‘สหรัฐ’ จะเป็นอย่างไร ในวันที่ไร้ TikTok หรือต้องพึ่งบารมี ‘ทรัมป์’ ?

‘สหรัฐ’ ในวันที่ไม่มี TikTok จะเป็นอย่างไร เมื่อศาลขีดเส้นตายสั่งปิดแอปวันนี้ (19 ม.ค.68) 3 แอปจีนเสี่ยงโดนร่างแห ส่วน Meta และ YouTube พร้อมชิงส่วนแบ่งตลาดโซเชียลมีเดีย ลุ้น ‘ทรัมป์’ จะเป็นอัศวินขี่ม้าขาว ต่ออายุให้อีก 90 วัน
KEY
POINTS
แอป Tiktok ทั่วโลกอาจใช้งานไม่ได้ หลังศาลสั่งหามดาวน์โหลด TikTok ใน App Store หรือ Google Play Store และระงับใช้งานตามขั้นตอน
เขย่าขวัญครีเอเตอร์ Tiktoker สหรัฐ กระทบธุรกิจ 7 ล้านแห่ง ยูสเซอร์ชาวเมกัน 170 ล้านคน
Meta และ YouTube พร้อมชิงส่วนแบ่งตลาดโซเชียลมีเดีย ทั้งผู้ใช้และยอดโฆาณา
ใครจะเป็นอัศวินขี่ม้าขาวมาช่วยซื้อ Tiktok ที่มีมูลค่ากว่า 2 แสนล้านดอลลาร์ หรือชาตะ TikTok จะอยู่ในมือ ‘ทรัมป์’
Tiktok แอปโซเชียลมีเดียสัญชาติจีนวางแผนที่จะปิดการดำเนินงานในสหรัฐในวันนี้ ( 19 ม.ค.68 ) ซึ่งเป็นวันที่ศาลกำหนดให้มีการบังคับใช้คำสั่งห้ามโดยไม่มีการผ่อนปรนแม้แต่วินาทีสุดท้าย หลังจากคำตัดสินศาลสูง 9 ต่อ 0 บังคับให้ TikTok ต้องแยกตัวออกจากบริษัทแม่ที่เป็นของจีนอย่าง ByteDance หรือไม่งั้นก็ต้องปิดตัวในสหรัฐไปเลย ทำให้ติ๊กต็อกและผู้ใช้แพลตฟอร์มนี้ 170 ล้านคนตกอยู่ในสถานการณ์ไม่แน่นอน
แอป Tiktok ทั่วโลกอาจใช้งานไม่ได้
รอยเตอร์ระบุว่า ตามกฎหมายที่เพิ่งมีผลบังคับใช้ในเดือนเม.ย.ที่ผ่านมา หากบริษัท ByteDance ซึ่งเป็นเจ้าของ TikTok ไม่สามารถขายแพลตฟอร์มนี้ได้ตามกำหนด จะมีการสั่งห้ามดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน TikTok ใหม่ผ่าน App Store ของ Apple หรือ Google Play Store ทันที ซึ่งหมายความว่าผู้ใช้งาน iPhone หรือสมาร์ตโฟนระบบ Android จะไม่สามารถดาวน์โหลด TikTok มาใช้งานได้อีกต่อไป
ผู้ใช้งาน TikTok ที่ดาวน์โหลดแอปพลิเคชันไปแล้วก่อนหน้านี้ จะยังคงสามารถใช้งาน TikTok ได้ตามปกติในระยะเวลาหนึ่ง อย่างน้อยจนกว่าบริการต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง เช่น การอัปเดตแอป หรือการแก้ไขปัญหา จะถูกระงับไปตามกฎหมายที่กำหนดไว้ ทั้งนี้บริษัทมีแผนที่จะให้ผู้ใช้สามารถดาวน์โหลดข้อมูลทั้งหมดของตนเอง เพื่อเก็บเป็นบันทึกข้อมูลส่วนบุคคล
