ผลกระทบการปรับขึ้น ‘ภาษีศุลกากรสหรัฐ’ ต่อเศรษฐกิจเอเชีย

ธนาคารพัฒนาเอเชีย เผยรายงานสรุป ผลกระทบจากนโยบายขึ้นภาษีทรัมป์ ชี้ ทำให้เอเชียส่งสินค้าไปสหรัฐลดลง ขณะเดียวก็เสี่ยงทำให้รายได้ของสหรัฐลดลงในระยะยาว

ธนาคารพัฒนาเอเชียได้เผยแพร่รายงานเชิงสรุปลำดับที่ 332 เรื่อง ผลกระทบจากนโยบายการขึ้นภาษีศุลกากรของสหรัฐต่อเศรษฐกิจเอเชีย ศึกษาวิเคราะห์โดยใช้แบบจำลอง Global Trade Analysis Project (GTAP) ซึ่งเป็นแบบจำลองดุลภาพทั่วไปที่นิยมใช้วิเคราะห์นโยบายเศรษฐกิจระหว่างประเทศ การศึกษานี้ได้พิจารณาสถานการณ์ซึ่งประกอบด้วยการขึ้นภาษีศุลกากรฝ่ายเดียวของสหรัฐ และการตอบโต้ด้วยมาตรการการขึ้นภาษีศุลกากรจากคู่ค้าของสหรัฐ

สถานการณ์การศึกษาประกอบด้วย (1) การขึ้นภาษีศุลกากรฝ่ายเดียวของสหรัฐ ในอัตรา 10%-20% กับทุกประเทศ และขึ้นภาษีศุลกากร 60% สำหรับสินค้านำเข้าจากจีน (2) การตอบโต้ด้วยการปรับขึ้นภาษีจากประเทศคู่ค้าในอัตราเดียวกันกับที่สหรัฐ ปรับขึ้น โดยกลุ่มประเทศที่วิเคราะห์ประกอบด้วย จีน ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ ไทย เวียดนาม และประเทศในกลุ่มอาเซียนอื่น ๆ รวมถึงกลุ่มคู่ค้าอื่น เช่น สหภาพยุโรป แคนาดา และเม็กซิโก

เป้าหมายสำคัญของนโยบายภาษีศุลกากรของสหรัฐ คือ การลดการขาดดุลการค้า โดยการลดการนำเข้าเพื่อให้ดุลการค้าของสหรัฐ ปรับตัวดีขึ้น แต่นโยบายดังกล่าวได้ส่งผลกระทบเชิงลบต่อคู่ค้าในภูมิภาคเอเชีย ผลการศึกษาพบว่า การเก็บภาษีศุลกากรในอัตราสูง 60% อาจทำให้ดุลการค้าของจีนที่ได้รับจากสหรัฐ ลดลงถึง 24% ในช่วงปี 2025-2028 ส่วนประเทศอื่นในเอเชียพบว่าอาจได้รับผลกระทบเชิงลบจากการลดลงของการส่งออกไปยังสหรัฐ

ทั้งนี้หลายประเทศสามารถบรรเทาผลกระทบได้โดยการเปลี่ยนตลาดส่งออกไปยังภูมิภาคอื่น เช่น ประเทศในยุโรปและแคนาดา กรณีของไทยพบว่า ผลกระทบต่อดุลการค้าของไทยในภาพรวมค่อนข้างน้อย แต่ยังขึ้นอยู่กับอัตราภาษีและการตอบโต้จากประเทศคู่ค้าอื่น ๆ ด้วย

ผลกระทบต่อรายได้ที่เป็นตัวเงิน (Nominal Income) ผลการศึกษาพบว่า รายได้ที่เป็นตัวเงินของสหรัฐ อาจเพิ่มขึ้นระยะแรกจากการจัดเก็บภาษีศุลกากรที่เพิ่มขึ้น ทั้งนี้ในสถานการณ์ที่มีการตอบโต้ด้วยภาษีจากประเทศคู่ค้า รายได้ของสหรัฐ อาจลดลงถึง 6% รายงานนี้ชี้ให้เห็นว่าการขี้นภาษีศุลกากรส่งผลให้รายได้จากภาษีของรัฐบาลเพิ่มขึ้นในระยะแรก แต่การลดลงของการเติบโตทางเศรษฐกิจและรายได้จากการผลิตจะลดประโยชน์ด้านรายได้ที่รัฐบาลได้รับ

กรณีจีนพบว่า รายได้ที่เป็นตัวเงินลดลงทุกสถานการณ์เนื่องจากการลดลงของกิจกรรมการผลิต ส่วนไทยและเวียดนามอาจเผชิญกับรายได้ที่ลดลงในกรณีที่สหรัฐขึ้นภาษีเพียงฝ่ายเดียว แต่สถานการณ์อาจดีขึ้นหากมีการปรับเปลี่ยนตลาดการค้าและตอบโต้ด้วยภาษีที่เหมาะสม

ผลกระทบต่ออัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจ นโยบายภาษีศุลกากรของสหรัฐจะส่งผลกระทบเชิงลบต่อการขยายตัวทางเศรษฐกิจที่แท้จริงของทุกประเทศที่เกี่ยวข้อง การขยายตัวของเศรษฐกิจสหรัฐจะลดลงในทุกสถานการณ์โดยเฉพาะกรณีที่มีการตอบโต้ด้วยการปรับขึ้นภาษีศุลกากรจากคู่ค้า ส่วนอัตราการขยายตัวของเศรษฐกิจจีนลดลงเล็กน้อยอยู่ในระดับที่จัดการได้เพราะจีนสามารถเปลี่ยนตลาดการค้ากับประเทศอื่นได้

ส่วนญี่ปุ่นและเกาหลีใต้ได้รับผลกระทบในระดับต่ำกว่าเนื่องจากสามารถเปลี่ยนเส้นทางการค้าและได้ประโยชน์จากการเบี่ยงเบนทางการค้า (Trade Diversion) อย่างไรก็ตาม ผลกระทบต่อเศรษฐกิจโลกมีแนวโน้มรุนแรงขึ้นเมื่อสหรัฐขยายการขึ้นภาษีศุลกากรไปยังคู่ค้าจำนวนมากและเมื่อเกิดการตอบโต้ด้วยภาษีจากทั่วโลก โดยเศรษฐกิจโลกอาจลดลงถึง 0.37% ในช่วงปี 2025-2028 เนื่องจากการค้าโลกจะชะลอตัวลงจากการเพิ่มต้นทุนการค้าและลดความต้องการนำเข้าสินค้า

รายงานฉบันนี้เน้นถึงความจำเป็นประเทศในเอเชียต้องปรับตัว และสร้างความร่วมมือระดับภูมิภาคเพื่อลดผลกระทบจากนโยบายกีดกันการค้าของสหรัฐ โดยการพัฒนาข้อตกลงการค้าเสรีและขยายการลงทุนระหว่างประเทศ การเปลี่ยนตลาดส่งออกไปยังภูมิภาคอื่น เช่น สหภาพยุโรปและประเทศในแอฟริกาเพื่อลดผลกระทบเชิงลบ รวมทั้งควรมีนโยบายการค้าที่ยืดหยุ่น มุ่งลดต้นทุนการปฏิบัติตามข้อกำหนดทางการค้าและเพิ่มอัตราการใช้ข้อตกลงการค้าเสรีเพื่อช่วยเสริมความสามารถในการแข่งขันของประเทศในเอเชีย