'วิชา' ชี้ ITA มีข้อจำกัด ตั้ง 5 อนุฯช่วย ลุยสอบกลุ่มองค์กรอิสระ

เมื่อวันที่ 17 ต.ค. 2568 สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) โดยสำนักประเมินคุณธรรรมและความโปร่งใส จัดการแถลงข่าวของคณะกรรมการตรวจสอบผลการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสในการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ (Integrity and Transparency Assessment: ITA) ตั้งเป้าการตรวจสอบการประเมิน ITA ที่ผ่านมา และชี้แจงต่อสังคมได้อย่างชัดเจน พร้อมมุ่งพัฒนาและปรับปรุงเครื่องมือการประเมินใหม่ให้สะท้อนความโปร่งใส และสัมพันธ์กับสถานการณ์การทุจริตหรือสถิติเรื่องร้องเรียนการทุจริตที่เกิดขึ้นในประเทศให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ตอบโจทย์การดำเนินงานป้องกันและปราบปรามการทุจริตอย่างแท้จริง และต้องเห็นผลภายใน 3 เดือน
 
ศาสตราจารย์พิเศษ วิชา มหาคุณ ในฐานะประธานคณะกรรมการตรวจสอบผลการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสในการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ (Integrity and Transparency Assessment: ITA) กล่าวว่า จากการดำเนินการประเมิน ITA อย่างต่อเนื่องตลอด 13 ปีที่ผ่านมา รวมถึงข้อจำกัด อุปสรรคและความเปลี่ยนแปลงของสถานการณ์ในปัจจุบัน คณะกรรมการ ป.ป.ช. มีความเห็นว่า เพื่อประโยชน์ในการตรวจสอบและทบทวนหลักเกณฑ์การประเมิน ITA จึงได้มีคำสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการตรวจสอบผลการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสในการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ โดยมีหน้าที่และอำนาจที่สำคัญคือการตรวจสอบและศึกษาผลการประเมิน ITA ที่ผ่านมา และการให้ความเห็น ข้อเสนอแนะ และหาแนวทางในการปรับปรุงพัฒนาเครื่องมือการประเมิน ITA ให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น 

ภายใต้คณะกรรมการตรวจสอบผลการประเมิน ITA มีคณะอนุกรรมการ 5 คณะ ที่จะมาสนับสนุนการดำเนินงานซึ่งประกอบด้วย

1) คณะอนุกรรมการตรวจสอบผลการประเมิน ITA ในกลุ่มประเภทองค์กรอิสระ โดยมีนายประสาท พงษ์ศิวาภัย อดีตกรรมการ ป.ป.ช. เป็นประธานอนุกรรมการ

2) คณะอนุกรรมการตรวจสอบผลการประเมิน ITA ในกลุ่มประเภทหน่วยงานภาครัฐ โดยมีพลเอก ธีระเดช ฉัตรเสถียรพงศ์ เป็นประธานอนุกรรมการ

3) คณะอนุกรรมการตรวจสอบผลการประเมิน ITA ในกลุ่มประเภทองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น โดยมี ว่าที่ร้อยตรี สุพีร์พัฒน์ จองพานิช เป็นประธานอนุกรรมการ

4) คณะอนุกรรมการตรวจสอบระบบและกระบวนการประเมิน ITA โดยมีนางศิริรัตน์ วสุวัต เป็นประธานอนุกรรมการ 

5) คณะอนุกรรมการพัฒนาระบบการประเมิน ITA โดยมีนางเสาวณีย์ แสงสุพรรณ เป็นประธานอนุกรรมการ

