ราคาสูงเกินเอื้อม! วันหยุดปีนี้อาจได้ช็อกโกแลตทางเลือกเป็นของขวัญ

รายงานจากซีเอ็นบีซีระบุว่า ความผันผวนของตลาด ปัญหาด้านจริยธรรม และประเด็นเรื่องความยั่งยืน บีบให้ผู้ผลิตหลายรายตัดสินใจละทิ้งการใช้โกโก้หันไปพึ่งพาวัตถุดิบทางเลือกแทน จนเกิดการคาดการณ์ว่าในอนาคตอันใกล้ ช็อกโกแลตแท้อาจกลายเป็น “ความหรูหรา” ที่เข้าถึงได้ยากสำหรับผู้บริโภคทั่วไป

•  สภาวะตลาดผันผวน

สภาพการทำเกษตรที่ย่ำแย่ในกานาและโกตดิวัวร์ ผู้ผลิตโกโก้ชั้นนำของโลก ได้สร้างความเสียหายให้กับผลผลิตต่อไร่ในช่วงหลัง ส่งผลให้ราคาโกโก้ขึ้นๆ ลงๆ ราวกับรถไฟเหาะ

หลังจากราคาพุ่งทะยานขึ้นสู่ระดับสูงสุดเป็นประวัติการณ์มากกว่า 12,000 ดอลลาร์ในช่วงปลายปีที่แล้ว ราคาสัญญาซื้อขายล่วงหน้าโกโก้ได้ร่วงลงมากกว่า 50 

ความอ่อนไหวของราคาได้สร้างความเสี่ยงให้แก่ภาคธุรกิจและส่งผลกระทบต่อเนื่องถึงผู้บริโภค โดยข้อมูลจาก Circana และสำนักงานสถิติแรงงานสหรัฐ  พบว่าราคาช็อกโกแลตพุ่งสูงขึ้นถึง 30% จนถึงเดือนตุลาคมปีนี้ บริษัทยักษ์ใหญ่อย่างมอนเดเลซ อินเตอร์เนชั่นแนล ผู้ผลิตแบรนด์ดังอย่างแคดเบอรี, มิลกา และโทเบลโรน ระบุในรายงานรายได้ว่า ความผันผวนของราคาและการจัดการความเสี่ยงด้านต้นทุนที่ไม่มีประสิทธิภาพ อาจทำให้บริษัทไม่สามารถบรรลุเป้าหมายทางการเงินได้ ด้วยเหตุนี้ ผู้ผลิตบางส่วนจึงเลือกที่จะปรับเปลี่ยนส่วนผสมเพื่อลดความเสี่ยงจากตลาดโกโก้

 ไม่กี่เดือนก่อน การเปลี่ยนแปลงส่วนผสมในช็อกโกแลตแท่งของ McVitie’s Club และ Penguin สร้างความฮือฮาในสหราชอาณาจักร เมื่อผลิตภัณฑ์เหล่านี้ถูกติดฉลากว่าผลิตภัณฑ์ “รสช็อกโกแลต” แทนคำว่าช็อกโกแลต หลังจาก Pladis บริษัทแม่ตัดส่วนผสมโกโก้ออกไปเพื่อลดต้นทุน

•  ช็อกโกแลตแท้กลายเป็นความหรูหรา

Pladis ไม่ได้ให้ความเห็นกับซีเอ็นบีซีว่า การเปลี่ยนแปลงนั้นส่งผลกระทบต่อยอดขายหรือไม่

อย่างไรก็ตาม แมสซิโม ซาบาตินี ผู้ร่วมก่อตั้งและประธานคณะเจ้าหน้าที่บริหาร (ซีอีโอ) ของฟอร์เอเวอร์แลนด์ สตาร์ตอัพอิตาลี กล่าวว่า ผู้ผลิตขนมหวานทั่วโลกกำลังเลิกใช้โกโก้มากขึ้น มากถึงขนาดที่จะได้เห็นช็อกโกแลต “ปลอม” ใช้วัตถุดิบราคาถูกกันจนเป็นเรื่องปกติ

ฟอร์เอเวอร์แลนด์ใช้เมล็ดคาร็อบ เมล็ดฟักทอง และถั่วชิกพีในการผลิตผลิตภัณฑ์ที่มีลักษณะคล้ายช็อกโกแลตจำหน่ายให้กับบริษัทผู้ผลิตขนมหวาน ขนมอบ และไอศกรีม

“ในตลาดช็อกโกแลตมีผลิตภัณฑ์มากมาย ตั้งแต่แบบแท่งไปจนถึงผลิตภัณฑ์ที่ไม่ได้ใช้โกโก้เป็นส่วนประกอบหลัก แต่เป็นส่วนประกอบเสริม” ซาบาตินีกล่าวกับซีเอ็นบีซีอ้างถึงสินค้าอย่างเช่น คุกกี้ ซีเรียลรสช็อกโกแลต และขนมขบเคี้ยวเคลือบช็อกโกแลต

