เลขา กกต.อธิบายชัด 'ยุบสภา' แบ่งเขต สส.แบบไหน-คำนวณราษฎรยังไง

เมื่อวันที่ 12 ธ.ค. 2568 นายแสวง บุญมี เลขาธิการคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) แสดงความเห็นถึงกรณี การแบ่งเขตเลือกตั้ง สส.กับจำนวนราษฎร กรณีเกิดการ "ยุบสภา" ว่า ถ้ายุบสภาปลายปีของอีกปีหนึ่ง แต่ไปเลือกตั้งในอีกต้นปีของอีกปีหนึ่ง จะใช้ราษฎรที่ประกาศปีสุดท้ายของปีไหน

1. ข้อกฎหมาย

1) มาตรา 12 เมื่อมีการประกาศพระราชกฤษฎีกาให้ "มีการเลือกตั้ง" "ภายใน 5 วัน" กกต. ต้องประกาศจำนวนเขตเลือกตั้งที่แต่ละจังหวัดจะพึงมี วันรับสมัคร และวันเลือกตั้ง เป็นต้น

2) มาตรา 26 ในการ "แบ่งเขตเลือกตั้ง" ให้ใช้จำนวนราษฎร(ที่มีสัญชาติไทย) ทั้งประเทศตามหลักฐานการทะเบียนราษฎรที่ประกาศในปีสุดท้าย "ก่อนปี" ที่ "มีการเลือกตั้ง"

เมื่อพิจารณาข้อกฎหมายข้างต้น ตามมาตรา 26 ใช้คำว่า "การเลือกตั้ง" ไม่ใช่ "วันเลือกตั้ง" คำว่า "การ" คือ งาน หรือ กิจการ  ดังนั้น "การ" ในมาตรา 26 คือ  "การ" ในมาตรา 12 หมายถึงงาน กิจการ ตามมาตรา 12 กล่าวคือ การแบ่งเขต วันรับสมัคร หรือ วันเลือกตั้ง เป็นต้น

2. นำราษฎรปีไหนมาคำนวณ

1) กรณีปกติ คือกรณีต้องจัดเลือกตั้งอยู่ภายในปีเดียวกัน กับปีที่มีการประกาศให้พระราชกฤษฎีกาให้มีการเลือกตั้ง กรณีนี้ในทางปฏิบัติจะมีความชัดเจนอยู่แล้ว ให้ใช้จำนวนราษฎรในปีสุดท้ายก่อนมีการเลือกตั้ง แต่อาจจะมีปัญหาอยู่บ้าง หากมีการยุบสภาในต้นปี ซึ่งอาจเป็นเวลาเดียวกับการ ประกาศจำนวนราษฎรสิ้นปี  ที่ผ่านมากระทรวงมหาดไทยจะประกาศประมาณกลางเดือนมกราคมของทุกปี  กกต.ต้องนำจำนวนราษฎร มาคำนวณเขตที่พึงมีให้เสร็จก่อน 5  วัน  นับแต่มีพระกฤษฎีกาประกาศให้มีการเลือกตั้ง เพื่อให้มีเขตให้ผู้สมัคร และพรรคการเมืองได้มีเขตในการคัดสรรลงสมัครว่า จะส่งสมาชิกผู้ใดลงสมัครในเขตเลือกตั้งใด แต่หากมีกรณีเกิดขึ้นจริง สำนักงานก็ได้เตรียมรับมือไว้แล้ว

2) กรณีพิเศษ เป็นกรณีที่ประกาศให้มีพระราชกฤษฎีกาในปีหนึ่ง แต่ไปกำหนดวันเลือกตั้งอีกปีหนึ่ง เมื่อพิจารณาจากกฎหมายแล้ว ต้องถือตามจำนวนราษฎร "ก่อนปีที่มีประกาศให้มีพระราชกฤษฎีกาให้มีการเลือกตั้ง" ไม่ใช่ "ก่อนปีที่กำหนดให้เป็นวันเลือกตั้ง" ทั้งนี้ ตามมาตรา 12 ประกอบมาตรา 16 ที่กำหนดเป็น "ปีที่มีการเลือกตั้ง" ไม่ใช่ "ปีที่เป็นวันเลือกตั้ง" คำว่า "การ" คือ งาน กิจการ ดังนั้น  "การ" ตามมาตรา 26 คือ งาน หรือ กิจการ ตามมาตรา 12 เมื่อพิจารณาข้อกฎหมายแล้วดังกล่าวแล้ว วันเลือกตั้งจึงเป็นส่วนหนึ่งของงาน หรือ กิจการ ตามมาตรา 12 เท่านั้น

ที่มา Sawaeng Boonmee