ฝันไกลอาจไปไม่ถึง

ในยุคที่เทคโนโลยีดิจิทัลมีอิทธิพลต่อวิถีชีวิตและธุรกิจ สตาร์ตอัพ จึงเปรียบเหมือนสนามแข่งแห่งความฝันที่ใครก็สามารถสร้างธุรกิจขึ้นมาจากความคิดที่ดูน่าตื่นเต้น ดูหวือหวา

แต่หลายธุรกิจก็เป็นได้แค่ Gray Job หรือไอเดียธุรกิจที่อาจฟังดูน่าทึ่ง แต่เมื่อมองลึกลงไปกลับไม่มีรากฐานของการแก้ปัญหาจริงในชีวิตประจำวันของผู้คน

Gray Job หลายอย่างเกิดจากความต้องการเปลี่ยนโลกในแบบภาพยนตร์โดยไม่ได้วิเคราะห์ว่าสังคมต้องการสิ่งนั้นจริงหรือไม่ บ่อยครั้งจึงเป็นงานที่ดูเหมือนใช่แต่ไม่สามารถใช้ได้จริง ผลที่ตามมาคือธุรกิจแบบนี้อาจได้เงินทุนในช่วงแรก แต่ไปไม่ถึงเป้าหมาย เพราะไม่มีลูกค้าจริง ไม่มีตลาดที่ต้องการ

บางเทคโนโลยี เช่น metaverse หรือ NFT ในช่วงปี 3-4 ปีที่ผ่านมาคือตัวอย่างที่เห็นได้ชัด แม้จะเป็นโลกเสมือนที่น่าตื่นตา แต่ไม่ตอบคำถามว่าชีวิตคนจะดีขึ้นยังไง ทำให้ผู้คนที่เข้ามาลงทุนหรือทำงานในฝันแบบนี้ หลายคนต้องพบกับความผิดหวัง กลายเป็นตัวอย่างของ Gray Job ที่ถูกผลักดันด้วยจินตนาการ มากกว่าความเข้าใจโลกแห่งความเป็นจริง

ในขณะที่งานประเภท Real Job คือสิ่งที่เกิดจากการสังเกตปัญหาจริงในชีวิตประจำวันของคนส่วนใหญ่ และเสนอวิธีแก้ไขอย่างเป็นรูปธรรม แม้ไม่หวือหวาแต่มีพลังในการเปลี่ยนแปลงที่ยั่งยืน

ตัวอย่างชัดเจนคือ Elon Musk กับ Tesla เขาไม่ได้สร้าง Tesla เพราะอยากสร้างรถไฟฟ้าเฉย ๆ แต่เพราะเขามองเห็นว่า “พลังงานสะอาด” คือทางรอดเดียวของโลกในอนาคต เขาเริ่มต้นด้วยวิสัยทัศน์ด้านสิ่งแวดล้อม ไม่ใช่แค่เรื่องธุรกิจ จึงมุ่งพัฒนาแบตเตอรี่ ขยายสถานีชาร์จ ฯลฯ รวมถึงสร้าง ecosystem ที่จะทำให้ผู้คนสามารถเลิกใช้รถน้ำมันได้จริง

ผลลัพธ์คือวันนี้ Tesla กลายเป็นบริษัทที่มีสิทธิบัตรมากมาย มูลค่าบริษัทเติบโตจนแซงบริษัทยักษ์ใหญ่จากญี่ปุ่นและยุโรป และกลายเป็นจุดเริ่มต้นของกระแสรถไฟฟ้าที่เราเห็นในวันนี้ แม้ในจีนจะมีรถไฟฟ้านับสิบยี่ห้อ ถือเป็น Mega Trend ที่มีคนนิยมอย่างมากอย่างที่เราเห็นบนท้องถนน

แต่ในที่สุดจะเหลือแค่ไม่กี่ยี่ห้อหลักที่ “ตอบโจทย์จริง” ของผู้ใช้งาน เหมือน Tesla ที่เริ่มจาก Real Job แต่เติบโตเป็นพลังเปลี่ยนโลก

อีกกรณีศึกษาคือ TSMC จากไต้หวัน จุดเริ่มต้นของ TSMC มาจากความฝันของรัฐบาลที่ต้องการให้ไต้หวันพึ่งพาตนเองด้านเทคโนโลยี โดยเฉพาะเซมิคอนดักเตอร์ พวกเขาสนับสนุนด้านทุนและวิจัยอย่างต่อเนื่อง

จนกลายเป็นผู้ผลิตชิปอันดับ 1 ของโลก ที่อยู่เบื้องหลังทุกอุปกรณ์ไอที สมาร์ตโฟน รถยนต์ และระบบ AI ที่เรากำลังใช้งานอยู่ในปัจจุบัน

นี่คือ Real Job ที่เกิดจากเป้าหมายเพื่อชาติ มองเห็นปัญหาและลงมือแก้ด้วยความสามารถระดับโลก จนกลายเป็นโครงสร้างพื้นฐานของยุคดิจิทัลในที่สุด

วันนี้โลกกำลังเข้าสู่ยุคของ AI และการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว คนรุ่นใหม่มีโอกาสมากมายในการสร้างอาชีพหรือธุรกิจใหม่ที่ไม่เคยมีมาก่อน เราเห็นงานใหม่เกิดขึ้นทุกวัน แต่นั่นก็ทำให้คำถามเดิมกลับมาอีกครั้งมันเป็นแค่งานขายฝันหรือเป็นธุรกิจที่ยั่งยืนในอนาคต

การมีไอเดียไม่ใช่เรื่องผิด แต่ต้องตั้งต้นจากการเข้าใจความต้องการของผู้คนก่อน อย่าหลงกับฝันที่ฟังดูไกลเกินไป จนลืมว่าโลกนี้ยังมีปัญหาเรียบง่ายมากมายที่รอคนมาช่วยแก้ คนรุ่นใหม่ไม่ควรใช้ดาวที่ส่องสว่างอยู่ไกล ๆ ในท้องฟ้าซึ่งไม่รู้ว่าอยู่ห่างไปกี่ปีแสงเป็นตัวนำทาง เพราะแม้ดาวจะสวยงาม แต่ไม่ใช่ทุกดวงจะพาเราไปถึงที่หมายได้

การเลือกใช้ "เข็มทิศ" คือเหตุผล ความจริง และการสังเกตชีวิตรอบตัวเป็นเครื่องนำทาง และมองหา "ประภาคาร" แห่งความต้องการของสังคมเป็นเป้าหมาย เพราะสุดท้ายแล้ว ความฝันที่เป็น Real Job

แม้จะดูธรรมดาในตอนเริ่มต้น แต่หากตอบโจทย์จริง มันจะกลายเป็นรากฐานของโลกใหม่ที่เราทุกคนอยากเห็นได้อย่างแท้จริง