อย่างไรก็ดี การปิดตัวของ TikTok ในสหรัฐอาจส่งผลกระทบต่อผู้ใช้ในหลายประเทศทั่วโลก เนื่องจากบริษัทระบุในเอกสารที่ยื่นต่อศาลเมื่อเดือนที่แล้วว่า มีผู้ให้บริการหลายร้อยรายในสหรัฐที่ช่วยสนับสนุนการทำงานของแพลตฟอร์ม TikTok ทั่วโลก และการปิดตัวดังกล่าวจะทำให้บริการเหล่านี้หยุดลงทันทีตั้งแต่วันอาทิตย์
TikTok ได้ยื่นคำร้องต่อศาล โดยอ้างว่า หากถูกสั่งห้ามดำเนินการในสหรัฐ จะส่งผลกระทบต่อผู้ใช้ทั่วโลกหลายสิบล้านคน เนื่องจากระบบโครงสร้างพื้นฐานของแอปพลิเคชันนั้นเชื่อมโยงกันอย่างใกล้ชิด ทำให้ศูนย์ข้อมูลทั่วโลกไม่สามารถแยกข้อมูลของผู้ใช้ในแต่ละประเทศออกมาได้อย่างสมบูรณ์ TikTok อธิบายต่อศาลว่า ระบบของแอปพลิเคชันนั้นมีความซับซ้อนสูง และข้อมูลของผู้ใช้แต่ละคนกระจายอยู่ตามเซิร์ฟเวอร์ต่างๆ ทั่วโลก การแยกข้อมูลของผู้ใช้ในสหรัฐอเมริกาออกจากระบบโดยไม่ส่งผลกระทบต่อผู้ใช้ในประเทศอื่นๆ นั้นเป็นเรื่องที่ทำได้ยาก และอาจนำไปสู่การสูญหายของข้อมูลผู้ใช้ได้
เขย่าขวัญครีเอเตอร์ Tiktoker สหรัฐ
ก่อนหน้านี้ Tiktok เผยว่า "การแบนครั้งนี้จะส่งผลกระทบร้ายแรงต่อธุรกิจ 7 ล้านแห่ง และปิดกั้นเสียงของชาวอเมริกัน 170 ล้านคน"
ผลการศึกษาจาก Oxford Economics ที่สนับสนุนโดย TikTok ชี้ว่าธุรกิจขนาดเล็กและกลางที่ใช้แพลตฟอร์ม TikTok ช่วยสร้างงานได้ 224,000 ตำแหน่งในปี 2566 ธุรกิจเหล่านี้สร้างรายได้เกือบ 1.5 หมื่นล้านดอลลาร์ และมีส่วนช่วยต่อผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศของสหรัฐ (GDP) ประมาณ 2.4 หมื่นล้านดอลลาร์ในปี 2566
TikTok มีช่องทางต่างๆ สำหรับการสร้างรายได้ เช่น Creativity Program ซึ่งออกแบบมาเพื่อมอบรางวัลให้กับ วิดีโอที่ได้รับความนิยมมีความยาวมากกว่า 1 นาที นอกจากนี้ผู้สร้างคอนเทนต์ยังสามารถสร้างรายได้ผ่านความร่วมมือกับแบรนด์และการขายสินค้าผ่านระบบ Affiliate บน TikTok Shop รวมถึงการได้รับ "ของขวัญ" ระหว่างการไลฟ์สด
แม่ค้าจีนกระจายความเสี่ยง Amazon - Shein
ข่าวการแบน TikTok ในสหรัฐส่งผลกระทบต่อพ่อค้าชาวจีนบนแพลตฟอร์มเป็นอย่างมาก ผู้ค้าเหล่านี้จึงต้องเร่งปรับตัวเพื่อรับมือกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไป โดยหันไปใช้กลยุทธ์ใหม่ๆ เช่น การขยายฐานลูกค้าไปยังตลาดต่างประเทศ และการใช้แพลตฟอร์มอื่นๆ ควบคู่ไปกับ TikTok เพื่อลดความเสี่ยงจากการพึ่งพาแพลตฟอร์มเดียว
