สรุปภาวะสังคมไทยไตรมาส 2/64 สภาพัฒน์ ชี้หนี้ครัวเรือนพุ่งอีก

"สภาพัฒน์" เผยภาวะสังคมไทยไตรมาส 2 ปี 2564 มิติคุณภาพคน พบการจ้างงานเพิ่มขึ้น การเจ็บป่วยโรคเฝ้าระวังลดลง หนี้ครัวเรือนพุ่ง มิติความมั่นคงทางสังคมพบคดีอาญาเพิ่มขึ้น การร้องเรียน สคบ. ลดลง แต่ร้องเรียน กสทช. เพิ่มขึ้น การบริโภคเหล้า/บุหรี่ลดลง

หลังจากที่เลขาธิการสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) ได้นำเสนอรายงาน ภาวะสังคมไทยไตรมาส 2 ของปี 2564 ไปเมื่อวานนี้ (25 ส.ค.) พบว่ามีความเคลื่อนไหวสำคัญๆ เกิดขึ้นหลากหลายมิติ ไม่ว่าจะเป็นมิติคุณภาพคน, มิติความมั่นคงทางสังคม, มิติด้านความเป็นอยู่และพฤติกรรม, การเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขัน รวมถึงหัวข้อ "ประเทศไทยกับความพร้อมของ Work From Home ในวิกฤติโควิดระบาด

รายงานชิ้นนี้มีรายละเอียดค่อนข้างยาวมาก แต่เพื่อการทำความเข้าใจได้ง่ายขึ้น กรุงเทพธุรกิจออนไลน์จึงขอสรุปเฉพาะประเด็นสำคัญๆ มาให้ทราบกัน 10 ประเด็น ดังนี้

1. อัตราการจ้างงานเพิ่มขึ้น 2.0%

รายงานระบุว่า ตลาดแรงงานปรับตัวดีขึ้นเมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อน แต่ยังไม่กลับสู่ภาวะปกติ โดยไตรมาส 2/2564 การจ้างงาน เฉลี่ยเพิ่มขึ้นร้อยละ 2.0 จากช่วงเดียวกันของปีก่อน แบ่งเป็น

การจ้างงานในภาคเกษตรกรรม เพิ่มขึ้น ร้อยละ 2.4
การจ้างงานนอกภาคเกษตรกรรม เพิ่มขึ้น ร้อยละ 1.8

นอกจากนี้ การจ้างงานสาขาอาชีพต่างๆ (นอกภาคการเกษตร) ก็วัดผลพบว่าบางสาขามีการจ้างงานที่ขยายตัวสูงขึ้น แต่บางสาขาการจ้างงานก็หดตัวลง ดังนี้

สาขาก่อสร้าง ขยายตัวร้อยละ 5.1
สาขาโรงแรม/ภัตตาคาร ขยายตัวร้อยละ 5.4
สาขาการขนส่ง/เก็บสินค้า ขยายตัวร้อยละ 7.1
สาขาการผลิต หดตัวร้อยละ 2.2
สาขาการขายส่ง/ขายปลีก หดตัวร้อยละ 1.4

ข่าวที่เกี่ยวข้อง :

2. อัตราว่างงาน เด็กจบใหม่ว่างงานเพิ่มขึ้น 10.04%

สำหรับไตรมาส 2/2564 พบว่าในภาพรวมอัตราการว่างงานอยู่ที่ร้อยละ 18.9 คิดเป็นผู้ว่างงาน 7.3 แสนคน แบ่งเป็น

ผู้ไม่เคยทำงานมาก่อน (ผู้จบการศึกษาใหม่) 2.9 แสนคน ว่างงานเพิ่มขึ้นร้อยละ 10.04
ผู้ว่างงานที่เคยทำงานมาก่อน มีจำนวน 4.4 แสนคน ว่างงานลดลงร้อยละ 8.38

