‘รัสเซีย-บราซิล’ยินดีต้อนรับ ไทยหุ้นส่วนบริกส์

กรมเศรษฐกิจระหว่างประเทศ กระทรวงการต่างประเทศจัดการประชุมเพื่อขับเคลื่อนพันธกิจการเป็นประเทศหุ้นส่วนกลุ่มบริกส์ (BRICS) ของประเทศไทย เชิญตัวจริงเสียงจริงอย่างบราซิลประธานบริกส์ปีนี้ และรัสเซีย ประธานบริกส์ปี 2024 มาคลายข้อสงสัย 

มาเธียส เอ.เอส. วิลเฮนา (Mathias A.S. Vilhena) อุปทูตรักษาการสถานเอกอัครราชทูตสหพันธ์สาธารณรัฐบราซิลประจำประเทศไทย กล่าวว่า สำหรับบราซิล บริกส์เป็นเวทีอันทรงเกียรติเพื่อประสานงานด้านการเมืองและเศรษฐกิจ แถมตอนนี้ยังเป็นเวทีความร่วมมือกับประเทศหุ้นส่วนอีกด้วย การขยายตัวล่าสุดของบริกส์จากสมาชิก 5 ประเทศเป็น 11 ประเทศ รวมถึงการกำหนดให้มีประเทศหุ้นส่วนของบริกส์ ถือเป็นพัฒนาการสำคัญที่สุดอย่างหนึ่งของการเมืองโลกช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา 

อุปทูตบราซิลย้ำว่า รัฐบาลบราซิลไม่ได้ใช้บริกส์เป็นเครื่องมือสร้างการแข่งขันหรือเผชิญหน้า แต่เป็นการทำงานเพื่อความร่วมมือสำหรับการพัฒนาในหมู่สมาชิก ไม่ได้ต่อต้านใคร

“ในทำนองเดียวกัน ผมเข้าใจว่าประธานาธิบดีปูตินของรัสเซีย ก็แสดงความเห็นเรื่องบริกส์ไปเมื่อเร็วๆ นี้ด้วย ว่าเราไม่ได้ต่อต้านใคร เราทำงานเพื่อผลประโยชน์ของพวกเราและสมาชิก” 

การเป็นประธานบริกส์ในปีนี้ บราซิลจะจัดการประชุมหลายรายการ โดยการประชุมรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศจะมีขึ้นเดือน เม.ย. ส่วนการประชุมผู้นำบริกส์จะมีขึ้นในวันที่ 6-7 ก.ค. ที่นครริโอเดอจาเนโร

การเป็นประธานบริกส์ของบราซิลให้ความสำคัญกับการเสริมสร้างความร่วมมือในกลุ่มโลกใต้ให้แข็งแกร่งยิ่งขึ้น เพื่อการบริหารจัดการอย่างครอบคลุมและยั่งยืนมากขึ้น สร้างผลลัพธ์ท่ี่เป็นรูปธรรมส่งผลต่อพลเมือง โดยบราซิลและหุ้นส่วนยึดมั่นในแนวคิดพหุภาคีนิยม ทุ่มเทเพื่อพันธมิตรระหว่างประเทศที่ยุติธรรมเป็นตัวแทนและการมีส่วนร่วมของประเทศกำลังพัฒนาที่มากขึ้น

 การเป็นประธานบริกส์ของบราซิลให้ความสำคัญกับหกด้าน ได้แก่

1) ความร่วมมือด้านสาธารณสุขโลก บราซิลจะสนับสนุนให้รวมโรคเขตร้อนที่ถูกละเลยและโรคที่ส่งผลทางสังคมเข้าในวาระสุขภาพแห่งชาติ เปิดตัวพันธมิตรระหว่างประเทศเพื่อขจัดโรคเหล่านี้

 2) การค้า การลงทุน และการเงิน ตั้งเป้าปรับปรุงประสานการปฏิรูป เพิ่มการเป็นตัวแทนของประเทศกำลังพัฒนาในตำแหน่งผู้นำและสะท้อนการมีส่วนสนับสนุนความสัมพันธ์ต่อเศรษฐกิจโลกได้ดีขึ้น

 3) การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศบราซิล จะส่งเสริมวาระการเป็นผู้นำด้านสภาพภูมิอากาศของบริกส์ จัดหานโยบายและทางออกที่ปฏิบัติได้จริง เพื่อควบคุมโลกร้อนไม่ให้เพิ่มขึ้นเกิน 1.5 องศาเซลเซียส ที่ถือเป็นความท้าทายอันยิ่งใหญ่

4) การกำกับดูแลปัญญาประดิษฐ์ บราซิลมองว่า มวลมนุษยชาติควรได้ใช้ประโยชน์จากเอไอ การปรับปรุงธรรมาภิบาลระดับโลกในด้านเอไอเป็นสิ่งจำเป็น เพื่อให้มั่นใจได้ว่าทุกประเทศมีสิทธิมีเสียง ไม่ใช่แค่บริษัทใหญ่เท่านั้น

