ดีเซลกากกาแฟ ผลงาน คปก.วิจัยอิงเทรนด์โลก

ชุดตรวจวินิจฉัยยีนผิดปกติของโรคด้วยอนุภาคแม่เหล็กนาโน, เชื้อเพลิงและสารเคมีจากของเหลือใช้ในอุตสาหกรรมเกษตร, ระบบนำส่งสารสกัดขมิ้นเพื่อรักษาแผลในกระเพาะอาหารและ ระบบคอมพิวเตอร์รู้จำอักษรธรรมล้านนาที่จารในคัมภีร์ใบลาน เป็นตัวอย่างผลงานวิจัยเด่นในปีนี้ของนักศึกษาที่รับทุนโครงการปริญญาเอกกาญจนาภิเษก (คปก.) สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.)

สกว.นำเสนอแผนปฏิบัติการ คปก.ระยะที่ 2 และ 3 ในการประชุมสภานโยบายวิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (สวนช.) หลังจากได้ปรับปรุงแก้ไขให้สอดคล้องกับกรอบยุทธศาสตร์การวิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ โดยวางแผนไว้ว่าจะจัดสรรทุน 11,930 ทุน เป็นงบประมาณ 33,305 ล้านบาท

เชื้อเพลิงทางเลือกจากอุตฯเครื่องดื่ม
           “การผลิตไฮโดรคาร์บอนในช่วงดีเซลด้วยกระบวนการไฮโดรทรีตติงของน้ำมันสกัดจากกากกาแฟ” เป็น 1 ใน 9 ผลงานวิจัย คปก.เด่นในปีนี้ โดยนายทรงพล พิมเสน คปก. รุ่น 13 และ ผศ.วรพล เกียรติกิตติพงษ์ อาจารย์ประจำภาควิชาวิศวกรรมเคมี มหาวิทยาลัยศิลปากร มุ่งเน้นการใช้น้ำมันสกัดจากกากกาแฟซึ่งเป็นของเหลือใช้จากอุตสาหกรรมผลิตเครื่องดื่มกาแฟ เป็นสารตั้งต้นผลิตเป็นเชื้อเพลิงดีเซลประเภทไบโอไฮโดรทรีต ทั้งยังมุ่งเน้นสังเคราะห์และใช้ตัวเร่งปฏิกิริยาที่มีราคาถูกและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม

            ปัจจุบันเครื่องดื่มกาแฟได้รับความนิยมทั่วโลก โดยอัตราการผลิตเมล็ดกาแฟโลก 8.6 ล้านตันต่อปีในปี 2558 และประมาณ 65% โดยน้ำหนักของเมล็ดกาแฟนี้กลายเป็นกากกาแฟ ซึ่งเป็นของเหลือจากอุตสาหกรรมผลิตเครื่องดื่มกาแฟ มีน้ำมันเป็นองค์ประกอบมากถึง 11-20% โดยน้ำหนักแห้งของกากกาแฟ ดังนั้น หากสกัดน้ำมันออกมาได้ประมาณ 16% แล้วนำมาผลิตเชื้อเพลิงไบโอดีเซลจะสามารถผลิตได้ 3.5% ของความต้องการเชื้อเพลิงไบโอดีเซลโลก (จากข้อมูลปี 2557) น้ำมันกากกาแฟจึงมีศักยภาพในการนำมาผลิตเชื้อเพลิงไบโอดีเซล ขณะที่มากกว่า 95% ของน้ำมันที่ใช้เป็นสารตั้งต้นในการผลิตไบโอดีเซลคือน้ำมันพืชที่บริโภคได้ ซึ่งส่งผลต่อความต้องการและราคาน้ำมันพืชเพื่อการบริโภค ดังนั้น เพื่อลดปัญหาดังกล่าว น้ำมันกากกาแฟจึงเป็นทางเลือกที่น่าสนใจ

