เห็ดเผาะ มีสารต้านอักเสบ ยับยั้งเซลล์มะเร็ง

ผศ.ไชยยง รุจจนเวท ผู้เชี่ยวชาญด้านพฤกษศาสตร์พื้นบ้าน สำนักวิชาแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง เล่าถึง เห็ดเผาะ ว่า คนเหนือเรียก เห็ดถอบ แต่ชื่อที่คนภาคกลางรู้จักคือ เห็ดเผาะ บ้างก็เรียกเป็น เห็ดเผาะหนัง ลักษณะที่เห็น เป็นลูกกลมบ้าง แป้นบ้าง ขนาดผลลำไย เปลือกสีน้ำตาลเข้ม แข็ง กรอบ อย่างพอบีบให้แตกได้ นิยมกินเห็ดที่ยังอ่อนๆ มีเนื้อในสีขาว ส่วนเห็ดแก่ เนื้อในเปลี่ยนเป็นสีดำ เปลือกก็ขบไม่เผาะ คนไม่ใคร่นิยม

เห็ดเผาะพบได้ในหลายถิ่นทั่วโลก ชาวตะวันตกขนานนามเห็ดชนิดนี้ว่า เครื่องบ่งบอกความชื้นของอากาศ เนื่องด้วยเมื่อเห็ดเผาะแก่เต็มที่ เปลือกที่หุ้มก้อนสปอร์จะแตกออกเป็นแฉก ดูคล้ายดาว ฝรั่งจึงเรียกเห็ดจำพวกนี้ว่า ดาวดิน
แฉกของเห็ดที่ชี้ออกมานั้น ผันแปรกับความชื้นในอากาศ ยามอากาศแห้งแล้ง แฉกเหล่านี้ม้วนปกคลุมก้อนเห็ดตรงกลาง ป้องกันมิให้สัตว์อื่นมากัดกิน แต่เมื่อมีความชื้นมากหรือมีฝน แฉกเหล่านี้จะบานออก และม้วนลงจนก้อนเห็ดตรงกลางถูกยกสูงขึ้นได้ถึงเท่าตัว เพื่อให้สปอร์สามารถแพร่ไปได้ไกลๆ

ชาวตะวันตกรู้จักเห็ดเผาะ แต่ไม่รู้จักกินและไม่กล้ากิน หากแต่คนเกือบทั้งทวีปเอเชียรู้จักกิน รู้จักใช้ประโยชน์ การแพทย์แผนจีน ใช้ผงสปอร์ของเห็ดเผาะเป็นยาห้ามเลือด ชนเผ่าในชมพูทวีปบดผงสปอร์กับน้ำมันเมล็ดมัสตาร์ดชโลมผิวหนังที่ถูกไฟไหม้น้ำร้อนลวก การวิจัยในหลอดทดสอบพบว่า เห็ดเผาะมีสารกลุ่มโพลีแซคคาไรด์ ซึ่งมีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งหลายชนิด และกระตุ้นการทำงานของเซลล์ม้าม ต่อมไธมัส และไขกระดูก ซึ่งส่งเสริมระบบภูมิคุ้มกัน มีการค้นพบอีกด้วยว่า สารสกัดจากเห็ดเผาะมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ปกป้องตับ และยับยั้งการอักเสบ เทียบเคียงได้กับไดโคลฟีแนค ซึ่งเป็นยาต้านการอักเสบที่ใช้ในปัจจุบัน

อย่างไรก็ดี ฤทธิ์ทางชีวภาพที่กล่าวมานั้น จะเกิดประโยชน์ได้จริงก็ต่อเมื่อสารออกฤทธิ์จากเห็ดเผาะนั้น ถูกปรับให้อยู่ในรูปแบบที่ร่างกายสามารถนำไปใช้ได้จริง ซึ่งอาจเป็นผลิตภัณฑ์เสริมอาหารหรือยาในอนาคต ส่วนการกินเห็ดเผาะเป็นอาหารนั้น ในขั้นนี้ยังไม่อาจยืนยันว่า จะได้รับประโยชน์ดังกล่าว

* ที่มา นสพ.กรุงเทพธุรกิจ (กายใจ) วันเสาร์ที่ 16 กรกฎาคม 2559