5) สันติภาพพหุภาคีและสถาปัตยกรรมความมั่นคง

6) การพัฒนาเชิงสถาบัน

  "ทุกวันนี้บริกส์มีประชากรราวครึ่งหนึ่งของประชากรโลก เศรษฐกิจรวมกันราว 39% ของโลก ผลิตพลังงานราวครึ่งหนึ่งของโลก บริกส์ไม่ใช่กลุ่มของประเทศเล็กๆ แต่เป็นกลุ่มของการร่วมมือกันเป็นปากเป็นเสียง" อุปทูตบราซิลกล่าว 

เยฟกินี โทมิคิน (Evegeny Tomikhin)  เอกอัครราชทูตสหพันธรัฐรัสเซียประจำประเทศไทย เปิดฉากด้วยการตอกย้ำว่า บริกส์ไม่ใช่กลุ่มที่ตั้งขึ้นมาต่อต้านใคร แต่เป็นกลุ่มของการสนทนาหารือถึงประเด็นท้าทาย ไม่ดึงใครให้ตกอยู่ในสถานะต้องเลือกข้าง 

“ถ้าคุณพร้อมก็ยินดีต้อนรับ ถ้าคุณต้องการเวลาสักระยะ เราก็เข้าใจ” ทูตรัสเซียย้ำก่อนสรุปผลการประชุมผู้นำบริกส์ ณ เมืองคาซัน ในเดือน ต.ค.2024 ซึ่งเป็นงานสำคัญภายใต้การนำของรัสเซีย ถือเป็นงานระดับนานาชาติสำคัญประจำปี ตัวแทนต่างชาติ 46 คน จาก 35 ประเทศ และผู้นำองค์กรระหว่างประเทศ 6 องค์กรเข้าร่วมประชุม 

ที่ประชุมผู้นำบริกส์ประกาศปฏิญญาคาซาน มุ่งมั่นกระชับความเป็นหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์ของบริกส์ให้แข็งแกร่งยิ่งขึ้น ประเทศส่วนใหญ่ในโลกตอบรับการประชุมผู้นำที่คาซานอย่างตื่นเต้น ทูตกล่าวว่า สิ่งนี้ถือเป็นความสำเร็จแบบแลนด์สไลด์

อย่างไรก็ตาม การประกาศขึ้นภาษีจากประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ของสหรัฐ ทำให้การค้าโลกไม่แน่นอน สมาชิกและหุ้นส่วนบริกส์จะเตรียมการรับมืออย่างไร อุปทูตบราซิลมองว่า บริกส์ซึ่งมีสมาชิก 11 ประเทศ หุ้นส่วน 9 ประเทศ มีทรัพยากรสำคัญทางเศรษฐกิจทุกอย่าง 

“ทั้งรัสเซียและผมบอกได้ว่า บริกส์มีไว้เพื่อสมาชิกและหุ้นส่วน สถานการณ์โลกเปลี่ยนแปลงทุกวัน จะพัฒนาไปอย่างไรขึ้นกับเราเท่านั้น” อุปทูตบราซิลกล่าว ขณะที่ทูตรัสเซียยอมรับว่า รัฐบาลทรัมป์เริ่มต้นดำเนินการตามนโยบายอย่างแข็งขันมากๆ แต่ผ่านไปแค่หนึ่งเดือนเท่านั้น แนวคิดบางอย่างของทรัมป์เปลี่ยนแปลงได้ และทรัมป์ก็พูดเองว่า บางเรื่องต้องการเวลาทั้งเพื่อการหาทางออกและประเมินผล 

ทูตโทมิคินกล่าวถึงเหตุการณ์สำคัญเมื่อไม่กี่วันก่อน ตอนที่เจ้าหน้าที่รัสเซียและสหรัฐหารือกัน มาร์โก รูบิโอ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐได้กล่าวถึงความสำคัญของการเคารพผลประโยชน์แห่งชาติ คำพูดของรูบิโออาจดูเหมือนเป็นแถลงการณ์ธรรมดา แต่ในโลกที่ผันผวนขณะนี้ตนคิดว่าเป็นแถลงการณ์ที่สำคัญมาก และเป็นบิ๊กเซอร์ไพรส์จากสหรัฐ ถ้าการทูตอเมริกันดำเนินตามหลักการพื้นฐานอย่างการเคารพผลประโยชน์แห่งชาติ ตนคิดว่า ทุกคนก็มีความหวังมากขึ้น และคาดหวังได้มากขึ้นถึงระเบียบโลกที่ปลอดภัยและเป็นธรรม

“อาจกล่าวได้ว่า มันไม่ได้เกี่ยวข้องแค่สหรัฐกับรัสเซีย มันเป็นเรื่องของไทยด้วย ทุกประเทศควรเคารพผลประโยชน์แห่งชาติของคุณ เคารพการตัดสินใจของคุณ ดังนั้ันด้วยการเคารพซึ่งกันและกันผมจึงคิดว่าเราจะมีโลกที่ดีขึ้น ขอโทษนะ ผมมองโลกในแง่ดี” ทูตรัสเซียกล่าวอย่างเชื่อมั่น 

