“Quick Survey” อาวุธใหม่สถิติแห่งชาติพลิกบทบาทโพลรัฐ สำรวจผลประชาชนเรียลไทม์

ในยุคที่ “ข้อมูลคืออาวุธ” รัฐไม่อาจปฏิเสธความจำเป็นของดาต้าที่ถูกต้องและทันเวลาอีกต่อไป นี่คือภารกิจใหม่ของสำนักงานสถิติแห่งชาติ (สสช.) ที่กำลังก้าวจากบทบาท “หน่วยงานทำสถิติ” สู่ “หน่วยงานข้อมูลเชิงนโยบายแนวรุก” ผ่านเครื่องมือสำคัญชื่อ “Quick Survey” ผลสำรวจความคิดเห็นประชาชนรายเดือน ที่จะกลายเป็นเรดาร์ทางสังคม ให้รัฐบาลรับรู้เสียงประชาชนแบบเรียลไทม์

ดร.เอกพงษ์ หริ่มเจริญ ผู้อำนวยการสำนักสถิติแห่งชาติ กล่าวว่า ตลอดหลายทศวรรษที่ผ่านมา สสช. เป็นแหล่งข้อมูลสำคัญของประเทศในด้านสำมะโนประชากร การจ้างงาน รายได้ หรือการใช้เทคโนโลยี แต่ไม่ค่อยปรากฏในฐานะ “โพล” ที่สะท้อนความคิดเห็นของประชาชนโดยตรง ทั้งที่มีจุดแข็งด้านเครือข่ายเจ้าหน้าที่ภาคสนามประจำทุกจังหวัดทั่วประเทศ ทำให้ข้อมูลที่เก็บได้มีความถูกต้อง น่าเชื่อถือ และสะท้อนภาพจริงของสังคมไทย

จากจุดแข็งดังกล่าว สสช. จึงริเริ่มแนวคิด “Quick Survey” เพื่อเก็บข้อมูลความคิดเห็นประชาชนในประเด็นต่าง ๆ อย่างรวดเร็วต่อเนื่องทุกเดือน คล้ายโพลสาธารณะอย่างนิด้าโพลหรือสวนดุสิตโพล แต่มีความครอบคลุมกว่า เพราะใช้การสำรวจแบบพบตัว (face-to-face) ร่วมกับออนไลน์จากตัวอย่างประชาชนกว่า 5,000 รายต่อครั้ง ครอบคลุมทุกภูมิภาคและกลุ่มประชากร

เราไม่ใช้การโทรศัพท์สุ่มหรือการวิเคราะห์จากโซเชียล ซึ่งอาจมีปัญหาความน่าเชื่อถือในตัวตนของผู้ให้ข้อมูล สสช. มีเจ้าหน้าที่ลงพื้นที่จริง จึงมั่นใจได้ว่าผลสำรวจของรัฐจะสะท้อนเสียงของคนทั้งประเทศ ไม่ใช่เพียงเสียงในเมืองใหญ่

4 โพลนำร่อง สะท้อนเสียงคนไทยแบบรายเดือน

ภายใต้แผนทดลอง 4 เดือน (ต.ค. 68 – ม.ค. 69) Quick Survey จะสำรวจความคิดเห็นต่อประเด็นหลักที่เกี่ยวข้องกับนโยบายรัฐบาลโดยตรง

   •   ต.ค. 68 : สำรวจ “ความเห็นต่อนโยบายรัฐบาล” ครอบคลุมความพึงพอใจในชีวิต ความคาดหวังต่อนายอนุทิน ชาญวีรกูล นายกรัฐมนตรี รวมถึงจัดอันดับ 5 นโยบายเร่งด่วนที่ประชาชนอยากเห็นดำเนินการ เปิดเผยผลวันที่ 10 พ.ย. 68

   •   พ.ย. 68 : สำรวจ “ความคิดเห็นต่อสวัสดิการรัฐ” โดยเฉพาะโครงการ “คนละครึ่ง พลัส” และการใช้สิทธิสวัสดิการต่าง ๆ เพื่อประเมินความพึงพอใจของประชาชน

   •   ธ.ค. 68 : โพลพิเศษ “ของขวัญปีใหม่ที่ต้องการจากรัฐบาล” สะท้อนปัญหาและความคาดหวังของประชาชนก่อนก้าวสู่ปี 2569

   •   ม.ค. 69 : ประเมิน “ความพึงพอใจต่อผลงานรัฐบาลครบ 3 เดือน” วัดการรับรู้ต่อมาตรการต่าง ๆ และความเชื่อมั่นต่อการบริหารประเทศโดยรวม

ดร.เอกพงษ์ ระบุว่า ผลสำรวจแต่ละเดือนจะส่งตรงถึงรัฐบาลเพื่อใช้ประกอบการตัดสินใจเชิงนโยบาย เป็นทั้งเครื่องมือรับฟังเสียงประชาชนและวัดผลตอบรับของนโยบายที่ดำเนินไปแล้ว ช่วยให้รัฐบาลมองเห็นแนวโน้มความพึงพอใจได้อย่างต่อเนื่อง

โพลรัฐรูปแบบใหม่ โปร่งใส เข้าถึงได้

สิ่งที่ทำให้ Quick Survey แตกต่างจากโพลทั่วไป ไม่เพียงคือขนาดตัวอย่างที่ครอบคลุมทั่วประเทศ แต่ยังรวมถึงการเปิดเผยผลสำรวจต่อสาธารณะ เพื่อให้หน่วยงาน องค์กรวิชาชีพ หรือประชาชนทั่วไปสามารถนำข้อมูลไปใช้ประโยชน์ร่วมกันได้ ถือเป็นการเปลี่ยนจาก “ข้อมูลปิด” สู่ “ดาต้าสาธารณะ” ที่โปร่งใสและตรวจสอบได้

นอกจากนี้ สสช. ยังมีแผนเปิดให้หน่วยงานรัฐอื่นเข้ามาร่วมออกแบบแบบสอบถามในแต่ละเดือน เพื่อให้ Quick Survey สอดคล้องกับภารกิจของแต่ละกระทรวง เช่น เดือนมีนาคมอาจสำรวจมาตรการแก้ปัญหาฝุ่น PM2.5 โดยร่วมมือกับกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติฯ หรือช่วงปิดเทอมสำรวจความเห็นต่อระบบการศึกษาโดยกระทรวงศึกษาธิการ

แนวทางดังกล่าวไม่เพียงเพิ่มความหลากหลายของหัวข้อ แต่ยังทำให้ Quick Survey กลายเป็น “เครื่องมือกลางของรัฐ” ที่ทุกหน่วยงานสามารถใช้ร่วมกันได้ และเป็นฐานข้อมูลเชิงนโยบายที่ยึดประชาชนเป็นศูนย์กลางอย่างแท้จริง

สสช.กับภารกิจ “ข้อมูลเพื่อการตัดสินใจ”

ดร.เอกพงษ์ ย้ำว่า เป้าหมายสำคัญของการขับเคลื่อน Quick Survey ไม่ใช่แค่การสร้างโพลของรัฐ แต่คือการสร้าง “ระบบข้อมูลมาตรฐานเดียวกัน” เพื่อลดปัญหาข้อมูลซ้ำซ้อนและไม่สามารถแชร์ระหว่างหน่วยงาน ดังนั้น ถ้าเป็นงานที่ไม่ซ้ำกัน สสช. ยินดีเป็นผู้เก็บข้อมูลให้ เพื่อให้หน่วยงานต่าง ๆ สามารถใช้ข้อมูลร่วมกันได้อย่างมีคุณภาพ