เปิดเงินเดือนพระสงฆ์ นิตยภัตคืออะไร เจ้าอาวาส ได้เงินเดือนกี่บ.

จากกรณีข่าวอื้อฉาว เจ้าอาวาส ยักยอกเงินวัด 300 ล้านบาท จนนำไปสู่การลาสิกขา ทำให้เกิดคำถามถึงเรื่อง เงินเดือนของพระสงฆ์ ล่าสุดมีการเปิดเผยข้อมูล "นิตยภัต" คืออะไร? และเจ้าอาวาสวัดระดับต่างๆ ได้รับเงินเดือนเท่าไหร่กันแน่?

ชวนชาวพุทธมาเปิด เงินเดือนพระสงฆ์ไทย ล่าสุด พระธรรมวชิรานุวัตร หรือ ทิดแย้ม (แย้ม กิตฺตินฺธโร) อดีตเจ้าอาวาสวัดไร่ขิง ได้เงินเดือนกี่บาท หลังข่าวฉาวเล่นพนันออนไลน์ "บาคาร่า" 

เรียกได้ว่าเป็นข่าวสะเทือนวงการสงฆ์กันเลยก็ว่าได้ จากกรณี พระธรรมวชิรานุวัตร (แย้ม กิตฺตินฺธโร) อดีตเจ้าอาวาสวัดไร่ขิง จ.นครปฐม ถูกกล่าวหาในคดีทุจริตยักยอกเงินวัดจำนวนมหาศาล จนกระทั่งนำไปสู่การมอบตัวและลาสิกขาเมื่อวันที่ 15 พฤษภาคม 2568 ที่ผ่านมา ได้จุดประกายความสนใจของสังคมต่อเรื่องสถานะทางการเงินของพระสงฆ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งคำว่า "นิตยภัต" ที่หลายคนอาจยังไม่คุ้นเคย

อ่านรายละเอียดเพิ่มเติม ศาลออกหมายจับ "เจ้าอาวาสวัดไร่ขิง" ยักยอกเงิน 300 ล้าน แทงบาคาร่า (คลิก)

ไขข้อสงสัย "นิตยภัต" คืออะไร?

คำว่า "นิตยภัต" (อ่านว่า นิดตะยะพัด) แปลว่า อาหารประจำ ปัจจุบันใช้ในความหมายว่าเงินค่าอาหารที่ทางราชการถวายแก่สงฆ์เป็นประจำ

ที่มาของ "นิตยภัต" เงินเดือนพระสงฆ์ในอดีต

ความเป็นมาของนิตยภัตนั้น ย้อนกลับไปในอดีตที่พระเจ้าแผ่นดินจะพระราชทานภัตตาหารแก่พระสงฆ์ที่มีสมณศักดิ์ หรือพระสงฆ์ที่ทรงเคารพนับถือเป็นการส่วนพระองค์ โดยให้เจ้าหน้าที่เป็นผู้จัดถวายเป็นประจำ

ต่อมาเมื่อจำนวนพระสงฆ์ที่มีสมณศักดิ์เพิ่มมากขึ้น และกระจายอยู่ตามหัวเมืองต่างๆ การจัดอาหารถวายเป็นไปได้ยากลำบาก จึงได้มีการเปลี่ยนแปลงเป็นการถวายเงินแทน แต่ก็ยังคงเรียกเงินจำนวนนี้ว่า "นิตยภัต" ซึ่งถือเป็นเครื่องสักการะที่พระเจ้าแผ่นดินถวายแก่พระสงฆ์ผู้ทำคุณประโยชน์แก่พระศาสนาและบ้านเมือง
 

เปิดตาราง "เงินเดือน" หรือ "นิตยภัต" พระสงฆ์ไทยแต่ละระดับ

จากข้อมูลที่เพจ "LIRT : คลังสารสนเทศของสถาบันนิติบัญญัติ สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร" ได้เปิดเผย ทำให้ทราบถึงจำนวนนิตยภัตที่พระสงฆ์ไทยในแต่ละลำดับสมณศักดิ์ได้รับ ซึ่งมีรายละเอียดดังนี้

• สมเด็จพระสังฆราช : สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ได้รับนิตยภัต 34,200 บาท
• สมเด็จพระราชาคณะ : ชั้นสุพรรณบัฏ ราชทินนาม เช่น สมเด็จพระวันรัต เป็นต้น ได้รับนิตยภัต 27,400 บาท
• พระราชาคณะ เจ้าคณะรอง :     ชั้นหิรัญบัฏ ราชทินนาม เช่น พระญาณวโรดม เป็นต้น ได้รับนิตยภัต 20,500 บาท
• พระราชาคณะ ชั้นธรรม : ราชทินนาม เช่น พระธรรมโสภณ พระธรรมโกศาจารย์ เป็นต้น ได้รับนิตยภัต 13,700 บาท
• พระราชาคณะ ชั้นเทพ : ราชทินนาม เช่น พระเทพมงคลเมธี พระเทพเวที เป็นต้น ได้รับนิตยภัต 10,300 บาท
• พระราชาคณะ ชั้นราช : ราชทินนาม เช่น พระราชปัญญาโมลี เป็นต้น ได้รับนิตยภัต 6,900 บาท
• พระราชาคณะ ชั้นสามัญ : ราชทินนาม เช่น พระจริยเทวี พระอินทโมลี เป็นต้น ได้รับนิตยภัต 3,800 - 5,500 บาท
• พระครู : แบ่งเป็น 3 ชั้น คือ พระครูชั้นสัญญาบัตร พระครูฐานานุกรม และพระครูชั้นประทวน ได้รับนิตยภัต 1,800 - 3,800 บาท 

อย่างไรก็ตาม นอกเหนือจากนิตยภัตแล้ว วัดต่างๆ ยังมีรายได้จากการบริจาคของประชาชน ซึ่งอาจเป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดการบริหารจัดการเงินวัดในรูปแบบต่างๆ

กรณีอื้อฉาวของอดีตเจ้าอาวาสวัดไร่ขิง ถือเป็นบทเรียนสำคัญที่ทำให้สังคมหันมาสนใจและตั้งคำถามถึงการบริหารจัดการทรัพย์สินของวัด และบทบาทของนิตยภัตในการดำรงสมณศักดิ์ของพระสงฆ์ในปัจจุบัน

อ้างอิง-ภาพ : คู่มือการปฏิบัติงานนิตยภัต, สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เล่ม 32 , กลุ่มงานพัฒนายุทธศาสตร์ สำนักงานเลขาธิการ สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ , wikipedia