เปิดความหมายเสี่ยงทาย พิธีแรกนาขวัญ วันพืชมงคล ทำนายฝน-ผลผลิต

จับตา "คำทำนาย" จาก "พิธีแรกนาขวัญ" วันพืชมงคล! การเลือก "ผ้าทรงสะพัก" บ่งบอกถึงปริมาณฝนที่จะตกทั่วประเทศ และสิ่งที่ "พระโคเสี่ยงทาย" เลือกกิน จะเป็นลางบอกเหตุถึงความอุดมสมบูรณ์ของพืชผลชนิดใดบ้าง? เปิดความหมายการเสี่ยงทายที่เกษตรกรและคนไทยทั้งประเทศให้ความสนใจ

ประเทศไทยเตรียมพร้อมสำหรับการจัดงานพระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ ประจำปีพุทธศักราช 2568 ซึ่งถือเป็นอีกหนึ่งพระราชพิธีสำคัญที่แสดงถึงความผูกพันระหว่างสถาบันพระมหากษัตริย์กับพสกนิกรชาวไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งเกษตรกรผู้เป็นกระดูกสันหลังของชาติ ในปีนี้ พระราชพิธีอันเป็นสิริมงคลนี้จะประกอบด้วยสองพิธีสำคัญต่อเนื่องกัน

• วันพฤหัสบดีที่ 8 พฤษภาคม 2568 จะเป็น พระราชพิธีพืชมงคล ซึ่งเป็นพระราชพิธีทางสงฆ์ โดยจะมีการประกอบพิธี ณ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในพระบรมมหาราชวัง และถือเป็น "วันเกษตรกร" อีกด้วย
• วันศุกร์ที่ 9 พฤษภาคม 2568 จะเป็น พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ (วันไถหว่าน) ซึ่งเป็นพิธีพราหมณ์ และจะจัดขึ้น ณ มณฑลพิธีท้องสนามหลวง

ความสำคัญของพระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ

พระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ เป็นพระราชพิธีที่มีความสำคัญอย่างยิ่ง จัดขึ้นเพื่อความเป็นสิริมงคล สร้างขวัญและกำลังใจแก่เกษตรกรไทย ให้มีความมั่นใจในการเริ่มต้นฤดูกาลเพาะปลูกใหม่ โดยกำหนดจัดขึ้นในช่วงเดือนพฤษภาคมของทุกปี ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่เหมาะสมสำหรับการเริ่มต้นการทำนาตามประเพณี

ผู้ทำหน้าที่ในพระราชพิธีปี 2568

ในปีนี้ ผู้ที่จะทำหน้าที่สำคัญในการประกอบพระราชพิธี ได้แก่

พระยาแรกนา 

• นายประยูร อินสกุล ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์

เทพีคู่หาบทอง

• นางสาวธิรดา วงษ์กุดเลาะ นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรชำนาญการ กรมส่งเสริมการเกษตร
• นางสาววราภรณ์ วิลัยมาตย์ เจ้าพนักงานธุรการปฏิบัติงาน กรมวิชาการเกษตร

เทพีคู่หาบเงิน

• นางสาวฉันทิสา อารีเสวต นายสัตวแพทย์ชำนาญการ สำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ
• นางสาวอภิชญา ฟูแสง นักวิชาการตรวจสอบบัญชีปฏิบัติการ กรมตรวจบัญชีสหกรณ์

ผู้เชิญเครื่องอิสริยยศ จำนวน 4 ราย คู่เคียงในกระบวนแห่อิสริยยศพระยาแรกนา จำนวน 16 ราย

พระโคแรกนา พระโคพอ และพระโคเพียง พระโคสำรอง พระโคเพิ่ม และพระโคพูล

ทั้งนี้ ประชาชนทั่วไปสามารถร่วมเป็นสักขีพยานในพระราชพิธีอันศักดิ์สิทธิ์นี้ได้ โดยสามารถรับชมและรับฟังการถ่ายทอดสดพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ ในวันศุกร์ที่ 9 พฤษภาคม 2568 ตั้งแต่เวลา 08.00 น. เป็นต้นไป ผ่านทางสถานีโทรทัศน์รวมการเฉพาะกิจแห่งประเทศไทย สถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย และสื่อโซเชียลมีเดียต่างๆ
 

การเสี่ยงทายและคำพยากรณ์ สัญลักษณ์แห่งความหวัง

อีกหนึ่งสิ่งที่ประชาชนให้ความสนใจอย่างมากในพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ คือ การเสี่ยงทาย ซึ่งเป็นการทำนายปริมาณน้ำฝนและความอุดมสมบูรณ์ของพืชผลในปีที่จะมาถึง โดยมีขั้นตอนสำคัญสองส่วนคือ

• การตั้งสัตยาธิษฐานหยิบผ้านุ่งแต่งกาย (การเสี่ยงทายผ้านุ่ง)

พระยาแรกนาจะตั้งสัตยาธิษฐานหยิบผ้านุ่ง ซึ่งมี 3 ผืนวางเรียงกัน ได้แก่ ผ้า 4 คืบ, 5 คืบ และ 6 คืบ โดยคำทำนายจะแตกต่างกันไปตามผืนผ้าที่หยิบได้ ดังนี้

หยิบได้ผ้า 4 คืบ : พยากรณ์ว่า น้ำจะมาก นาในที่ดอนจะดี แต่นาในที่ลุ่มอาจเสียหาย

หยิบได้ผ้า 5 คืบ: พยากรณ์ว่า น้ำจะมีปริมาณพอดี ข้าวกล้าและพืชผลต่างๆ จะอุดมสมบูรณ์

หยิบได้ผ้า 6 คืบ: พยากรณ์ว่า น้ำจะน้อย นาในที่ลุ่มจะดี แต่นาในที่ดอนอาจเสียหาย

• การเสี่ยงทายของกิน 7 สิ่ง

มีการตั้งเครื่องเสี่ยงทาย 7 สิ่ง ได้แก่ ข้าว, ข้าวโพด, ถั่วเขียว, งา, เหล้า, น้ำ และหญ้า เพื่อให้พระโคแรกนาเลือกกิน ซึ่งสิ่งที่พระโคกินจะนำมาซึ่งคำพยากรณ์ ดังนี้

พระโคกินข้าว หรือ ข้าวโพด พยากรณ์ว่า ธัญญาหารและผลาหารจะบริบูรณ์ดี

พระโคกินถั่ว หรือ งา พยากรณ์ว่า ผลาหารและภักษาหารจะอุดมสมบูรณ์ดี

พระโคกินน้ำ หรือ หญ้า พยากรณ์ว่า น้ำท่าจะบริบูรณ์พอสมควร ธัญญาหาร ผลาหาร ภักษาหาร และมังสาหารจะอุดมสมบูรณ์

พระโคกินเหล้า พยากรณ์ว่า การคมนาคมจะสะดวกขึ้น การค้าขายกับต่างประเทศจะดีขึ้น เศรษฐกิจจะรุ่งเรือง

การเสี่ยงทายในพระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ ถือเป็นภูมิปัญญาและสัญลักษณ์ที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน สะท้อนให้เห็นถึงความหวังและความเชื่อมั่นของเกษตรกรไทยต่อฤดูกาลเพาะปลูกที่จะมาถึง และเป็นอีกหนึ่งภาพที่แสดงถึงความงดงามของวัฒนธรรมและประเพณีอันดีงามของชาติไทย