“ผมเชื่อว่าช็อกโกแลตทางเลือกจะเข้ามาแทนที่ตลาดขนาดใหญ่นี้ ขณะที่ [ช็อกโกแลตแท่งแท้] จะกลายเป็นสินค้าฟุ่มเฟือยมากขึ้นเรื่อยๆ” ซาบาตินีกล่าวพร้อมยกตัวอย่างเทรนด์ช็อกโกแลตดูไบล่าสุดเพื่อให้เห็นภาพ ช็อกโกแลตแท่งบางตัวขายกันในราคา 93.09 ดอลลาร์ต่อกิโลกรัม (ราว 2,885 บาท)

“[ตลาดช็อกโกแลต] มาในทิศทางนี้แล้ว” ซาบาตินีย้ำ

นอกเหนือจากแรงกดดันด้านราคา ฟอร์เอเวอร์แลนด์และผู้ผลิตทางเลือกรายอื่นๆ อวดว่าสินค้าของตนคือทางออกสำหรับข้อกังวลเรื่องความยั่งยืนและจริยธรรมในอุตสาหกรรมโกโก้

 “หากคุณเปรียบเทียบทางเลือกนี้กับทางเลือกอื่นๆ ในตลาด เช่น เบอร์เกอร์แพลนท์เบส ช็อกโกแลตถูกนำไปใช้ในหลากหลายรูปแบบ ในขณะที่เบอร์เกอร์ก็คือเบอร์เกอร์” ซาบาตินีกล่าว

“ช็อกโกแลตอาจเป็นขนม เป็นแท่ง เป็นบิสกิต เป็นอะไรก็ได้มากมายหลายร้อยอย่าง ที่ช็อกโกแลตไม่ได้เป็นส่วนผสมหลัก ช็อกโกแลตทางเลือกจึงเป็นทางออกที่แท้จริง ในการนำผลิตภัณฑ์ยั่งยืนมากขึ้นเข้าสู่ตลาด พร้อมๆ กับลดแรงกดดันต่อห่วงโซ่อุปทานโกโก้”

ดรูว์ เจราห์ตี ตัวแทนซื้อขายสินค้าโภคภัณฑ์จากบริษัทไอซีเอพีในนิวยอร์ก กล่าวว่า แม้จะมีสัญญาณการฟื้นตัวของราคาในตลาดซื้อขายล่วงหน้า แต่ช็อกโกแลตแท้อาจยังคงมีราคาสูงต่อไปอีกระยะหนึ่ง

ผู้ใช้โกโก้ส่วนใหญ่มักจะล็อกราคาไว้ล่วงหน้านานๆ ปกติจะครอบคลุมการผลิต 8-10 เดือน ทำให้ควบคุมความเสี่ยงด้านราคาได้มากขึ้น แต่เจราห์ตีกล่าวว่า ผู้ผลิตรายเล็กไม่สามารถยืดหยุ่นได้มากขนาดนั้น ปกติทำได้แค่ 3-6 เดือนเท่านั้น

ราคาโกโก้ล่วงหน้าส่งมอบเดือน มี.ค. ล่าสุดอยู่ที่ 5,897 ดอลลาร์ต่อตันในตลาดนิวยอร์ก ผู้ผลิตที่ซื้อล่วงหน้าไว้เมื่อแปดเดือนก่อนกำลังซื้อในราคาที่สูงขึ้นกว่าเมื่อช่วงปลายปี 2024-ต้นปี 2025

“ราคาที่ถูกลงในวันนี้เพราะตลาดชะลอตัวลง 50% จากเมื่อต้นปี จะไปส่งผลให้ราคาค้าปลีกลดลงใน 6-8 เดือนข้างหน้า”

เจสสิกา คาร์ช ผู้จัดการฝ่ายการตลาดของบริษัทเยอรมนี Planet A Foods ซึ่งผลิตช็อกโกแลตทางเลือกจากเมล็ดดอกทานตะวัน เห็นพ้องว่า ช็อกโกแลตทางเลือกจะแพร่หลายมากขึ้นในอนาคต

“เราเชื่อว่าปัญหาที่พบอยู่ทุกวันนี้ในห่วงโซ่อุทานโกโก้จะไม่ไปไหน ดังนั้นราคาอาจคงที่ในจุดหนึ่ง แต่จะไม่กลับไป [ถูก] เหมือนที่เคยเป็นในอดีต” คาร์ชกล่าวและว่า Planet A เห็นความต้องการเพิ่มขึ้นทุกขณะ และทางเลือกหลากหลายกำลังออกสู่ตลาด

