ปีใหม่ เวลาของการรีเซ็ตเพื่อตั้งเป้าสำหรับอนาคต

พฤติกรรมที่มักจะพบเห็นคือ การเขียนทบทวนในสิ่งที่เกิดขึ้นในรอบปี และการตั้งเป้าหมายใหม่สำหรับปีต่อไป

พฤติกรรมเหล่านี้เป็นพฤติกรรมร่วมของคนจำนวนมากทั่วโลก และงานวิจัยช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมาก็เริ่มอธิบายได้ชัดขึ้นว่าพฤติกรรมเหล่านี้เกิดขึ้นเพราะอะไร แต่ขณะเดียวกันก็พบว่าความท้าทายสำคัญคือทำอย่างไรไม่ให้การตั้งเป้าหมายปีใหม่เป็นเพียงแค่กระแสความตื่นเต้นในช่วงแรกๆ เท่านั้น

ปลายปีเป็นช่วงที่คนหันกลับมามองตัวเองมากขึ้น จะเห็นการเขียน Self-Reflection หรือ Journalling หรือ ลิสต์ของสิ่งต่างๆ ทั้งดีและไม่ดี ที่เกิดขึ้นในปีที่ผ่านมา ฯลฯ เต็มไปหมดในโลกออนไลน์ การเขียนรำลึกเหล่านี้จะช่วยทำให้แต่ละคนได้ระลึกถึงสิ่งดีๆ ที่สามารถเป็นฐานต่อสำหรับปีต่อไป รวมทั้งสิ่งที่ไม่ดีที่ควรทิ้งไว้เบื้องหลังเช่นกัน

นักจิตวิทยาเรียกปรากฏการณ์นี้ว่า Fresh Start Effect หรือ จุดเริ่มต้นใหม่ ที่คนมักจะใช้วันสำคัญต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น ปีใหม่ วันเกิด หรือ แม้กระทั่งวันจันทร์ที่เป็นวันเริ่มต้นของสัปดาห์ เป็นจุดตัดระหว่างอดีตกับอนาคต ในช่วงเวลาดังกล่าวคนจะมีความรู้สึกว่าสามารถตัดขาดจากสิ่งไม่ดีต่างๆ ที่เคยเกิดขึ้นมาในอดีต และเป็นจุดเริ่มต้นที่พร้อมจะเปลี่ยนแปลงไปสู่สิ่งที่ดีกว่าในอนาคต

เหตุผลที่ปีใหม่เป็นจุดเริ่มต้นใหม่ที่ดีไม่ได้มาจากเลขปีที่เปลี่ยน แต่เป็นเพราะมันทำหน้าที่เหมือนเส้นแบ่งเวลาที่ทำให้คนรู้สึกว่าสิ่งที่เกิดขึ้นก่อนหน้านี้เป็นอดีต และตัวเราในปีหน้าจะรับบทที่แตกต่างจากบทเดิม การรีเซ็ต ไม่ได้แปลว่าให้ลืมอดีต แต่เป็นการสร้างระยะห่างเชิงจิตวิทยากับสิ่งไม่ดีในอดีตได้ดีขึ้น

เมื่อระยะห่างนี้เกิดขึ้นคนจะรู้สึกสบายใจขึ้น และพร้อมจะเริ่มต้นใหม่มากขึ้น แต่ถ้าหยุดแค่ความรู้สึกรีเซ็ต โดยไม่ตั้งเป้าหมายและออกแบบระบบที่ทำให้เป้าดังกล่าวเกิดขึ้นจริง ปีใหม่ก็อาจกลายเป็นเพียงช่วงเวลาที่ดีงาม ที่จะสร้างระยะห่างจากอดีตที่ไม่ดี แต่ไม่ได้เป็นจุดเริ่มต้นที่จะทำสิ่งใหม่ๆ

ปีใหม่จึงมักจะเป็นช่วงที่คนจะตั้งเป้าหมายหรือความหวังใหม่ๆ หรือที่เรียกว่า New Year Resolution โดยผลจากการสำรวจพบว่าประมาณ 1/3 ของคนทั่วโลกตั้งเป้าหมายหรือความหวังในช่วงปีใหม่ และที่น่าสนใจคือเป้าหมายที่ตั้งนั้นก็มักจะเหมือนๆ กันทั่วโลกด้วย

โดยเป้าหมายที่ได้รับความนิยมมากที่สุดจะเกี่ยวข้องกับสุขภาพ (ออกกำลังกาย การทานอาหาร การเลิกเหล้า บุหรี่) ตามด้วยการพัฒนาตนเอง (การเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ) ด้านการเงิน (การเก็บออม) และ ความสัมพันธ์ (ใช้เวลากับครอบครัวมากขึ้น ไม่ทะเลาะกับคู่ชีวิต)

อย่างไรก็ดีปัญหาที่เหมือนๆ กันทั่วโลก (อีกเช่นกัน) คือเมื่อตั้งเป้าในปีใหม่แล้ว กลับขาดกลไกหรือระบบที่จะทำให้เป้าดังกล่าวเกิดขึ้นได้จริง มีงานวิจัยมากมายที่แสดงให้เห็นว่าเป้าที่ตั้งไว้ตอนปีใหม่ มักจะเลือนหายไปในเวลาอันรวดเร็ว พบว่ามีเพียง 10% เท่านั้นที่สามารถบรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้ได้

มีอีกงานศึกษาที่พบว่า 23% ของคนจะเลิกความพยายามในการบรรลุเป้า ภายในสัปดาห์แรกของเดือนมกราคม และ 43% เลิกพยายามภายในสิ้นเดือนมกราคม และโดยส่วนใหญ่แล้วภายในเดือนกุมภาพันธ์เป้าหมายที่เคยไว้ตอนสิ้นปีที่ผ่านมาก็จะจางหายไป

ดังนั้น ความน่าสนใจของช่วงปีใหม่ จึงมีทั้งการเป็นจุดสำหรับการรีเซ็ตชีวิต ทั้งทบทวนสิ่งที่ผ่านมา และสร้างระยะห่างจากอดีตที่ไม่ดี รวมทั้งเป็นช่วงเวลาสำหรับการตั้งเป้าและความหวังใหม่ๆ อย่างไรก็ดีความท้าทายคือจะทำอย่างไรให้เป้าที่ได้ตั้งไว้สามารถบรรลุได้ (ต่อในสัปดาห์หน้า)