นาฬิกาชีวิต

นาฬิกาชีวิต หรือ Circadian Rhythm ของคนเรานั้นถูกควบคุมโดยการทำงานของต่อมไฮโปธาลามัส บริเวณส่วนล่างของสมอง ซึ่งถูกกระตุ้นโดยแสงอาทิตย์ที่เราได้รับในแต่ละวันในช่วงเวลาต่างๆ ทำให้เกิดวงจรของการทำงานเป็นรอบ รอบละประมาณ 24 ชั่วโมง มีการวิจัยพบว่า หากคนเราไม่ได้รับแสงอาทิตย์เลยติดต่อกันนานหลายวัน นาฬิกาชีวิตของเราจะเริ่มรวน ส่งผลกระทบต่อการทำงานของร่างกายด้วย

ผลของนาฬิกาชีวิต ทำให้ร่างกายของเรามีการทำงานที่ไม่เหมือนกันในแต่ละช่วงของวัน ตัวอย่างที่ชัดเจนที่สุดคือ อุณหภูมิของร่างกาย โดยร่างกายของเราจะเย็นมากที่สุดในช่วงเวลา 05:00 น.ของวัน หรือก่อนที่เราจะตื่นนอนทุกวันประมาณ 2 ชั่วโมง นอกจากนี้ ระดับของฮอร์โมนและสารเคมีหลายอย่างในร่างกายของเรายังเปลี่ยนระดับไปเรื่อยๆ ตามช่วงเวลาของวันด้วย

เช่นนี้ เราอาจเลือกทำกิจวัตรประจำวันต่างๆ ในแต่ละช่วงเวลาของวัน เพื่อให้ได้รับประโยชน์สูงสุดจากนาฬิกาชีวิตของเราด้วย

เริ่มต้นจากในช่วงเช้าตรู่ของวัน คือตั้งแต่ หกโมงเช้า จนถึงก่อนสิบโมงเช้า อัตราการเผาผลาญอาหารในร่างกายเราจะต่ำ ในขณะที่หลอดเลือดจะค่อนข้างหดตัว ทำให้ความดันโลหิตของเราค่อนข้างสูง (สังเกตว่า คนที่เป็นโรคเส้นเลือดสมองแตก มักจะเป็นตอนเช้าๆ) ในช่วงเวลานี้ เราไม่ควรจะออกกำลังกายที่หนักเกินไป และควรกินอาหารมื้อหนัก โดยพยายามให้มีโปรตีนเป็นส่วนประกอบให้มากๆ

นอกจากนี้ ในช่วงเวลาเช้าตรู่ ยังเป็นช่วงเวลาที่เราควรออกมารับแสงแดดมากที่สุดด้วย การรับแสงแดดในช่วงเวลานี้จะส่งผลดีต่อการนอนของเราในตอนค่ำ

ช่วงสิบโมงเช้าถึงเที่ยงเป็นช่วงที่สมองของเราทำงานได้ดีที่สุด และยังมีความคิดสร้างสรรค์สูงอีกด้วย เราจึงควรเลือกทำงานสำคัญในช่วงเวลานี้ของทุกวัน เช่น งานหลัก หรืองานที่ต้องการคุณภาพ หรือความลึกซึ้งสูงๆ แทนที่จะปล่อยโอกาสนี้ไปแล้วไปทำสิ่งอื่นที่ไม่มีสาระสำคัญในช่วงเวลานี้แทน นอกจากนี้ช่วงสายยังเป็นช่วงเวลาที่กล้ามเนื้อต่างๆ ทำงานได้ดีด้วยเช่นกัน แต่อย่างไรก็ตาม เรากลับไม่ควรใช้ช่วงสายเป็นช่วงสำหรับการออกกำลังกายประจำวันของเรา

ช่วงเที่ยงถึงบ่ายสอง เป็นช่วงเวลาที่เราควรจะหลับสักงีบ ดูเหมือนคนสมัยก่อน เช่น ในประเทศฝรั่งเศสจะเข้าใจตรงนี้ ทำให้มีวัฒนธรรมการงีบหลับตอนกลางวันด้วย

ช่วงบ่ายสองถึงสี่โมงเย็นเป็นช่วงที่เราจะทำกิจกรรมอะไรก็ได้ครับ ช่วงนี้อุณหภูมิในร่างกายจะสูงที่สุด ในขณะที่แรงดันเลือดจะต่ำที่สุดด้วย

ช่วงสี่โมงเย็นถึงหกโมงเย็น เป็นช่วงที่เราควรจะออกกำลังกายประจำวันมากที่สุด นักกีฬาที่ฟิตในช่วงเวลานี้จะได้ประโยชน์จากการฝึกซ้อมมากกว่าช่วงอื่นอีก 10% ร่างกายของเราในช่วงเวลานี้จะมีความยืดหยุ่นดี ทำให้มีโอกาสบาดเจ็บจากการออกกำลังกายน้อยกว่าช่วงเวลาอื่นด้วย

ช่วงหกโมงเย็นถึงสี่ทุ่ม เป็นช่วงที่เรามักกินอาหารมื้อเย็นกัน แต่ที่จริงแล้วช่วงเวลานี้ไม่ควรกินอาหารหรือควรกินให้น้อยเข้าไว้ เพราะไม่ใช่ช่วงเวลาที่ระบบย่อยอาหารของเราทำงานได้ดีนัก ถ้าต้องการดื่มแอลกอฮอล์ให้ดื่มในช่วงเวลานี้ เพราะจะส่งผลเสียต่อร่างกาย เช่น ทำให้ซึมเศร้า หรือง่วงนอน น้อยที่สุดเมื่อเทียบกับช่วงเวลาอื่น

หลังสี่ทุ่มเป็นต้นไปเป็นเวลาที่เราควรจะนอนหลับ เพื่อกระตุ้นร่างกายของเราให้เกิดการสร้างฮอร์โมนแห่งการเติบโตให้มากที่สุด จะช่วยชะลอความแก่ได้ครับ