัปตันทีมสปริงบ็อกซ์ด้วยการทำให้กัปตันทีมรู้สึกมั่นใจและกล้าที่จะพาลูกทีมก้าวไปพร้อมกันกับความเสี่ยงที่กำลังจะเกิดขึ้นในวันข้างหน้า และพร้อมที่ทำให้ทีมประสบความสำเร็จตามเป้าหมายที่กำหนดเอาไว้

แมนเดลาอยากมองเห็นทีมสปริงบ็อกซ์เป็นแชมป์โลกรักบี้ในอนาคต โดยใช้สิ่งที่มีอยู่อย่างจำกัด ภายใต้ความเสี่ยงที่ไม่แน่นอนที่จะเกิดขึ้น ดังนั้นแมนเดลาเองจึงต้องมีกรอบการกำหนดขั้นตอนและวิธีการเพื่อการประเมินลำดับเหตุการณ์ที่กำลังจะเกิดขึ้นอย่างรอบคอบ เพื่อให้ปัญหาในการดำเนินงานมีข้อบกพร่องให้น้อยที่สุด จะต้องไม่สร้างแรงกดดันให้กับทีมจนมากเกินไปและจะต้องให้ทีมให้ประสบความสำเร็จ ซึ่งเป็นการกำหนดการปฏิบัติการในอนาคต ความเสี่ยงอาจจะเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา และจะต้องไปสู่เป้าหมายอย่างมีประสิทธิภาพอย่างมั่นคง

คิดนอกกรอบ

แมนเดลาเป็นคนที่คิดตรงข้ามกับความคิดเดิมๆ ตลอดเวลาที่อยู่ในคุกแมนเดลาพยายามที่จะเรียนรู้สิ่งที่แมนเดลาไม่ชอบอยู่เสมอ แมนเดลาเรียนรู้ที่อยู่ร่วมกับคนผิวขาว เรียนรู้การอ่านหนังสือ เรียนรู้ภาษา บทกวี จากการอยู่ร่วมกับคนผิวสีตลอดมา เรียนรู้เพื่อที่จะอยู่รอดในสังคมที่แมนเดลาไม่ชอบ เพื่อที่วันหนึ่งแมนเดลาจะให้อภัยคนที่ทำให้แมนเดลาต้องมาอยู่ในคุก เรียนรู้เพื่อที่จะทำให้คนของประเทศตัวเองไม่ตกเป็นทาสของประเทศอื่น และไม่ถูกเหยียดสีผิว เรียนรู้ที่จะทำทุกอย่างเพื่อทำให้ประเทศเจริญยิ่งขึ้น และเรียนรู้ที่ยอมให้อภัยกับคนที่เคยทำไม่ดีกับแมนเดลา

เดิมแมนเดลาเคยมีความเชื่อว่า แอฟริกาใต้เป็นประเทศที่เต็มไปด้วยการเหยียบสีผิวกัน ต่อมา แมนเดลาพยายามคิดฝันว่า เป็น “ประเทศที่มีแต่ความปรองดองและมีการป้องกันการเกิดการจลาจลภายในประเทศ และการค้ายาเสพติด” แมนเดลาเองก็มีข้อพิสูจน์ที่จะทำให้ประเทศมีความสงบสุขด้วยวิธีการมองสถานการณ์ที่เกิดขึ้นในประเทศ และหาสาเหตุและที่มาของปัญหาที่เกิดขึ้น เพื่อหาจุดบกพร่องและหาวิธีแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นอยู่แล้ว ด้วยการเดินสำรวจภายในหมู่บ้านต่างๆ ในเวลากลางคืนเพื่อมองหาสิ่งที่จะต้องแก้ไข แมนเดลาจะแก้ไขปัญหาด้วยการไปสำรวจเองในเวลาที่ประชาชนนอนกันแล้วและจดบันทึกว่าควรที่จะต้องแก้ไขอย่างไรบ้าง แมนเดลาไม่อยากเห็นประชาชนมาร้องเรียนในเรื่องต่างๆ แต่จะลงมือทำเองก่อนแม้จะต้องเสี่ยงก็ตาม เพื่อความอยู่ดีมีสุขของประชาชน

ส่งเสริมให้เกิดบรรยากาศของการทำงานร่วมกันอย่างมีเป้าหมาย

แมนเดลาเป็นคนที่รักคนในองค์กร เป็นคนที่ชอบเรียนรู้ด้วยตัวเอง กล้าคิด กล้าทำ กล้าแสดงออก และสร้างแหล่งการเรียนรู้ให้กับคนในองค์กรให้รู้รักสามัคคีกันโดยการเรียนรู้จากภายในองค์เป็นหลัก เช่น การอยู่ร่วมกันโดยไม่แบ่งคนสีผิวออกจากกัน ทำงานร่วนกันเป็นทีม เรียนรู้กันเป็นทีม พร้อมกับการนำพาองค์กรก้าวไปพร้อมๆ กัน มีการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นของทั้งสองฝ่ายทั้งแมนเดลาเองและพนักงานในองค์กรก็ตาม จะต้องมีการแชร์ไอเดียในการที่จะให้องค์กรประสบความสำเร็จไปด้วยกัน แมนเดลาจะไม่สร้างความตึงเครียดให้กับพนักงานจนมากเกินไป โดยการพูดคุยทักทายกับพนักงานในองค์กรเป็นกันเอง และทำงานอย่างระบบ เป็นคนที่ช่วยส่งเสริมให้คนในองค์มีจิตสำนึกในการรักชาติของตัวเองและครอบครัว การทำงานจะต้องมีคุณธรรมและจริยธรรมในการทำงานร่วมกัน เพื่อเกิดความเป็นหนึ่งเดียวที่มุ่งสู่จุดหมายเดียวกัน และทำให้องค์กรบรรลุเป้าหมายที่ตั้งเอาไว้

