'รัฐบาล-พท.‘ ฝ่าเกม 'สภาฯล่ม’ 2 ปี ‘รื้อ-เร่ง’กฎหมายเรือธง

สถานการณ์สภาฯล่ม ตอนแรกคิดว่าไม่มีอะไร ทว่าล่าสุด พบว่าเป็นเหตุให้ “นโยบายรถไฟฟ้า 20 บาท” ต้องเลื่อนออกไปอีก 1 เดือน จากกำหนดเดิม 1 ต.ค. ไปเป็น 15 พ.ย.2568 

ข้อสังเกตของประเด็นนี้เจ้ากระทรวงคมนาคม ทั้ง “สุริยะ จึงรุ่งเรืองกิจ” รมว.คมนาคม และ “มนพร เจริญศรี”​ รมช.คมนาคม ในฐานะตัวแทนรัฐบาลที่ประจำการในวิปรัฐบาล ชี้ปัญหาว่า เป็นเพราะการผลักดัน 2 ใน 3 ของกฎหมายที่ปูทางไปสู่การทำนโยบายได้อย่างถูกกติกา คือ ร่างพ.ร.บ.การบริหารจัดการตั๋วร่วม พ.ศ... หรือ ตั๋วร่วม และ ร่างพ.ร.บ.การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย พ.ศ... ไม่เป็นไปตามกำหนด เนื่องจากเกิดเหตุ “สภาฯล่มบ่อย”

จากสถิติที่ผ่านมา ในสมัยประชุมนี้ ที่เริ่ม 3 ก.ค.2568 พบว่า “ประธานที่ประชุม” สั่งปิดประชุมเพื่อแก้เกม “ฝ่ายค้าน” ที่เสนอนับองค์ประชุมมาแล้วถึง 4 ครั้ง 

ขณะนี้ เหลือเวลาอีก 2 เดือนเศษ ที่สมัยประชุมจะสิ้นสุดลง จึงเป็นความท้าทายอย่างยิ่งต่อการผลักดัน “นโยบายเรือธง” ให้ได้ภายในสิ้นปีนี้ ที่ต้องอาศัยกลไกทางกฎหมายปูทางไปสู่เป้าหมาย หรือคลายล็อกบางกติกา

หากตรวจสอบข้อมูลจากเว็บไซต์รัฐสภา จะพบว่า ในสภาฯ ชุดที่ 26 มีร่างกฎหมายที่เสนอเข้ามารวม 211 ฉบับ 

แบ่งเป็น เสนอโดย “สส.”173 ฉบับ ขณะที่ “ภาคประชาชน” เสนอรวม 38 ฉบับ ซึ่งในจำนวนนี้ พบว่ามีร่างกฎหมายที่ประธานสภาฯวินิจฉัยว่า เป็นกฎหมายเกี่ยวกับการเงิน ต้องส่งให้ “นายกรัฐมนตรี” รับรองทั้งสิ้น 106 ฉบับ

จากข้อมูลที่สำนักงานเลขาธิการสภาฯ บันทึกไว้ พบว่ามีร่างกฎหมายการเงินที่นายกฯไม่รับรอง จำนวน 37 ฉบับ 

จำแนกเป็น ร่างของภาคประชาชน 13 ฉบับ ได้แก่ ร่าง พ.ร.บ.คุ้มครองและส่งเสริมภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย (ฉบับที่...) พ.ศ.. และร่าง พ.ร.บ.ปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม (ฉบับที่...) เสนอโดย สุรสีห์ ลานนท์ กับประชาชนที่มีสิทธิเลือกตั้ง 10,286 คน ร่างพ.ร.บ.ส่งเสริมและพัฒนาองค์กรภาคประชาชนสังคม พ.ศ.. เสนอโดย สุนี ไชยรส กับประชานผู้มีสิทธิเลือกตั้ง 11,799 คน ร่างพ.ร.บ.บำนาญแห่งชาติและสวัสดิการผู้สูงอายุ พ.ศ... เสนอโดย คุณหญิงสุดารัตน์ เกยยุราพันธุ์ กับประชาชนผู้มีสิทธิเลือกตั้ง 11,855 คน ร่าง พ.ร.บ.ตำรวจแห่งชาติ (ฉบับที่..) พ.ศ... เสนอโดย พล.ต.อ.วินัย ทองสอง กับประชาชนผู้มีสิทธิเลือกตั้ง 34,354 คน

 ร่างกฎหมายของ สส.24 ฉบับ แบ่งเป็นของ “สส.ฝ่ายค้าน” 14 ฉบับ อาทิ ร่างพ.ร.บ.เวนคืนและการได้มาซึ่งอสังหาริมทรัพย์ ร่างพ.ร.บ.ถนน พ.ศ… ร่าง พ.ร.บ.ส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ (ฉบับที่…) พ.ศ…. ร่างพ.ร.บ.รับราชการทหาร พ.ศ.. ที่ “พรรคประชาชน” ผลักดัน

