เอไอกำลังมีมากกว่าคนทำงาน ซีอีโอ Airbnb เตือน อย่าปิดกั้นคนรุ่นใหม่เพราะเทคโนโลยี

“เอไอทำงานในตำแหน่งระดับเริ่มต้นได้มากก็จริง แต่ถ้าคนรุ่นใหม่ไม่มีโอกาสได้เริ่มงาน ก็จะไม่มีใครขึ้นมาเป็นผู้นำในอนาคต” ไบรอัน เชสกี (Brian Chesky) ซีอีโอของ Airbnb ออกมาเตือนถึงความเสี่ยงระยะยาว หากนายจ้างยังคงมองข้ามการจ้างงานคนรุ่นใหม่ หรือ Gen Z เพียงเพราะเอไอทำงานแทนได้

ในปีที่ผ่านมา หลายบริษัทยักษ์ใหญ่ในสหรัฐ เช่น Amazon, Meta และ Salesforce ต่างลดจำนวนพนักงานครั้งใหญ่ เพื่อปรับโครงสร้าง และลงทุนในระบบเอไอที่เข้ามาแทนที่งานมนุษย์ โดยเฉพาะงานในระดับต้นที่ซ้ำซาก และใช้เวลามาก

รายงานจากบริษัทที่ปรึกษา Challenger, Gray & Christmas ระบุว่า ตั้งแต่เดือนมกราคม - กรกฎาคม ปี 2568 บริษัทต่างๆ ในสหรัฐ ประกาศปลดพนักงานรวมกว่า 806,000 ตำแหน่ง เพิ่มขึ้นถึง 75% จากช่วงเดียวกันของปีก่อน โดยส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับการลงทุนด้านเอไอ

เช่นเดียวกับในภาคเทคโนโลยี ข้อมูลจากบริษัทซอฟต์แวร์ด้านค่าตอบแทน Pave พบว่า พนักงานอายุ 21 - 25 ปีในบริษัทเทคโนโลยีขนาดใหญ่ลดลงเกือบครึ่งหนึ่งในช่วงสองปีที่ผ่านมา จาก 15% เหลือเพียง 6.8% ขณะที่บริษัทเอกชนรายใหญ่ก็มีแนวโน้มใกล้เคียงกัน

แมตต์ ชูลแมน (Matt Schulman) ผู้ก่อตั้ง Pave ชี้ว่า การหายไปของตำแหน่งระดับเริ่มต้นกำลังทำลาย “สายบันไดอาชีพ” ภายในองค์กร ตัวอย่างเช่น ตำแหน่งฝ่ายขายในบริษัทเทคโนโลยีมักเริ่มจากงานเล็กก่อนไต่ระดับขึ้น แต่หากไม่มีคนรุ่นใหม่เริ่มจากจุดนั้น ก็จะไม่มีใครก้าวขึ้นมาเป็นผู้บริหารฝ่ายขายในอนาคต

ตลาดแรงงานระดับเริ่มต้นทรุดทั่วโลก

ข้อมูลจาก Randstad ซึ่งวิเคราะห์ประกาศงานกว่า 126 ล้านรายการทั่วโลก พบว่า ตำแหน่งงานระดับเริ่มต้น (ประสบการณ์ 0 - 2 ปี) ลดลงกว่า 29% ตั้งแต่ต้นปี 2567 โดยเฉพาะในภาคเทคโนโลยีที่ลดลงถึง 35%

Amazon เพียงบริษัทเดียวปลดพนักงานกว่า 14,000 คนในปี 2568 โดยให้เหตุผลว่าเป็นผลจากประสิทธิภาพของระบบเอไอ ซึ่งลดเวลาการทำงานของนักพัฒนาในบางส่วนจากหลายพันชั่วโมงเหลือเพียงไม่กี่ชั่วโมง

สถานการณ์นี้เกิดขึ้นพร้อมกับแรงกดดันในตลาดแรงงานทั่วโลก ตัวเลขจากสหประชาชาติระบุว่า อัตราการว่างงานของเยาวชนอายุ 15 - 24 ปีทั่วโลกแตะ 11.2% ในกลางปี 2568 ซึ่งเป็นระดับสูงสุดในรอบหลายปี

ในสหราชอาณาจักร ปีการศึกษา 2566 - 2567 มีผู้สมัครกว่า 1.2 ล้านคน แข่งขันกันเพียง 17,000 ตำแหน่งบัณฑิตจบใหม่ ขณะที่ทั่วโลกกว่า 58% ของบัณฑิต Gen Z ที่เพิ่งจบในปีที่ผ่านมา ยังหางานประจำไม่ได้