สร้างความเชื่อมั่นและศรัทธา

แมนเดลาเป็นคนที่ไม่ค่อยขอความช่วยเหลือจากใคร นอกจากตัวแมนเดลาเอง การใช้ชีวิตที่ทุกข์ยากและอยู่ได้ตัวของตัวเองในหลายๆ ปีที่ผ่าน ทำให้แมนเดลาเรียนรู้ที่จะแก้ไขสิ่งที่ผิดให้ถูก มองหาความสามารถของตัวเองในการตัดสินใจและช่วยเหลือตัวเองให้ได้มากที่สุด และพัฒนาสิ่งที่มีอยู่แล้วให้ดียิ่งขึ้น ไม่มีใครรู้จักตัวแมนเดลาดีเท่ากับตัวแมนเดลาเอง แมนเดลาจะสำรวจตัวเองอยู่เสมอว่าทำอะไรลงไปบ้าง ดูว่าตัวเองมีดีจุดไหนบ้าง มีเสียจุดไหนบ้าง แล้วพิจารณาไตร่ตรองว่าจะเอาจุดเด่นไปสร้างประโยชน์ให้กับประเทศชาติและประชาชนอย่างไรให้เกิดประโยชน์สูงสุด

ในการทำงานของแมนเดลาเชื่อมั่นเสมอว่างานจะต้องบรรลุวัตถุประสงค์ที่ตั้งเอาไว้และศรัทธาในตนเอง นับถือตนเองเชื่อในความสามารถของตนเอง ไม่ดูถูกเหยียดหยามตนเอง และทำให้ลูกน้องศรัทธาในตัวแมนเดลา ความสุขที่ได้มาก็มาจากการเชื่อมั่นและศรัทธาตัวเอง และทำให้บรรลุวัตถุประสงค์ที่ตั้งเอาไว้ แมนเดลาไม่เคยกลัวสิ่งที่จะเกิดขึ้น แต่แมนเดลาจะกำจัดความกลัวด้วยการมองไปที่ปัญหาที่เกิดขึ้นและคิดวิธีการที่จะกำจัดความกลัวนั้น แมนเดลาเคยทำผิดมาแล้ว ดังนั้นแมนเดลาเองจึงไม่กลัวในสิ่งที่จะทำให้แมนเดลากลัวอีก แมนเดลากลัวว่าจะทำได้ไม่ดีจะผิดพลาดแต่คนที่ไม่เคยทำอะไรเลย ก็จะไม่มีความผิดพลาดเกิดขึ้น แมนเดลาคิดว่าคนที่ทำงาน มีโอกาสสำเร็จและผิดพลาดก็ย่อมจะมีบ้างเป็นเรื่องธรรมดาอยู่แล้ว แต่หากทำดีที่สุดแล้ว อะไรจะเกิดขึ้นก็ต้องยอมรับและไม่กลัวที่จะปรับปรุงให้ดีขึ้น แมนเดลาบอกว่าสิ่งสำคัญ คือ จะต้องลงมือทำก่อนถึงจะรู้ว่า “ดีหรือไม่ดี”

มีความฉลาดทางอารมณ์

แมนเดลาสันเป็นคนที่มีความฉลาดทางปัญญา ในการคิด การใช้เหตุผล การเชื่อมโยง คือ ความสามารถในการรับรู้ของตนเอง ในการคิดและประเมินผลของการทำงานของแมนเดลา การควบคุมอารมณ์ของตนเองและผู้อื่น โดยที่ไม่สร้างแรงกดดันไปยังคนรอบข้าง แมนเดลามีความสามารถในด้านการควบคุมอารมณ์ได้ดี ช่วยให้ดำเนินชีวิตให้เป็นไปในทางที่สร้างสรรค์มีความสุขทั้งของตัวเองและคนอื่น

ผู้เขียนคิดว่าบทความข้างต้นนี้ จะทำให้ผู้อ่านได้แง่คิดดีๆ และการใช้สติในการทำงาน การอ่านทำให้เกิดจินตนาการต่างๆ ในสิ่งที่อ่าน ผู้อ่านอาจจะนึกเห็นเป็นภาพได้ เช่น การอ่านบทกวี การอ่านบทความผู้อ่านจะเกิดจินตนาการในสิ่งที่อ่าน อาจจะทำให้เกิดการพัฒนาจินตนาการของผู้อ่านให้ดียิ่งขึ้น และอาจนำมาใช้ประโยชน์ในชีวิตประจำวันได้ สามารถนำวิธีการต่างๆ มาปรับใช้ในสถานการณ์ในปัจจุบันได้เป็นอย่างดี บทความเรื่องนี้อาจทำให้ผู้อ่านได้ค้นหาคำตอบที่ต้องการได้

ข้อมูลนักเขียน :

จันทร์เพ็ญ ทองย้อย

นักศึกษาปริญญาตรีชั้นปีที่ 4 วิทยาลัยนวัตกรรมสังคม

มหาวิทยาลัยรังสิต