“เราชอบช็อกโกแลต เราไม่ได้ต้องการแทนที่ช็อกโกแลต แต่เราก็เห็นช่องว่างที่กำลังเพิ่มขึ้นเช่นกัน” เธอกล่าวเสริม

“เพราะในด้านหนึ่ง คุณมีปัญหาในห่วงโซ่อุปทาน แต่อีกด้านหนึ่ง คุณก็มีความต้องการที่เพิ่มขึ้น โดยเฉพาะในประเทศอย่างจีนและอินเดีย และนั่นคือเหตุผลที่เราเห็นช่องว่าง และเราต้องการช่วยเติมเต็มช่องว่างนั้น”

•  อนาคตของตลาดทางเลือก

ทั้งคาร์ชและซาบาตินีกล่าวตรงกันว่า ความต้องการสินค้าของพวกเขากำลังเพิ่มขึ้น และไม่ได้มีแค่พวกเขาเท่านั้นในตลาด ยังมีสตาร์ตอัพอีกหลายราย รวมถึงนูโกโก้ของสหราชอาณาจักรและโวยาจฟูดส์ของอเมริกา ที่นำเสนอสิ่งที่เคยเรียกกันว่า “ช็อกโกแลตโกโก้ฟรี”

นาตาชา ลินฮาร์ต ซีอีโอบริษัทค้าส่งสินค้าอุปโภคบริโภค Atlante ที่กำลังเติบโตอย่างรวดเร็ว กล่าวว่า ช็อกโกแลตทางเลือกส่อเค้าแพร่หลายมากขึ้น “ในตลาดเฉพาะกลุ่มและผลิตภัณฑ์หลายชนิด”

“ปัจจุบันมีการใช้ส่วนผสมที่ปราศจากโกโก้หรือส่วนผสมที่ได้จากการหมักมากขึ้นเรื่อยๆ ในการเคลือบ การบรรจุ และผลิตภัณฑ์เบเกอรี่ เพื่อทดแทนปริมาณโกโก้บางส่วน” เธอกล่าว 

“ผู้ผลิตหลายรายเริ่มเจือจางโกโก้โดยการปรับส่วนผสมไปสู่ผลิตภัณฑ์ที่มี ‘ไส้’ มากขึ้นแล้วตัวอย่างเช่น แบรนด์มิลกาได้ขยายกลุ่มผลิตภัณฑ์โดยเพิ่มส่วนผสมของครีมโยเกิร์ตหรือข้าวพองเป็นส่วนประกอบหลัก ลดความเข้มข้นของโกโก้ลง แต่ยังคงรักษาความรู้สึกหรูหราและคุ้มค่าเอาไว้”

ลินฮาร์ตคาดว่า จะได้เห็นสินค้ามีไส้เพื่อลดต้นทุนและความเสี่ยงด้านอุปทานมาทดแทนโกโก้มากขึ้น

“อย่างไรก็ตาม สำหรับช็อกโกแลตเม็ดกระแสหลัก โกโก้ยังเป็นส่วนประกอบสำคัญของสินค้าประเภทนี้ เพราะความคาดหวังในรสชาติและอารมณ์ความรู้สึกผูกติดกับ ‘ช็อกโกแลตแท้’” เธอกล่าว

ขณะที่เจราห์ตีจากไอซีเอพีกล่าวว่า เนื่องจาก “ความหวาดวิตกในตลาด” เป็นไปได้ว่าผู้ผลิตจะนำโกโก้ทางเลือกไปใช้ในทุกจุดที่ใช้ได้

“ช่วงหนึ่ง ราคาโกโก้บัตเตอร์สูงกว่าราคาสัญญาซื้อขายล่วงหน้าโกโก้ถึงสามเท่า โดยราคาสัญญาซื้อขายล่วงหน้าโกโก้อยู่ที่ 9,000 ถึง 10,000 ดอลลาร์ต่อตัน ในขณะที่โกโก้บัตเตอร์ราคาอยู่ที่ 27,000 ถึง 30,000 ดอลลาร์ต่อตัน ซึ่งถือว่าแพงมาก” เขากล่าว

“ดังนั้น [ผู้ผลิต] จึงเร่งหาทางแก้ปัญหา — คุณต้องทำแท่งช็อกโกแลตให้มีขนาดเล็กลง คุณต้องหาวัตถุดิบอื่นมาทดแทน แม้ว่าราคาจะลดลงครึ่งหนึ่งแล้วก็ตาม [พวกเขาก็ยังคิดว่า] ทำไมเราต้องจ่ายเงินมากมายขนาดนั้น ในเมื่อเราสามารถใช้เชียบัตเตอร์หรือช็อกโกแลตผสมชนิดอื่นมาทดแทนได้?” เจราห์ตีกล่าวสะท้อนถึงแนวโน้มช็อกโกแลตทางเลือกในตลาด