ส่วนเรื่องที่ทรัมป์ประกาศแผนเตรียมเก็บภาษีกลุ่มบริกส์ 150%  เป็นเพราะบริกส์จะลดการใช้เงินดอลลาร์ บริกส์จะรับมือภัยคุกคามนี้อย่างไร อุปทูตบราซิลยืนยันว่า ยังไม่จำเป็นต้องตอบโต้ ยังไม่ใช่ช่วงเวลาเหมาะสมท่ามกลางฉากทัศน์โลกแบบนี้ 

“เราต้องค่อยๆ คิดว่าอะไรคือโอกาสของเราอะไรคือผลประโยชน์แล้วพยายามพูดคุยในหมู่พวกเราด้วยกันเอง บริกส์ตัดสินใจด้วยฉันทามติ เมื่อเราเลือกได้ว่าจะทำอย่างไร เราต้องทำให้ดีที่สุดเพื่อให้บรรลุผล ผมไม่คิดว่าจะเป็นเรื่องดีหากจะทำอะไรในตอนนี้” อุปทูตบราซิลกล่าว ด้านทูตรัสเซียมองว่า จุดยืนแข็งขันของประธานาธิบดีทรัมป์กำลังแสดงให้เห็นว่าทรัมป์กังวลเรื่องดอลลาร์ ในฐานะประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา ย่อมต้องการให้ดอลลาร์แข็ง แต่ช่วงหลายปีที่ผ่านมาโดยเฉพาะหลังจากคว่ำบาตรรัสเซียเป็นพันๆ ครั้ง ดอลลาร์ลดบทบาทลงมาในการเงินโลก หลายประเทศเริ่มคิดถึงสกุลเงินทางเลือก

ทูตโทมิคินย้อนถึงตอนประชุมผู้นำบริกส์ ที่โจฮันเนสเบิร์ก แอฟริกาใต้เมื่อปี 2023 ประธานาธิบดีเสนอเรื่องเงินสกุลบริกส์ขึ้นมา 

“บางทีคำว่า เงินสกุลบริกส์อาจไปกวนใจคุณทรัมป์เอามากๆ แต่ผมคิดว่าเป็นเรื่องปกติที่ต้องจับตาเกี่ยวกับสกุลเงินของเราเอง หรือจริงๆ แล้วทรัมป์อาจกังวลเรื่องบทบาทของดอลลาร์ในตลาดและการเงินโลก” ทูตรัสเซียกล่าวก่อนสรุปในประเด็นนี้ว่า การประกาศจะเก็บภาษี 100%, 1,000% หรือ 2,000% ไม่ใช่เรื่องเซอร์ไพรส์ การตัดสินใจขั้นสุดท้ายต้องใช้เวลา แต่ตั้งข้อสังเกตว่า หลังทรัมป์บอกว่าจะเก็บภาษีบริกส์ 150% แถลงการณ์จากตัวแทนสหรัฐบอกว่า การเคารพผลประโยชน์แห่งชาติเป็นเรื่องสำคัญมาก

สำหรับการเป็นประเทศหุ้นส่วนของไทย ประชาชนย่อมอยากรู้ว่าบริกส์คาดหวังอะไรจากไทย ทูตรัสเซียอธิบายว่า ตามความเข้าใจของตน บริกส์ไม่ควรคาดหวังอะไรจากไทย จะสำคัญมากกว่าหากไทยแสดงความคาดหวังของตนเอง

บริกส์เป็นกลุ่มที่ทุกประเทศเท่าเทียมกันแม้ระดับความเกี่ยวข้องแตกต่างกัน การประชุมผู้นำครั้งก่อนๆ มีการหารือกันในหลายหัวข้อ อาทิ การเกษตร สื่อ อวกาศ การจราจร ภาษี การเงิน บางประเทศความเข้าใจก้าวหน้าไปมาก บางประเทศตัดสินใจอย่างรวดเร็ว แต่จิตวิญญาณของบริกส์ก็คือฉันทามติ

“ขอโทษนะครับ ผมคงไม่สามารถแนะนำให้ใครทำอะไรได้ แต่สิ่งแรกเลยมันเป็นเรื่องของผลประโยชน์แห่งชาติ สำหรับเพื่อนคนไทย ผมมั่นใจว่าด้วยประวัติศาสตร์ขนบธรรมเนียมประเพณีอารยธรรมอันยาวนาน อีกทั้งคุณยังมีประสบการณ์ทางการเมืองมากมาย ผมมั่นใจว่าไทยจะกำหนดความสำคัญของตนเองและผลประโยชน์ของตนเองได้ ผมมั่นใจด้วยว่ากลุ่มบริกส์พร้อมต้อนรับทุกอย่าง” ทูตรัสเซียกล่าวทิ้งท้าย