หนึ่งในร้านค้าได้ลงทุนอย่างมากกับธุรกิจบน TikTok Shop ในสหรัฐและเพื่อลดความเสี่ยง จึงวางแผนที่จะขยายธุรกิจไปยังแพลตฟอร์มอื่นๆ เช่น Amazon และ Shein รวมถึงมองหาโอกาสในตลาดต่างประเทศอย่าง สเปน และ เม็กซิโก
3 แอปจีนติดร่างแห่ Tiktok
หลังจากกระแสข่าวการแบน TikTok ทำให้ผู้ใช้งานจำนวนมากต้องมองหาแพลตฟอร์มใหม่ โดยยอดดาวน์โหลดแอปพลิเคชันบริษัท ByteDance อย่าง RedNote หรือที่รู้จักกันในชื่อ Xiaohongshu ในจีนขึ้นมาเป็นอันดับ 1 ใน App Store ขณะที่ Lemon8 แอพแนวไลฟ์สไตล์ขึ้นมาเป็นอันดับ 2 ได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในสหรัฐหลังจากมีการประกาศเส้นตาย
นอกขากนี้บริษัท ByteDance ยังพัฒนาแอปพลิเคชันอื่นๆ อย่าง CapCutแอพตัดต่อคลิปวิดีโอ อย่างไรก็ดี กฎหมายแบน TikTok ในสหรัฐไม่ได้ระบุชื่อแอปพลิเคชันอื่นๆ ของบริษัท ByteDance โดยตรง เช่น CapCut แต่เนื่องจากกฎหมายนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อควบคุมแอปพลิเคชันที่อาจเป็นภัยคุกคามต่อความมั่นคงของชาติ และ CapCut ก็พัฒนาโดยบริษัทเดียวกัน จึงมีความเป็นไปได้สูงที่ CapCut อาจจะได้รับผลกระทบจากกฎหมายฉบับนี้
ผู้เชี่ยวชาญมองว่าขอบเขตของกฎหมายนี้กว้างมากจนอาจนำไปสู่การแบนแอปพลิเคชันจากจีนอื่นๆ ได้ Tobin Marcus หัวหน้าฝ่ายนโยบายและการเมืองสหรัฐจาก Wolfe Research เตือนว่า แอปอย่าง Lemon8 และ RedNote ก็อาจตกเป็นเป้าหมายได้เช่นกัน
Meta และ YouTube จ่อชิงส่วนแบ่งตลาด
ท่ามกลางการแข่งขันในตลาดโซเชียลมีเดียยิ่งทวีความรุนแรงมากขึ้น เมื่อมีกระแสข่าวการแบน TikTok บริษัทเทคโนโลยีรายใหญ่ต่างก็จับตามองโอกาสในการดึงดูดผู้ใช้ TikTok กว่า 170 ล้านคนเข้าและเงินโฆษณาจำนวนมหาศาลที่ตามมาเข้าสู่แพลตฟอร์มของตนเอง เพื่อชิงส่วนแบ่งตลาดที่ใหญ่ขึ้น
โดยเฉพาะแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียรายใหญ่ เช่น Instagram และ YouTube ก็ได้ประโยชน์จากสถานการณ์นี้ โดยเฉพาะ Reels ของ Instagram และ Shorts ของ YouTube ที่มีฟีเจอร์คล้าย TikTok ทำให้ผู้สร้างคอนเทนต์และธุรกิจขนาดเล็กหันมาใช้มากขึ้น
ราล์ฟ ชัคการ์ตนักวิเคราะห์ชของ William Blair ระบุว่า หาก TikTok ถูกแบน Meta ทาง Instagram จะได้รับประโยชน์จากการย้ายของผู้ใช้และงบประมาณโฆษณาเป็นจำนวนมาก โดยคาดการณ์ว่า Meta อาจได้รับรายได้เพิ่มขึ้นถึง 3 เท่าจากส่วนแบ่งนี้ หลังจากที่ Meta แข่งขันอย่างหนักกับ TikTok ด้วยฟีเจอร์ Reels ที่ผ่านมา