สำหรับคณะอนุกรรรมการทั้ง 5 คณะนี้จะทำงานร่วมกับคณะกรรมการตรวจสอบฯ กล่าวคือ การทำงานของคณะอนุกรรมการฯ ชุดเล็ก คือการทำงานของคณะกรรมการตรวจสอบชุดใหญ่ จะต้องมีการประสานการดำเนินงานกันอย่างต่อเนื่อง มีกำหนดการประชุมทุก 2 สัปดาห์ และกำหนดเป้าหมายเบื้องต้นว่า จะต้องเริ่มเห็นผลงานที่จะเสนอให้สังคมเห็นได้อย่างชัดเจนและเป็นรูปธรรมภายใน 2 เดือนนี้ โดยในระหว่างการดำเนินงานของคณะกรรมการตรวจสอบฯ จะมีการประเมินผลการดำเนินงานครึ่งทางในช่วงเดือนพฤศจิกายนนี้ และจะมีการแถลงผลการดำเนินงานให้สื่อมวลชนและประชาชนได้ทราบเป็นระยะ

อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันคณะกรรมการตรวจสอบฯ ได้เริ่มกระบวนการตรวจสอบแล้ว โดยได้มีการตรวจสอบกระบวนการทำงาน และผลการดำเนินการประเมิน ITA ที่ผ่านมา โดยเฉพาะกลุ่มองค์กรอิสระ และกลุ่มที่มีความเสี่ยงในการดำเนินงานสูง ซึ่งในระหว่างนี้จะมีการเชิญผู้ที่เกี่ยวข้องหรือผู้เชี่ยวชาญมาให้ข้อมูล และข้อเท็จจริงเพิ่มเติม รวมถึงศึกษาข้อมูลแนวทางการดำเนินงานจากต่างประเทศด้วย 

นอกจากนี้ ยังมีการจัดประชุมเพื่อรับฟังความคิดเห็นและข้อเสนอแนะเพื่อพัฒนาการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสในการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2569 ครั้งที่ 1 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเปิดโอกาสให้ผู้เชี่ยวชาญ ผู้ทรงคุณวุฒิ ผู้แทนจากภาคส่วนต่าง ๆ และสื่อมวลชน ได้ร่วมกันสะท้อนแนวคิด มุมมอง และองค์ความรู้ทางวิชาการที่สำคัญและจำเป็นต่อการพัฒนาเครื่องมือการประเมินที่จะช่วยสะท้อนสถานการณ์การทุจริตของประเทศไทย เพื่อก้าวไปสู่ความเปลี่ยนแปลงที่ตอบสนองต่อความคาดหวังของสังคมและประชาชนในอนาคต 
     
ภายในงานมีการอภิปรายในหัวข้อ “มุมมองการพัฒนาระบบการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใส” และการรับฟังข้อสังเกตแนวทางการพัฒนา โดย ศาสตราจารย์พิเศษ วิชา มหาคุณ ในฐานะประธานคณะกรรมการตรวจสอบผลการประเมินคุณธรรมและความโปร่งใสในการดำเนินงานของหน่วยงานภาครัฐ (Integrity and Transparency Assessment: ITA) พร้อมด้วยผู้ทรงคุณวุฒิและผู้บริหารของสำนักงาน ป.ป.ช. ร่วมการอภิปราย ประกอบด้วย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ นพ.สุรพล อิสรไกรศีล, ศาสตราจารย์ ดร.ผลิน ภู่จรูญ, ศาสตราจารย์กิตติคุณ ดร.สมหวัง พิธิยานุวัฒน์, รองศาสตราจารย์ ดร.สิริลักษณา คอมันตร์ และนางวาธินี สุริยวรรณ ผู้ช่วยเลขาธิการคณะกรรมการ ป.ป.ช. โดยมี นางสวรรยา รัตนราช ผู้อำนวยการสำนักประเมินคุณธรรมและความโปร่งใส กล่าวรายงานวัตถุประสงค์ของกิจกรรมดังกล่าว 

สำหรับการประชุมรับฟังความคิดเห็นครั้งนี้ เป็นอีกก้าวสำคัญในการพัฒนาระบบการประเมิน ITA ให้มีมาตรฐานที่เข้มแข็ง เพื่อเป็นกลไกสำคัญในการส่งเสริมคุณธรรม ความโปร่งใส และลดการทุจริตในสังคมอย่างยั่งยืน