เป็นของ “สส.พรรคร่วมรัฐบาล” 10 ฉบับ อาทิ ร่างพ.ร.บ.ใช้กฎหมายอิสลามว่าด้วยครอบครัวและมรดก พ.ศ… ร่างพ.ร.บ.ป่าสงวนแห่งชาติ (ฉบับที่..) พ.ศ.. เสนอโดย “พรรคประชาชาติ” ร่างพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ(พ.ร.ป.)ว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต (ฉบับที่...) พ.ศ.. เสนอโดย ก่อแก้ว พิกุลทอง สส.เพื่อไทย ร่างพ.ร.บ.เขตพัฒนาพิเศษล้านนาตะวันออก พ.ศ..... ที่ สส.เพื่อไทย เสนอ และยังมีร่าง พ.ร.บ.ทำนองเดียวกัน ที่สส.รวมไทยสร้างชาติ และสส.กล้าธรรม ชงเสนอ ร่างพ.ร.บ.ป้องกันการทารุณกรรมและการจัดการสวัสดิภาพสัตว์ (ฉบับที่..) พ.ศ... ที่ สส.ประชาธิปัตย์ เสนอ เป็นต้น

ขณะที่ กฎหมายการเงินที่นายกฯ ให้คำรับรองมีทั้งสิ้น 48 ฉบับ

ดังนั้น นับตั้งแต่มีสภาฯชุดที่ 26 จนถึงปัจจุบัน (28ส.ค.2568) มีกฎหมายที่ สส.และประชาชนเสนอเข้าสู่สภาฯได้ รวม 174 ฉบับ

ทว่า เมื่อตรวจสอบจากสำนักการประชุมสภาฯ พบว่า ขณะนี้มีร่างกฎหมายที่ถูกบรรจุวาระ และรอพิจารณาชั้นรับหลักการ 95 ฉบับ เป็นร่างกฎหมายของ สส. ทั้งฝ่ายค้านและฝ่ายรัฐบาล จำนวน 75 ฉบับ ร่างที่เสนอโดยภาคประชาชน 5 ฉบับ และยังมีร่างกฎหมายที่ รัฐบาลเสนอลัดคิวอีก 15 ฉบับ 

เป็นที่น่าสังเกตว่า “ครม.” ส่งร่างกฎหมายภาคการเมืองเข้ามาเพิ่มมากขึ้น เช่น ร่าง พ.ร.บ. อสม. เพื่อกำหนดสิทธิ สวัสดิการ เยียวยา ได้ค่าใช้จ่ายในการทำปฏิบัติงาน ร่าง พ.ร.บ.จัดระเบียบราชการกระทรวงกลาโหม เป็นต้น

อย่างไรก็ดี ในปฏิทินการพิจารณาของ “วิปรัฐบาล” ต้องยกร่างกฎหมายที่กรรมาธิการพิจารณาเสร็จแล้วขึ้นมาก่อน โดยขณะนี้ได้เคลียร์กฎหมายที่นำไปสู่การขับเคลื่อน “นโยบายเรือธง” ของรัฐบาลไปได้แล้ว 3 ฉบับ ได้แก่ ร่างพ.ร.บ.ตั๋วร่วม ร่างพ.ร.บ.การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย ซึ่งใช้ผลักดัน “นโยบายรถไฟฟ้า 20 บาท” ร่างพ.ร.บ.การท่าเรือแห่งประเทศไทย (ฉบับที่...) พ.ศ... ที่ถูกจับตาว่าจะเป็นการปูทางไปสู่การ “พัฒนาเมืองใหม่” ในพื้นที่คลองเตย เพื่อใช้ประโยชน์จากธุรกิจสถานบันเทิงครบวงจร

ยังเหลือร่างกฎหมายที่ "กมธ." พิจารณาแล้วค้างอยู่ 1 ฉบับ คือ  ร่างพ.ร.บ.ค่าตอบแทนผู้เสียหาย และค่าทดแทนและค่าใช้จ่ายแก่จำเลยในคดีอาญา (ฉบับที่ ..) พ.ศ. ....

นอกจากนี้ยังมีร่างกฎหมายที่เข้าสู่กระบวนการให้ "กรรมาธิการ" พิจารณาอีกหลายฉบับ เช่น ร่างพ.ร.บ.สร้างเสริมสังคมสันติสุข หรือนิรโทษกรรมให้กับผู้ทำผิดในคดีการเมือง ร่างพ.ร.บ.ป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน เป็นต้น

สำหรับร่างกฎหมายที่ผ่านเป็นกฎหมาย รวม 19 ฉบับ แบ่งเป็นกฎหมายของคณะรัฐมนตรี หรือ ครม. 12 ฉบับ อาทิ พ.ร.บ.มาตรการของฝ่ายบริหารในการป้องกันและปราบปรามการทุจริต (ฉบับที่4) พ.ศ.2568 พ.ร.บ.จัดระเบียบทรัพย์สินพระมหากษัตริย์ พ.ร.บ.งบประมาณ พ.ร.บ.การอุดมศึกษา พ.ร.บ.ป้องกันและปราบปรามการสนับสนุนทางการเงินแก่การก่อการร้ายและการแพร่ขยายอาวุธที่มีอานุภาพทำลายล้างสูง