          ทั้งนี้ ไบโอดีเซลไฮโดรทรีต (BHD) มีโครงสร้างคล้ายคลึงกับฟอสซิลดีเซลมาก จึงเหมาะที่จะใช้ในเครื่องยนต์ดีเซลและมีค่าซีเทนสูงมากกว่า 98 ส่วนผลิตภัณฑ์พลอยได้จากกระบวนการนี้คือก๊าซโพรเพน ซึ่งสามารถนำไปใช้งานได้ง่ายและเป็นที่ต้องการมากกว่ากลีเซอรอล ปัจจุบันมีหลายบริษัทผลิตเชื้อเพลิงดีเซลประเภทไบโอไฮโดรทรีตเพื่อการค้า เช่น บริษัท Neste Oil บริษัท Honeywell UOP และ ConocoPhilips สำหรับในไทยแม้การผลิตจะยังไม่เต็มรูปแบบแต่ก็มีหลายบริษัทให้ความสำคัญในการพัฒนา เช่น บริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน) บริษัท วีระสุวรรณ จำกัด บริษัท น้ำมันพืชปทุม จำกัด ผลการศึกษาดังกล่าวแสดงให้เห็นถึงความเป็นไปได้ในการผลิตเชื้อเพลิงดีเซลฯ จากน้ำมันกาแฟ ซึ่งไม่เคยมีงานวิจัยใดศึกษามาก่อน

20 ปีมอบทุนปริญญาเอก 4,500 ทุน
              ส่วนผลงานเด่นอื่นๆ เช่น การพัฒนาชุดตรวจวินิจฉัยยีนผิดปกติของโรคด้วยอนุภาคแม่เหล็กนาโน เช่น ตรวจหาเชื้อมะเร็งเม็ดเลือดขาว และเชื้อมาลาเรียระยะแกมมีโตไซต์ เพื่อประโยชน์ด้านการควบคุมการระบาดของโรคมาลาเรีย, การตรวจวัดดีเอ็นเอหลายชนิดพร้อมกันโดยใช้สารรีดอกซ์บรรจุอนุภาคซิลิกา, การศึกษาภูมิทัศน์นิเวศวิทยาของนกยูงในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง, การเพิ่มความสามารถการถ่ายเทความร้อนและลักษณะเฉพาะการไหลสองสถานะของสารทำความเย็นทางเลือกระหว่างการเดือดและการควบแน่นภายในท่อที่มีรอยบุ๋ม และผลกระทบของชายขอบป่าต่อ สังคมของนก การอยู่รอดของรังนก และสังคมของสัตว์ผู้ล่ารัง เป็นต้น
 

              ศ. นพ.สุทธิพันธ์ จิตพิมลมาศ ผู้อำนวยการ สกว. กล่าวว่า นับตั้งแต่ปี 2539 จนถึงปัจจุบัน คปก. สนับสนุนทุนวิจัยในระดับปริญญาเอกไปแล้วกว่า 4,500 ทุน มีผลงานตีพิมพ์ในวารสารวิชาการนานาชาติกว่า 7,300 ผลงาน และสิทธิบัตร 110 ผลงาน เป้าหมายจากนี้ไปของ คปก.ระยะที่ 2 คือ เพิ่มจำนวนนักวิจัยและผลงานวิจัย โดยตั้งเป้าภายใน 25 ปี ต้องผลิตดุษฎีบัณฑิตได้ 12,390 คนและผลงานตีพิมพ์ในวารสารวิชาการ 24,780 ผลงาน เพื่อพัฒนาประเทศสู่ “ประเทศไทย 4.0” ในแนวทางปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
                 “การเพิ่มจำนวนนักศึกษา คปก. นักวิจัยที่ปรึกษาไทยและต่างประเทศ รวมถึงจำนวนผลงานตีพิมพ์ เป็นโอกาสที่เราจะใช้ทรัพยากรบุคคลในประเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งยังทำให้มั่นใจว่า เรามีความรู้และความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี ไม่เพียงอยู่แต่ภายในมหาวิทยาลัย” ผู้อำนวยการ สกว.กล่าว