เมื่อพิจารณาระยะเวลาของการว่างงาน พบว่าผู้ว่างงานมีแนวโน้มว่างงานนานขึ้น คือนานมากกว่า 12 เดือน อีกทั้ง ผู้จบการศึกษาระดับอาชีวศึกษาและอุดมศึกษา พบมีอัตราการว่างงานสูงขึ้นเป็นร้อยละ 3.18 และ 3.44 ตามลำดับ ส่วนสาเหตุหลักที่ทำให้มีอัตราการว่างงานเพิ่มมากขึ้น ได้แก่

การระบาดโควิด-19 รุนแรงมากขึ้น มาตรการควบคุมการระบาด ส่งผลต่อความสามารถในการหารายได้ของแรงงาน
การระบาดโควิด-19 ส่งผลให้กิจกรรมทางเศรษฐกิจลดลง โดยเฉพาะผู้ที่ไม่สามารถทำงานที่บ้านได้
ลูกจ้างภาคเอกชนที่สามารถทำงานที่บ้านได้ (พื้นที่สีแดงเข้ม 29 จังหวัด) มีเพียงร้อยละ 5.5 เท่านั้น
การปรับตัวของแรงงานที่ได้รับผลกระทบจากโควิด-19 ทำให้แรงงานเคลื่อนย้ายกลับสู่ภูมิลำเนา ส่งผลให้ผู้ว่างงานในแต่ละภูมิภาคมีจำนวนเพิ่มขึ้น

1629982999100

3. หนี้ครัวเรือน เพิ่มขึ้น 4.6%

ไตรมาสนี้ "หนี้ครัวเรือน" ยังเพิ่มขึ้นต่อเนื่อง โดยพบว่าหนี้สินครัวเรือนมีมูลค่า 14.13 ล้านล้านบาท เพิ่มขึ้นร้อยละ 4.6 จากร้อยละ 4.1 ในไตรมาสก่อน คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 90.5 ต่อ GDP ซึ่งส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากมาตรการเลื่อนและพักชำระหนี้ ที่ทำให้ยอดหนี้คงค้างไม่ลดลง

รวมทั้งครัวเรือนที่ไม่ได้รับผลกระทบ แต่ก็มีการก่อหนี้เพิ่มขึ้นด้วย ขณะที่คุณภาพสินเชื่อยังต้องเฝ้าระวัง โดยสัดส่วน NPLs ของสินเชื่อเพื่ออุปโภคบริโภคต่อสินเชื่อรวมอยู่ที่ร้อยละ 2.92 เพิ่มขึ้นจากร้อยละ 2.84 ในไตรมาสก่อน และด้อยลงเกือบทุกประเภทสินเชื่อ ยกเว้นสินเชื่อที่อยู่อาศัย สะท้อนให้เห็นว่า ครัวเรือนเริ่มมีปัญหาในการหารายได้ หรือสถานะทางการเงินเปราะบางมากขึ้น

4. การเจ็บป่วยด้วยโรคเฝ้าระวัง ลดลง 32.4%

โดยรวมในไตรมาส 2/2564 อัตราการเจ็บป่วยด้วยโรคเฝ้าระวัง ลดลงร้อยละ 32.4 เป็นการลดลงในเกือบทุกโรค ได้แก่

ผู้ป่วยโรคไข้เลือดออก ลดลงร้อยละ 85.4
ผู้ป่วยโรคไข้หวัดใหญ่ ลดลงร้อยละ 54.8
ผู้ป่วยโรคปอดอักเสบ ลดลงร้อยละ 4.9
แต่โรคมือ เท้า ปาก ในเด็ก ยังเพิ่มขึ้นต่อเนื่องเป็นไตรมาสที่ 3 ติดต่อกันมาตั้งแต่ปีที่แล้ว
ต้องเฝ้าระวังผลกระทบด้าน "สุขภาพจิต" ของประชาชน จากสถานการณ์การระบาดของโควิด ที่ยังคงยืดเยื้อและรุนแรงมากขึ้น ทั้งภาวะเครียดสูง เสี่ยงซึมเศร้า และเสี่ยงฆ่าตัวตาย