กฎหมายที่เสนอโดย สส.7 ฉบับ อาทิ พ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ หรือกฎหมายสมรสเท่าเทียม พ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ฉบับที่ 25) พ.ศ.2568 (กฎหมายห้ามตีเด็ก) ที่พรรคประชาชนผลักดัน พ.ร.บ.ภาษีสรรพสามิต หรือสุราชุมชน ที่พรรคเพื่อไทยผลักดัน และเป็นหนึ่งในนโยบายที่หาเสียงไว้ พ.ร.บ.อำนาจเรียกของคณะกรรมาธิการของสภาผู้แทนราษฎรและวุฒิสภา

อีกทั้งยังมีที่รอประกาศในราชกิจจานุเบกษา อาทิ ร่างพ.ร.บ.ว่าด้วยการออกเสียงประชามติ ที่ปลดล็อกเกณฑ์ผ่านประชามติด้วยเสียงข้างมาก 2 ชั้น ร่างพ.ร.บ.เงินเดือนและเงินประจำตำแหน่งของข้าราชการพลเรือนกลาโหม ร่าง พ.ร.บ.มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี เป็นต้น

ทว่า ในบรรดากฎหมายที่ผ่านสภาฯ ใช่ว่าจะถูกรับหลักการทุกฉบับ โดยเฉพาะร่างกฎหมายของฝ่ายค้านที่มัก “ถูกสกัด” เพราะไม่ตรงกับ “นโยบายบริหาร” รวมถึงเป็นประเด็นที่สังคมไม่อาจยอมรับได้ 

โดยพบว่ามีร่างกฎหมายของ “ฝ่ายค้าน” ถูกตีตกรวม 8 ฉบับ ได้แก่ ร่างพ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายที่ดิน (ฉบับที่..) พ.ศ... ร่างพ.ร.บ.วินัยการเงินการคลังของรัฐ (ฉบับที่..) พ.ศ… ร่างพ.ร.บ.ภาษีสรรพสามิต (ฉบับที่…) พ.ศ… ร่างพ.ร.บ.ขนส่งทางบก ร่างพ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญา (ฉบับที่..) พ.ศ… (ธุรกิจหนังเอวี)

ร่าง พ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญา (ฉบับที่...) พ.ศ... ร่างพ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มมเติมประมวลกฎหมายที่ดิน (ฉบับที่..) พ.ศ... ร่างพ.ร.บ.คุ้มครองแรงงาน ร่างพ.ร.บ. การรับรองเพศ คำนำหน้านามและการรคุ้มครองผู้มีความหลากหลายทางเพศ ซึ่งพรรคประชาชนเสนอ

นอกจากนั้น ยังพบร่างกฎหมายของพรรคเพื่อไทย ที่ถูกโหวตตกด้วย คือ ร่างพ.ร.บ.ระเบียบบริหารงานบุคคลส่วนท้องถิ่น เสนอโดย “ครูมานิตย์ สังข์พุ่ม” สส.สุรินทร์ พรรคเพื่อไทย

นอกจากกฎหมายในเวทีสภาฯ ยังมีเวทีรัฐสภา โดยเฉพาะวาระแก้ไขรัฐธรรมนูญ มาตรา 256 เพิ่มหมวดว่าด้วยสภาร่างรัฐธรรมนูญ ที่ “พรรคประชาชน-พรรคเพื่อไทย” ผูกมิตรต่างขั้วผลักดัน ซึ่งขณะนี้ ยังรอคำชี้ขาดจาก “ศาลรัฐธรรมนูญ” เกี่ยวกับจำนวนครั้งทำประชามติที่จะออกมาในช่วงต้นเดือนก.ย. นี้

ดังนั้นเกมสภาฯว่าด้วยกฎหมาย ยังคงต้องจับตาว่ารัฐบาลเสียงข้างมากปริ่มน้ำ จะผลักดัน “กฎหมายเรือธง” ของตัวเองได้มากน้อยแค่ไหน ในภาวะที่ต้องเผชิญกับ “เกมล่มสภาฯ” ซึ่ง “วิสุทธิ์ ไชยณรุณ” ประธานวิปรัฐบาล ย้ำบ่อยครั้งว่า ต้องพากฎหมายรัฐบาลไปให้ถึงฝั่งให้ได้ เพราะเป็นเรื่องที่หาเสียงไว้กับประชาชน

รวมถึงการใช้แทกติกข้อบังคับซ่อนกลเตะสกัด “กฎหมายเพื่อน” ไม่ให้เกิด เพื่อขวางทางใช้ร่างกฎหมายโฆษณาหาเสียง เรียกเรตติ้งในช่วงที่ “สภาฯ”กำลังนับถอยหลังเข้าสู่โหมดเลือกตั้งในไม่ช้า