กฎเหล็กห้ามซ้อมทหารเกณฑ์...หรือแค่ไม้หลักปักเลน?

การเสียชีวิตซ้ำซากของทหารเกณฑ์ โดยเฉพาะทหารใหม่ที่เพิ่งผ่านการตรวจเลือกทหาร จากการลงโทษลงทัณฑ์เกินขอบเขต ตกเป็นข่าวอื้อฉาวที่เกิดขึ้นแทบจะทุกปี ทั้งๆ ที่กองทัพมีกฎเหล็ก ทั้งที่เป็นกฎหมายและคำสั่งผู้บังคับบัญชากำกับไว้อย่างเคร่งครัด ปัญหานี้มีสาเหตุมาจากอะไร และตรงไหนคือช่องโหว่จนทำให้เกิดการกระทำผิดซ้ำซาก ไปติดตามได้จากรายงานของทีมล่าความจริง 

กลายเป็นข่าวครึกโครมประจำปีไม่ต่างกับดาราไปจับใบดำ-ใบแดง สำหรับกรณีพลทหาร หรือทหารเกณฑ์ถูกลงโทษจนตาย 

“พลทหารที่เคยเสียชีวิตจากการถูกลงทัณฑ์” 
ปี 2560 => พลทหารยุทธกินันท์ บุญเนียม 
ปี 2559 => พลทหารทรงธรรม หมุดหมัด 
ปี 2554 => พลทหารวิเชียร เผือกสม 

เมื่อปีที่แล้ว เพิ่งเกิดกรณีพลทหาร 2 นาย สังกัดค่ายพยัคฆ์ อำเภอบันนังสตา จังหวัดยะลา ถูกผู้บังคับบัญชาลงโทษจนถึงตายและได้รับบาดเจ็บสาหัส โดยผู้เสียชีวิตคือ พลทหารทรงธรรม หมุดหมัด ชาวอำเภอสิชล จังหวัดนครศรีธรรมราช 

ย้อนหลังกลับไปเมื่อปี 2554 พลทหารวิเชียร เผือกสม แห่งค่ายกรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ อำเภอเจาะไอร้อง จังหวัดนราธิวาส ก็ถูกลงโทษและทำร้ายจนตาย ขณะนี้ยังเป็นคดีความกันอยู่ และผู้บังคับกองร้อยที่รับผิดชอบขณะเกิดเหตุ เพิ่งถูกสั่งพักราชการไปเมื่อไม่นานนี้เอง หลังจากมีกระแสข่าวและสื่อสังคมออนไลน์กดดัน 

ล่าสุดปีนี้ เมื่อเกิดกรณี พลทหาร ยุทธกินันท์ บุญเนียม ทหารเกณฑ์สังกัดมณฑลทหารบกที่ 45 ค่ายวิภาวดีรังสิต จังหวัดสุราษฎร์ธานี เสียชีวิตระหว่างถูกขังคุกทหารเพื่อลงโทษเนื่องจากทำผิดวินัยซ้ำรอยอีก ทำให้สังคมตื่นตัวและให้ความสนใจกันอย่างมาก 

เมื่อเกิดกรณีพลทหารถูกลงโทษจนตาย มักกลายเป็นข่าวครึกโครม เพราะสังคมเชื่อมาตลอดว่าการสอบสวนเอาผิดผู้กระทำมักเป็นไปได้ยาก เข้าทำนอง “เขตทหารห้ามเข้า” จึงส่งผลให้ความเชื่อมั่นศรัทธาที่มีต่อกองทัพลดน้อยลง 

นี่จึงเป็นสาเหตุที่ทำให้ผู้บัญชาการทหารบกถึงกับต้องเอ่ยคำว่าขอโทษ 

แม้กรณี พลทหารยุทธกินันท์ ทำท่าจะจบลงหลังผู้บัญชาการทหารบกคาดโทษเอาผิดผู้เกี่ยวข้องทั้งหมด จนมีการออกหมายจับผู้ต้องหา 9 คน เป็นพลทหารด้วยกัน 5 คน และทหารชั้นประทวน 4 คน และดูเหมือนกรณีนี้จะเป็นการทำร้ายกันในเรือนจำ ไม่ได้เป็นผลจากการสั่งลงทัณฑ์โดยตรง แต่เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นสังคมก็ยังตั้งคำถามว่ามีใครสั่งการอยู่เบื้องหลังหรือไม่ เพราะการที่ พลทหารยุทธกินันท์ ต้องเข้าไปอยู่ในคุกทหาร ก็เพราะกระทำผิดวินัยและโดนสั่งลงโทษ “จำขัง” เรื่องนี้จึงเป็นประเด็นที่คณะกรรมการสอบสวนที่ทางหน่วยตั้งขึ้นต้องตรวจสอบต่อไป 

จริงๆ แล้วการลงทัณฑ์ทหารที่กระทำผิดวินัย ไม่ใช่ทำได้ตามอำเภอใจในฐานะผู้มีอำนาจหรือมียศเหนือกว่า แต่ทุกอย่างถูกควบคุมโดย พระราชบัญญัติว่าด้วยวินัยทหาร พุทธศักราช 2476 ซึ่งยังคงบังคับใช้อยู่จนถึงปัจจุบัน 

