มองผลพวงการเป็น เมืองหลวงศูนย์ข้อมูล | บ้านเขาเมืองเรา

ทั้งนี้เพราะศูนย์ข้อมูลขนาดใหญ่ที่ตั้งอยู่ในรัฐเวอร์จิเนียราว 600 แห่งนั้น ส่วนใหญ่ตั้งอยู่ในเขตชานกรุงวอชิงตัน ดี.ซี และยังมีอีกมากที่กำลังอยู่ในระหว่างก่อสร้าง ศูนย์เหล่านี้มีบทบาทสูงมากเนื่องจากการประเมินสรุปว่าใกล้ 70% ของการประมวล การเก็บรักษาและการส่งข่าวสารข้อมูลทั่วโลกทำโดยศูนย์ในเขตนี้

ตามหลักเศรษฐศาสตร์ที่ว่าโลกใบนี้ไม่มีของเปล่า ศูนย์ดังกล่าวมิได้มีด้านดีด้านเดียวเท่านั้น หากมีด้านร้ายรวมอยู่ด้วย ด้านร้ายนี้ผมเคยเสนอให้เรียกว่า “คำสาปของเทคโนโลยี”

ปัจจัยที่ชักนำให้กิจการด้านเทคโนโลยีร่วมสมัยไปตั้งศูนย์เหล่านี้ ได้แก่ การมีค่าไฟฟ้าต่ำกว่าเขตอื่นและได้รับประโยชน์ต่างๆ ที่ภาครัฐมอบให้ โดยเฉพาะด้านการยกเว้นภาษี เขตนี้ยังมีผู้มีการศึกษาด้านเทคโนโลยีร่วมสมัยอาศัยอยู่มาก 

อย่างไรก็ดี แต่ละศูนย์จ้างคนไม่มากเนื่องจากงานส่วนใหญ่ใช้คอมพิวเตอร์ควบคุม ภาครัฐจะเก็บภาษีได้ไม่มากนักจากคนกลุ่มนี้ ส่วนคนงานก่อสร้างก็เสียภาษีไม่มาก เนื่องจากได้ค่าแรงต่ำกว่ากลุ่มที่มีการศึกษาสูง

ศูนย์ข้อมูลเหล่านี้มักตั้งอยู่ในพื้นที่ว่างทั้งในและใกล้ชุมชน ที่ว่างนั้นมักมีต้นไม้จำนวนมากขึ้นอยู่ตามธรรมชาติซึ่งถูกโค่นก่อนก่อสร้าง ผมโชคดีที่บ้านของผมตั้งอยู่ในชุมชนซึ่งไม่มีที่ว่างขนาด 6 ไร่ขึ้นไปซึ่งแต่ละศูนย์ต้องใช้ ส่วนป่าไม้ที่มีอยู่ใกล้บ้านก็เป็นป่าสงวน จึงไม่มีศูนย์ดังกล่าว

โดยทั่วไปศูนย์มักใช้อาคารทึบๆ แบบ 4 เหลี่ยมขนาดใหญ่สูงไม่เกิน 2 ชั้นและทาสีทึมๆ ทำให้ไร้ความเจริญตา แต่นั่นยังไม่ร้ายเท่าเสียงดังกระหึ่มตลอดเวลาจากพัดลมขนาดใหญ่ที่ใช้ระบายความร้อนจากคอมพิวเตอร์นับพันเครื่อง และจากเครื่องยนต์ขนาดใหญ่ในแต่ละศูนย์

เสียงนี้มีผลกระทบสูงทั้งต่อคนงานและชาวบ้านรอบข้างซึ่งเพิ่มความเสี่ยงต่าง ๆ เช่น ต่อการนอนและการฟัง อีกทั้งยังทำให้เกิดความกระสับกระส่ายและทำลายสมาธิ สัตว์ต่าง ๆ ก็ได้รับผลกระทบจนต้องเปลี่ยนพฤติกรรมรวมทั้งการหาที่อยู่ใหม่และการเปลี่ยนเส้นทางอพยพตามฤดูกาล

ศูนย์ข้อมูลต้องใช้ไฟฟ้าและน้ำปริมาณมากส่งผลให้ทั้งสองอย่างขึ้นราคา อย่างไรก็ตาม ค่าน้ำและค่าไฟฟ้าที่ผมต้องจ่ายซึ่งเพิ่มขึ้นเป็นระยะๆ นั้นจะมาจากศูนย์ข้อมูลเหล่านั้นเท่าไรไม่อาจคำนวณได้

การผลิตกระแสไฟฟ้าเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญเพื่อขายให้แก่ศูนย์ข้อมูล มักเกิดจากการเผาฟอสซิลรวมทั้งถ่านหิน น้ำมันปิโตรเลียมและก๊าซธรรมชาติ กระบวนการนี้เพิ่มก๊าซเรือนกระจกซึ่งเป็นปัจจัยทำให้ภูมิอากาศโลกเปลี่ยนแปลง ทั้งประชาชนในย่านที่มีศูนย์ข้อมูลและโดยทั่วไปต่างก็ได้รับผลกระทบอย่างแน่นอนแม้จะมีผู้แย้งว่าปัญหาโลกร้อนไม่มีก็ตาม

เนื่องจากในยุคนี้เทคโนโลยีเปลี่ยนเร็วมาก ทุก 2-3 ปี คอมพิวเตอร์และเครื่องมือทุกอย่างในศูนย์เหล่านั้นจึงมักถูกแทนที่ด้วยรุ่นใหม่ก่อให้เกิดขยะอิเล็กทรอนิกส์จำนวนมากอย่างต่อเนื่อง ขยะชนิดนี้มีผลร้ายทั้งต่อคน สัตว์และสิ่งแวดล้อมโดยทั่วไป จึงต้องใช้วิธีขจัดอย่างดีซึ่งมีต้นทุนสูง

ด้วยเหตุนี้จึงมีปรากฏการณ์ลดต้นทุนแบบมักง่ายโดยส่งไปกำจัดในประเทศกำลังพัฒนาที่อาจไม่มีปัญญาที่จะเข้าใจ หรือไม่ก็มีผู้กำอำนาจและหน้าที่ในด้านการกำจัดขยะฉ้อฉลโดยรับผลตอบแทนจากบริษัทกำจัดขยะ 

ขยะอิเล็กทรอนิกส์ที่นำเข้ามาในเมืองไทยส่วนหนึ่งจะมาจากศูนย์ข้อมูลในย่านชานกรุงวอชิงตันด้วยหรือไม่ ยังไม่เป็นที่ประจักษ์ รัฐบาลชุดก่อนของไทยมีนโยบายที่จะทำให้ไทยเป็นศูนย์กลางของศูนย์ข้อมูลแห่งภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่นเดียวกับหลายรัฐบาลที่ต้องการทำให้ไทยเป็นศูนย์กลางสารพัด 

ณ วันนี้มีข้อมูลและการศึกษาเกี่ยวกับผลดีผลร้ายของศูนย์เหล่านั้นรวมทั้งศูนย์ข้อมูลจนมีข้อสรุปแน่นอนแล้ว หวังว่ารัฐบาลปัจจุบันจะนำข้อสรุปเหล่านั้นมาพิจารณาอย่างรอบคอบ โดยตระหนักเสมอว่าโลกใบนี้ไม่มีของเปล่าและเทคโนโลยีมีคำสาปแฝงมาเสมอก่อนที่จะตัดสินใจดำเนินนโยบายเหล่านั้นต่อไปหรือไม่