Gen Z มั่นใจในเทคโนโลยี แต่ขาดโอกาสเริ่มต้น

แม้จะเป็น “เจนดิจิทัล” ที่คุ้นเคยกับเทคโนโลยีมากที่สุด แต่ผลสำรวจของ Randstad ชี้ว่า Gen Z กว่าครึ่ง (55%) ใช้เอไอเพื่อแก้ปัญหาในการทำงาน ซึ่งมากกว่าทุกเจเนอเรชัน และส่วนใหญ่ยังรู้สึกตื่นเต้นกับศักยภาพของเทคโนโลยีนี้

อย่างไรก็ตาม คนรุ่นนี้กลับเป็นกลุ่มที่ กังวลเรื่องเอไอแย่งงานมากที่สุดถึง 46% และเกือบครึ่งหนึ่งรู้สึกว่าการศึกษาหรือภูมิหลังของตนเป็นอุปสรรคในการไล่ตามอาชีพในฝัน

รายงานยังระบุว่า Gen Z มีอัตราการเปลี่ยนงานเร็วที่สุดในตลาดแรงงานเฉลี่ยอยู่ที่ 1.1 ปีต่อบริษัท ในช่วงห้าปีแรกของอาชีพ ขณะที่คนรุ่นมิลเลนเนียลใช้เวลาเฉลี่ย 1.8 ปีในแต่ละงาน

เอไอทำได้มากขึ้น แต่ความเป็นมนุษย์ยังจำเป็น

เชสกีย้ำว่า แม้เอไอจะช่วยลดภาระงานซ้ำซากได้จริง แต่ยังไม่สามารถแทนที่ความคิดสร้างสรรค์ และการตัดสินใจในสถานการณ์ใหม่ๆ ได้

“เอไอยังต้องให้คนบอกว่าต้องทำอะไรทีละขั้น มันขาดความคิดใหม่ๆ และขาดความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์”

เขาย้ำว่า ความสามารถในการสร้างความสัมพันธ์ และภาวะผู้นำยังคงเป็นสิ่งที่เทคโนโลยีไม่อาจทดแทนได้ คนยังคงต้องการความสัมพันธ์ ผู้นำยังมีความหมาย และเอไอควรเป็นเพียงเครื่องมือ ไม่ใช่เวทมนตร์

งานวิจัยจาก Stanford Digital Economy Lab ก็สะท้อนข้อกังวลนี้ โดยพบว่าหลังการนำ Generative AI เข้ามาใช้ การจ้างงานระดับเริ่มต้นลดลงเฉลี่ย 13% นับตั้งแต่ต้นปี 2566 และส่งผลให้เยาวชนหันไปเรียนต่อระดับสูงมากขึ้น เช่น การสมัครเรียนกฎหมายเพิ่มขึ้นถึง 33% ภายในปีเดียว เพื่อป้องกันความเสี่ยงจากการถูกแทนที่ด้วยเอไอ

สร้างคนก่อนสร้างระบบ ทางรอดขององค์กรยุคใหม่

นักวิเคราะห์แรงงานชี้ว่า หากองค์กรยังลดการจ้างงานระดับต้นเพื่อประหยัดค่าใช้จ่ายระยะสั้น อาจกระทบต่อสายการสืบทอดตำแหน่งผู้นำในอนาคต

รายงานของ Randstad เสนอแนวทางให้นายจ้างปรับวิธีคิดโดยสร้างเส้นทางความก้าวหน้าในอาชีพที่ชัดเจน ให้คนรุ่นใหม่เห็นอนาคต ลงทุนในโครงการฝึกอบรมระดับเริ่มต้น เพื่อเตรียมผู้นำรุ่นต่อไป ใช้เทคโนโลยีสอนงาน และเสริมทักษะ มากกว่าการแทนที่ และสร้างวัฒนธรรมองค์กรที่เพิ่มความมั่นใจให้คนรุ่นใหม่

บทเรียนจากวิกฤติแรงงานครั้งนี้อาจชี้ให้เห็นว่า การพัฒนาเทคโนโลยีโดยไม่พัฒนาคนควบคู่กัน อาจนำไปสู่โลกที่บอตเอไอมีมากกว่าคนทำงาน อย่างที่ซีอีโอ Airbnb เตือนไว้ และในวันนั้น ไม่ใช่เพียงแรงงานที่หายไป แต่ความเป็นมนุษย์ในระบบเศรษฐกิจก็อาจหายไปด้วยเช่นกัน

 

 

อ้างอิง: World Economic Forum Fortune และ CNBC

พิสูจน์อักษร....สุรีย์   ศิลาวงษ์