พยานหลักฐานใหม่ : ทางรอดยุติธรรม “คดีบอส”

ทำให้ประชาชนสับสนและค้านกับสายตาการรับรู้ตลอดมา หลังจากเหตุการณ์เหตุขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2555 ใช้เวลาในการสอบสวนและทำสำนวนคดีเพื่อสั่งฟ้องหรือไม่สั่งฟ้องใช้เวลายาวนาน ซึ่งทางหลักกฎหมายในกรณีพนักงานอัยการสั่งไม่ฟ้อง ให้รีบส่งสำนวนการสอบสวนพร้อมกับคำสั่งไปเสนอผู้บัญชาการสำนักงานตำรวจแห่งชาติ รองผู้บัญชาการสำนักงานตำรวจแห่งชาติ หรือผู้ช่วยผู้บัญชาการสำนักงานตำรวจแห่งชาติ เมื่อสำนักงานตำรวจแห่งชาติไม่เห็นแย้ง จึงทำให้คดีประมาททำให้ผู้อื่นถึงแก่ความตาย เป็นคำสั่งเด็ดขาด 

ทำให้ประชาชนทั่วไปมองว่าคุกมีไว้สำหรับคนจน ซึ่งเป็นเพียงทัศนคติของผู้มอง แต่ในความเป็นจริงเรือนจำหรือคุกไทย มีทั้งคนร่ำรวยมีฐานะทางการเงินและคนมีตำแหน่งหน้าที่การงานสูงๆ ก็ไม่น้อย ระบบในการสอบสวนและแสดงความเห็นของพนักงานสอบสวนและพนักงานอัยการก็มีระบบการตรวจสอบถ่วงดุล แต่ทุกอาชีพก็จะมีทั้งคนดีและคนไม่ดีและเรื่องที่เกิดขึ้นเป็นเพราะเจ้าหน้าที่ไม่ดี เพราะไม่สามารถทำให้ประชาชนคลายความสงสัยได้

การปรับแนวคิดและกระบวนการทำงานของกระบวนการยุติธรรมใหม่ เพื่อให้ประชาชนเกิดความรู้สึกว่าเป็นเจ้าของกระบวนการยุติธรรมอย่างแท้จริง ได้รับการปฏิบัติอย่างเท่าเทียมจากกระบวนการยุติธรรม ไม่มีความเหลื่อมล้ำในการบังคับใช้กฎหมาย กับมุ่งสร้างระบบการสอบสวนและงานนิติวิทยาศาสตร์ที่ประชาชนเชื่อมั่นในความรวดเร็วและถูกต้อง และระบบการลงโทษกับการดูแลสอดส่องผู้พ้นโทษที่ทำให้สังคมเกิดความปลอดภัยอย่างยั่งยืน ตลอดจนต้องทำให้กระบวนการยุติธรรมมีมาตรฐานสากลและมีส่วนสนับสนุนการพัฒนาประเทศ

หลักเงื่อนไขอำนาจฟ้อง หมายถึง เงื่อนไขที่จะให้อำนาจในการเริ่มต้นคดีและดำเนินคดีต่อไป ซึ่งเป็นการพิจารณาในทางบวก ในทางกลับกันถ้าพิจารณาในทางลบก็คือ เงื่อนไขระงับคดี กล่าวคือ องค์กรในกระบวนการยุติธรรมทั้งเจ้าพนักงานและศาลจะเริ่มต้นคดีหรือดำเนินคดีต่อไปได้นั้นจะต้องมีหรือไม่มี ข้อเท็จจริงหรือเหตุการณ์ที่ให้หรือตัดอำนาจดำเนินคดีของศาล

ระบบการดำเนินคดีอาญาในฐานความผิดดังกล่าว เป็นความผิดอาญาแผ่นดินหรือความผิดยอมความไม่ได้ซึ่งตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาพนักงานสอบสวนมีหน้าที่ในการรวบรวมพยานหลักฐานทั้งปวงทั้ง

เมื่อมีเหตุการณ์เกิดขึ้นที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินคดีอาญา ความผิดพลาดหรือความบกพร่องในกระบวนการยุติธรรม อาจเกิดมาจากความผิดพลาดในการสืบสวน สอบสวน การรวบรวมพยานหลักฐาน การพิสูจน์พยาน การทุจริต การไม่มีความรู้เพียงพอ และอื่นๆ ส่งผลผู้กระทำความผิดหลุดพ้นจากการดำเนินคดีอาญา 