ใครจะซื้อ TikTok มูลค่า 2 แสนล้านดอลลาร์
จนถึงตอนนี้ ByteDance ยืนยันที่จะไม่ขายแพลตฟอร์มนี้ ล่าสุดบลูมเบิร์กรายงานว่ามีการพิจารณาที่จะขาย TikTok ให้กับ อีลอน มัสก์ (Elon Musk) มหาเศรษฐีเจ้าของ Tesla และ SpaceX แม้ว่า TikTok จะออกมาปฏิเสธข่าวนี้แล้วก็ตาม
รวมทั้งก่อนหน้านี้ ก็มีข่าวว่าสตีเว่น มนูชิน (Steven Mnuchin) อดีตรัฐมนตรีคลังของสหรัฐและ แฟรงค์ แม็คคอร์ต (Frank McCourt) อดีตเจ้าของทีมเบสบอล Los Angeles Dodgers สนใจที่จะซื้อหุ้น TikTok เช่นกัน โดย McCourt ระบุว่ามีกลุ่มนักลงทุนพร้อมที่จะสนับสนุนเงินจำนวน 2 หมื่นล้านดอลลาร์สำหรับดีลนี้
TikTok มีมูลค่าสูงมาก โดยเฉพาะเมื่อพิจารณาจาก “อัลกอริทึม” ที่เป็นหัวใจสำคัญของแพลตฟอร์มนี้ นักวิเคราะห์อย่าง แดน ไอฟส์ (Dan Ives) ประเมินว่า TikTok มีมูลค่าสูงถึงหลักแสนล้านดอลลาร์เลยทีเดียว โดยหากรวมอัลกอริทึมเข้าไปด้วย มูลค่าอาจสูงถึง 2 แสนล้านดอลลาร์ แต่ถ้าไม่มีอัลกอริทึม มูลค่าจะลดลงเหลือเพียงหลักหมื่นล้านดอลลาร์เท่านั้น เนื่องจากอัลกอริทึมคือสิ่งที่ทำให้ TikTok สามารถแนะนำคอนเทนต์ที่ตรงใจผู้ใช้ได้อย่างแม่นยำ
อย่างไรก็ตาม การจะขาย TikTok ทั้งหมดนั้นเป็นเรื่องยาก เนื่องจากทั้งรัฐบาลจีนและตัวบริษัทเองต่างก็ต้องการปกป้องเทคโนโลยีที่สำคัญนี้ และการขายโดยไม่มีอัลกอริทึมก็จะทำให้ TikTok เวอร์ชันสหรัฐกลายเป็นแพลตฟอร์มที่แยกตัวออกจากระบบนิเวศของ TikTok ทั่วโลก
ชาตะ TikTok อยู่ในมือทรัมป์
ยังไม่ชัดเจนว่า ว่าที่ประธานาธิบดี “โดนัลด์ ทรัมป์” จะทำให้ Tiktok ในสหรัฐขึ้นมามีชีวิตอีกครั้งหรือไม่ หนังสือพิมพ์วอชิงตันโพสต์รายงานว่า ก่อนหน้านี้ทรัมป์ซึ่งจะเข้ารับตำแหน่งหนึ่งวันหลังจากที่ Tiktok ต้องปิดทำการแอปได้ 1 วันนั้น กำลังพิจารณาออกคำสั่งเพื่อระงับการแบนหรือปิดใช้งานแอปเป็นระยะเวลา 60 ถึง 90 วัน ทั้งนี้หนังสือพิมพ์ไม่ได้ระบุว่าทรัมป์จะสามารถดำเนินการดังกล่าวได้ตามกฎหมายอย่างไร
ก่อนหน้านี้ ทรัมป์แสดงความเห็นเมื่อวันอาทิตย์ที่ (22 ธ.ค.67) ว่า เขาเห็นชอบที่จะปล่อยให้ TikTok ดำเนินธุรกิจในสหรัฐต่อไปได้ ในช่วงระยะเวลาหนึ่ง พร้อมเข้าพบซีอีโอ TikTok และมี "ความสนใจ" เป็นพิเศษต่อ TikTok โดยให้เหตุผลว่าเขาได้รับยอดวิวนับพันล้านครั้งบนแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียนี้ในระหว่างการรณรงค์หาเสียงเลือกตั้งประธานาธิบดี