เนื้อหาในกฎหมายกำหนดตัวอย่างการกระทำผิดวินัยทหารเอาไว้ 9 ประการ เช่น ดื้อ ขัดขืน หลีกเลี่ยง หรือละเลยไม่ปฏิบัติตามคำสั่งผู้บังคับบัญชาเหนือตน / ไม่รักษาระเบียบการเคารพระหว่างผู้ใหญ่ผู้น้อย / เกียจคร้าน ละทิ้ง หรือเลินเล่อต่อหน้าที่ราชการ / กล่าวคำเท็จ / หรือเสพเครื่องดองของเมาจนถึงเสียกิริยา 

เมื่อทหารกระทำผิดวินัย ก็จะต้องถูกลงทัณฑ์ ซึ่งทัณฑ์ที่จะลงแก่ผู้กระทำผิดนั้น กำหนดไว้ 5 สถานเท่านั้น คือ 1.ภาคทัณฑ์ 2.ทัณฑกรรม 3.กัก 4.ขัง และ 5.จำขัง 
กฎหมายยังบัญญัติไว้อย่างชัดเจนว่า นอกจากทัณฑ์ 5 สถานนี้แล้ว ห้ามมิให้คิดขึ้นใหม่ หรือใช้วิธีลงทัณฑ์อย่างอื่นเป็นอันขาด 

คำถามก็คือ การลงโทษรูปแบบอื่นที่สังคมได้รู้ได้เห็นกันจนชินตา เช่น ยึดพื้น / วิ่ง / หรือสก๊อตจัมพ์ อยู่ในการลงทัณฑ์สถานใด 

เรื่องนี้ นายทหารจากกองทัพบกให้ข้อมูลว่า การสั่งยึดพื้นหรือวิ่งเพื่อลงโทษนั้น ไม่ใช่การลงทัณฑ์ แต่ถือเป็นการ “ปรับปรุงวินัย” จะใช้กับการทำกระผิดวินัยเล็กน้อย หรือใช้ควบคู่กับโทษทางวินัย 5 สถาน แต่การปรับปรุงวินัย มีท่าพื้นฐานให้ทำได้เพียง 3 ท่าเท่านั้น คือ ยึดพื้น/ สก๊อตจัมพ์ และวิ่ง / แม้จะอนุโลมให้หน่วยรบบางหน่วยที่ต้องฝึกหนักเป็นพิเศษ เพิ่มท่าการปรับปรุงวินัยอื่นๆ ได้บ้าง เช่น ปั่นจิ้งหรีด หรือแทงปลาไหล แต่หลักการคือต้องไม่ถูกเนื้อต้องตัวผู้ที่ถูกลงทัณฑ์หรือปรับปรุงวินัย เพื่อป้องกันการลุกลามบานปลายจนกลายเป็นการทำร้ายร่างกาย ซึ่งเข้าข่ายผิดทั้งกฎหมายอาญาและละเมิดสิทธิมนุษยชน 

จากการตรวจสอบเพิ่มเติมของ “ทีมล่าความจริง” ยังพบว่า ทหารกลุ่มที่นิยมใช้ความรุนแรง ส่วนใหญ่เป็นพลทหารปี 2 ที่ได้รับหน้าที่ดูแลทหารใหม่ มักจะเลือกวิธีลงโทษอย่างรุนแรง นอกจากนั้นก็เป็นครูฝึกบางราย โดยเฉพาะนายสิบจบใหม่ ซึ่งการลงโทษแบบผิดๆ ลักลอบทำตอนกลางคืน ซึ่งที่ผ่านมากองทัพก็ทราบปัญหาเป็นอย่างดี จึงออกกฎให้นายทหารสัญญาบัตรต้องนอนเฝ้าทหารใหม่ที่โรงนอน แต่ในทางปฏิบัติก็ไม่สามารถเฝ้าจับตาได้ตลอด 24 ชั่วโมง 

นี่คือกฎเหล็กของกองทัพที่รองรับด้วยกฎหมาย แต่ปัญหาคือที่ผ่านมาได้ยึดถือปฏิบัติกันอย่างเคร่งครัดหรือไม่ หรือเป็นแค่ไม้หลักปักเลน 

ที่สำคัญ แดนสนธยาอย่าง “เรือนจำทหาร” รวมไปถึง “เรือนจำพลเรือน” ที่มีนักโทษเสียชีวิตอย่างเป็นปริศนาอยู่บ่อยๆ ล่าสุดที่เรือนจำตะกั่วป่า จังหวัดพังงา ที่ผูู้คุมอ้างว่ามีนักโทษถูกฝึกวินัยจนตาย แต่ญาติไม่เชื่อ ถึงขั้นจะแห่โลงศพประท้วง ปัญหาแบบนี้ก็น่าจะได้เวลาต้องสังคายนากันเสียทีเหมือนกัน 

อย่าปล่อยให้เรือนจำทหาร หรือคุกพลเรือน กลายเป็นสถานที่ระบายอารมณ์ของผู้มีอำนาจบางคน