5. การบริโภคเหล้า/บุหรี่ ลดลง 2.4%

ถัดมาเป็นรายงานด้านการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และบุหรี่ พบว่าในไตรมาส 2/2564 คนไทยมีการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และบุหรี่ ลดลง ร้อยละ 2.4 โดยการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ลดลงร้อยละ 2.9 และการบริโภคบุหรี่ ลดลงร้อยละ 1.6

โดยเฉพาะช่วง COVID-19 ที่ทุกคนต้องใช้ชีวิตส่วนใหญ่อยู่ที่บ้าน และปริมาณการสูบบุหรี่ต่อวันในกลุ่มแรงงานยังสูง โดยการสูบบุหรี่ในช่วงการระบาด COVID-19 ยังทำให้เกิดความเสี่ยงทั้งติดเชื้อและแพร่กระจายเชื้อโรคมากขึ้น

6. คดีอาญาเพิ่มขึ้น 11.5%

คดีอาญาจากคดียาเสพติดและคดีประทุษร้ายต่อทรัพย์ เพิ่มขึ้นร้อยละ 11.5 จากไตรมาสเดียวกันของปี 2563 โดยแบ่งเป็น

คดียาเสพติด เพิ่มขึ้น ร้อยละ 13.3
คดีประทุษร้ายต่อทรัพย์ เพิ่มขึ้น ร้อยละ 4.5
แต่คดีชีวิตร่างกายและเพศ ลดลง ร้อยละ 8.9

ขณะที่ในไตรมาส 2/2564 สถานการณ์การค้ามนุษย์ประจำปี ค.ศ. 2021 (TIP Report 2021) ของกระทรวงการต่างประเทศ สหรัฐอเมริกา ได้ปรับลดระดับประเทศไทยให้อยู่ ระดับ Tier 2 (Watch List) คือ ประเทศที่ต้องถูกจับตามอง

7. อัตราการเกิดอุบัติเหตุทางบก เพิ่มขึ้น 21.5%

ไตรมาส 2/2564 มีการรับแจ้งการเกิดอุบัติเหตุทางบกเพิ่มขึ้นร้อยละ 21.5 เทียบจากไตรมาสเดียวกันของปีก่อน มีจำนวนผู้เสียชีวิต ลดลงร้อยละ 1.3 ส่วนจำนวนผู้บาดเจ็บก็ลดลงร้อยละ 22.1

โดยสาเหตุการเกิดอุบัติเหตุยังคงมาจาก การขับรถตัดหน้ากระชั้นชิด ร้อยละ 23 และขับรถเร็วเกินกว่าที่กฎหมายกำหนดร้อยละ 21.5 นอกจากนี้ กลุ่มคนเดินเท้าเป็นกลุ่มที่มีความเสี่ยงที่จะได้รับอันตรายจากการสัญจรทางถนน โดยในปี 2561-2563 มีการรับแจ้งคดีคนเดินเท้าประสบ อุบัติเหตุเฉลี่ยวันละ 8 คดี

8. การร้องเรียน สคบ. ลดลง แต่ร้องเรียน กสทช. เพิ่มขึ้น

สำหรับการร้องเรียนผ่าน สคบ. นั้น พบว่าไตรมาสนี้ประชาชนแจ้งร้องเรียนสินค้าและบริการ ลดลงร้อยละ 20.1 จากช่วงเวลาเดียวกันในปีก่อน โดยเป็นการร้องเรียนในสินค้าและบริการทั่วไปมากที่สุด รองลงมาเป็นอาคารชุด/คอนโดมิเนียม ขณะที่การร้องเรียนผ่าน กสทช. เพิ่มขึ้นร้อยละ 18.7 โดยส่วนใหญ่เป็นประเด็นการคิดค่าบริการผิดพลาด

นอกจากนี้ ควรดำเนินการแก้ไขปัญหาการเรียกเก็บ 5 อัตราค่าไฟที่สูงเกินไปของหอพัก ห้องเช่า หรืออพาร์ตเมนต์อย่างจริงจัง ในช่วง work from Home โดยผู้เช่ากลุ่มนี้ ยังไม่ได้สิทธิประโยชน์จากมาตรการลดไฟฟ้าเพื่อบรรเทาผลกระทบจาก COVID-19 ของภาครัฐ

9. ความสามารถในการแข่งขัน ไทยอันดับดีขึ้น!