ดังนั้น รัฐจึงมีมาตรการในการแก้ไข บรรเทาผลร้ายที่เกิดจากากรผิดพลาดหรือบกพร่องในกระบวนการยุติธรรม โดยการให้อำนาจผู้มีส่วนได้เสียและเจ้าพนักงานรัฐ ในกระบวนการยุติธรรมมีสิทธิในการดำเนินการซ้ำได้

ตามประมวลกฎหมายพิจารณาความอาญา มาตรา 147 บัญญัติไว้ “เมื่อมีคำสั่งไม่ฟ้องแล้ว ห้ามมิให้มีการสอบสวนเกี่ยวกับบุคคลนั้นในเรื่องเดียวกันนั้นอีก เว้นแต่จะได้พยานหลักฐานใหม่อันสำคัญแก่คดี ซึ่งน่าจะทำให้ศาลลงโทษผู้ต้องหานั้นได้”

พยานหลักฐานใหม่ หมายความว่า พยานบุคคล พยานเอกสาร หรือพยานวัตถุก็ได้ ต้องเป็น พยานหลักฐานที่มิได้มีการกล่าวอ้างหรือนำสืบในคดีเดิม และต้องไม่ใช่เป็นพยานหลักฐานที่มีอยู่ก่อนแล้ว และพนักงานสอบสวนทราบดี เช่น ญาติพี่น้อง เพื่อบ้านที่อยู่ในที่เกิดเหตุแต่มิได้สอบสวนในคดีเดิม โดยพยานหลักฐานใหม่ สำคัญมากพอจะเปลี่ยนแปลงคำสั่งคดีเดิม ซึ่งเมื่อพิจารณาแล้วแม้กฎหมายจะใช้คำว่า “พยานหลักฐานใหม่” จากวัตถุประสงค์ของประมวลกฎหมายพิจารณาความอาญามาตรา 147 นั้นเป็นการให้อำนาจเจ้าพนักงานตำรวจสามารถสอบสวนผู้ต้องหาเพิ่มเติมได้ เพื่อนำผู้กระทำความผิดมาฟ้องร้องคดี ซึ่งเป็นการละเมิดเพื่อให้พนักงานอัยการสามารถฟ้องคดีที่สามารถพิสูจน์ความผิดหรือบริสุทธิ์ชั้นศาลต่อไปได้ 

หากเป็นพยานหลักฐานใหม่ การเปิดโอกาสให้พนักงานสอบสวน สอบสวนผู้ต้องหาหรือพยานอื่นโดยการพิจารณาที่ไม่ถูกต้อง มีโอกาสนำพยานหลักฐานใหม่ขึ้นพิสูจน์ต่อพนักงานอัยการอีกครั้งเพื่อพิสูจน์ความผิดหรือความบริสุทธิ์ของผู้ต้องหา

พยานหลักฐานนั้นอาจขัดต่อคำให้การผู้ต้องหาก็ได้ ดังนั้น จึงรวมถึงพยานหลักฐานใหม่ที่ขัดแย้งกับคำให้การของผู้ต้องหา

นอกจากพยานวัตถุ และพยานบุคคลแล้ว ยังรวมถึงพยานผู้เชี่ยวชาญซึ่งแสดงให้เห็นว่า มีความรู้ใหม่ ที่จะพิสูจน์การกระทำความผิดผู้ต้องหาได้ เช่น ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ที่จะพิสูจน์ความผิดหรือบริสุทธิ์ของผู้ต้องหา ดังนั้นในคดีบอส เรื่องความเร็วซึ่งสามารถพิสูจน์ในทางวิทยาศาสตร์ที่เป็นความรู้ใหม่ก็สามารถนำมาเป็นพยานหลักฐานเพื่อสอบสวนใหม่ในคดีของบอส หรือการยุบตัวของรรถเฟอร์รารี่เมื่อถูกแรงกระแทก ระบบการทำงานของระบบถุงลมนิรภัยของรถจากบริษัทผู้ผลิตรถเฟอร์รารี่ (Ferrari) อีกก็ได้

โดย...

รศ.ดร.กรกฎ ทองขะโชค

คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