ผลการจัดอันดับความสามารถในการแข่งขัน IMD ปี 2564 ประเทศไทยถูกจัดอยู่ในอันดับที่ 28 จาก 64 เขตเศรษฐกิจทั่วโลก ปรับตัวดีขึ้น 1 อันดับ จากปี 2563 โดยปัจจัยด้านโครงสร้างพื้นฐาน ได้รับการจัดอันดับอยู่ในระดับต่ำ โดยเฉพาะด้านการศึกษาอยู่ใน อันดับที่ 56 ส่งผลต่อผลิตภาพของประเทศในการแข่งขัน

ส่วนโครงสร้างพื้นฐานด้านเทคโนโลยี ที่เป็นปัจจัยสนับสนุนการพัฒนาทักษะในโลกยุคใหม่ ไทยถูกจัดอยู่ใน อันดับที่ 37 ซึ่งยังคงต้องได้รับการพัฒนาต่อเนื่อง มีผลการสำรวจการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารของคนไทย พบว่า พ.ศ. 2563 จากสำนักงานสถิติแห่งชาติ พบว่า

คนไทยส่วนใหญ่ยังไม่ติดอินเทอร์เน็ตในบ้าน เพราะคิดว่าไม่มีความจำเป็น ร้อยละ 54.4
คนไทยไม่มีความรู้/ทักษะในการใช้อินเตอร์เน็ต ร้อยละ 28.9
คนไทยไม่สามารถเข้าถึง (ไม่มีบริการอินเทอร์เน็ตในพื้นที่) ร้อยละ 6.5

10. ประเทศไทยกับการ Work from home

Work from home เป็นมาตรการหนึ่งในการลดการแพร่ระบาดโควิด-19 ทำให้การทำงานที่บ้าน มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นจากในอดีตค่อนข้างมาก จากการศึกษาของ McKinsey & Company ถึงศักยภาพของการทำงานนอกสถานที่ พบว่าอาชีพที่ Work from home แล้วมีศักยภาพ (Productivity) ได้แก่

อาชีพการเงินและอาชีพด้านประกัน มีศักยภาพสูงที่สุด
อาชีพการบริหารจัดการ วิทยาศาสตร์/เทคโนโลยี มีศักยภาพรองลงมา
อาชีพเกษตรกรรม มีศักยภาพต่ำที่สุด

การทำงานที่บ้านมีทั้งข้อดีและข้อจำกัด จากการสำรวจของ Global Workplace Analytics และ Owl Labs พบว่า

ร้อยละ 75 ของพนักงาน มีความกดดัน/ความเครียดลดลง
ร้อยละ 76 ของพนักงาน ไม่คิดจะเปลี่ยนงาน เพราะสามารถทำงานที่บ้านอย่างน้อยเดือนละ 1 ครั้ง
ร้อยละ 24 ของพนักงาน รู้สึกว่างานมีประสิทธิผล และมีความสุขในการทำงาน

ในกรณีประเทศไทย จากการสำรวจของสวนดุสิตโพลเรื่อง “พฤติกรรมของคนไทยกับการทำงานที่บ้าน (Work From Home)” ในช่วงเดือนพฤษภาคม 2564 พบว่า

คนไทยมีการทำงานที่บ้าน ร้อยละ 43
ทำงานทั้งที่บ้านและที่ทำงาน ร้อยละ 34
ข้อดี คือ ช่วยลดการแพร่ระบาดโควิด-19 ประหยัดค่าเดินทาง และเป็นการให้ความร่วมมือกับภาครัฐ
ข้อเสีย คือ มีค่าใช้จ่ายที่บ้านเพิ่มขึ้น อุปกรณ์เครื่องมือไม่สะดวก สื่อสาร/ติดต่อล่าช้า
ผู้ประกอบการ ร้อยละ 20 ของบริษัทในปัจจุบัน มีนโยบายให้พนักงานทำงานที่บ้าน

--------------------------------

ที่มา :

สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.)

nesdc.go.th