จำเลยลูกหนี้ ไม่ยอมออกไปจากที่ดินขายทอดตลาด

หากลูกหนี้ตามคำพิพากษาไม่ยอมชำระหนี้ โจทก์สามารถยื่นคำขอต่อศาลให้ออกคำบังคับ ยึดทรัพย์สินของลูกหนี้ ไม่ว่าเป็น สังหาริมทรัพย์ หรืออสังหาริมทรัพย์ที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง แล้วขายทอดตลาดนำเงินมาชำระหนี้ได้

แต่เดิมผู้ซื้อที่ดินและสิ่งปลูกสร้างจากการขายทอดตลาดในชั้นการบังคับคดีของศาล อาจประสบปัญหาคือ จำเลยที่เป็นเจ้าของที่ดินและสิ่งปลูกสร้างที่ถูกขายทอดตลาดและบริวารไม่ยอมย้ายออกหรือประวิงเวลาการย้ายออกจากที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างที่ถูกขายทอดตลาดไปแล้ว

ในปีพ.ศ.2560 มีการตราพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่30) พ.ศ.2560 แก้ไขเพิ่มเติมประกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งหลายมาตรา

และได้ยกเลิกความในลักษณะ 2 การบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง ตามมาตรา271ถึงมาตรา323ของภาค4  วิธีการชั่วคราวก่อนพิพากษาและการบังคับตามคำพิพากษาหรือคำสั่ง แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง(ฉบับที่29 )พ.ศ.2558 และให้ใช้ความใหม่แทน

บทบัญญัติใหม่ เริ่มตั้งแต่ มาตรา271   ถึงมาตรา367 ซึ่งมีรายละเอียดวิธีการ หลักการเปลี่ยนแปลงเพิ่มเติมไปจากประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งเดิมมาก 

การแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งดังกล่าวมีเหตุผลที่สำคัญคือ เพื่อแก้ไขข้อขัดข้องในการบังคับคดีตามคำพิพากษาหรือคำสั่งที่ล่าช้า ไม่มีประสิทธิภาพเพียงพอในการอำนวยความยุติธรรมให้ประชาชนผู้มีอรรถคดี และปิดโอกาสในการประวิงคดี

บทบัญญัติที่น่าสนใจคือมาตรา   334 ที่บัญญัติว่า

“มาตรา 334 เมื่อเจ้าพนักงานบังคับคดีโอนอสังหาริมทรัพย์ที่ขายให้แก่ผู้ซื้อ หากทรัพย์สินที่โอนนั้นมีลูกหนี้ตามคําพิพากษาหรือบริวารอยู่อาศัย และลูกหนี้ตามคําพิพากษาหรือบริวารไม่ยอมออกไปจากอสังหาริมทรัพย์นั้น

ผู้ซื้อชอบที่จะยื่นคําขอฝ่ายเดียวต่อศาลที่อสังหาริมทรัพย์นั้นตั้งอยู่ในเขตศาลให้ออกหมายบังคับคดีเพื่อบังคับให้ลูกหนี้ตามคําพิพากษาหรือบริวารออกไปจากอสังหาริมทรัพย์นั้นโดยให้นําบทบัญญัติมาตรา 271 มาตรา 278 วรรคหนึ่ง มาตรา 351 มาตรา 352 มาตรา 353 วรรคหนึ่ง (1) และวรรคสอง มาตรา 354 มาตรา 361 มาตรา 362 มาตรา 363 และมาตรา 364 มาใช้บังคับโดยอนุโลม

ทั้งนี้ ให้ถือว่าผู้ซื้อเป็นเจ้าหนี้ตามคําพิพากษา และลูกหนี้ตามคําพิพากษาหรือบริวารที่อยู่อาศัยในอสังหาริมทรัพย์นั้นเป็นลูกหนี้ตามคําพิพากษาตามบทบัญญัติดังกล่าว”

บทบัญญัติดังกล่าว มีผลให้ผู้ซื้ออสังหาริมทรัพย์จากการขายทอดตลาด เพื่อนำเงินไปชำระหนี้ตามคำพิพากษา ที่เคยประสบปัญหา จำเลยผู้เป็นลูกหนี้และบริวารไม่ยอมย้ายออกจากอสีงหาริมทรัพย์ที่ซื้อมาจากการขายทอดตลาด นั้น

สามารถยื่นคำขอฝ่ายเดียวต่อศาลที่อสังหาริมทรัพย์นั้นตั้งอยู่ในเขตศาลให้ออกหมายบังคับคดีเพื่อบังคับให้ลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือบริวารออกไปจากอสังหาริมทรัพย์นั้นได้ โดยไม่ต้องฟ้องเป็นคดีใหม่

บทบัญญัติของมาตรา334 ขัดต่อรัฐธรรมนูญหรือไม่

มีคดีที่พิพาทโจทก์ฟ้องให้จำเลยชำระหนี้ พร้อมดอกเบี้ยที่ ศาลจังหวัดจันทบุรี คดีถึงที่สุดในชั้นศาลอุทธรณ์ภาค 2  โดยศาลอุทรณ์ภาค2 พิพากษาให้จำเลยชำระหนี้ให้โจทก์ เป็นเงิน11,390,000บาท พร้อมดอกเบี้ยร้อยละ 7.5 ต่อปี ปรากฏว่าจำเลยไม่ยอมชำระหนี้ตามคำพิพากษา

โจทก์ยื่นคำร้องยึดที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างขายทอดตลาด เพื่อนำเงินมาชำระหนี้ตามคำพิพากษา  โดยนาย ณ  เป็นผู้ซื้อที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้าง ตั้งอยู่ในอำเภอเมือง จังหวัดจันทบุรี  เมื่อผู้ซื้อรับโอนกรรมสิทธิ์ในทรัพย์ดังกล่าว จำเลยลูกหนี้ตามคำพิพากษาและบริวารยังคงอาศัยในที่ดินที่ที่ขายทอดตลาดไปแล้ว

นาย ณ จึงยื่นคำร้องต่อศาลจังหวัดจันทบุรี ตามมาตรา334 ให้ออกหมายบังคับให้จำเลยและบริวารออกไปจากที่ดิน   ศาลจังหวัดจันทบุรีออกหมายบังคับคดีให้ดำเนินการตามกฎหมาย เจ้าพนักงานบังคับคดีปิดประกาศ ขับไล่  จำเลยยื่นคำร้องต่อศาลจังหวัดจันทบุรีให้เพิกถอนกระบวนการออกหมายบังคับคดี  ศาลจังหวัดจันทบุรียกคำร้อง จำเลยอุทธรณ์ต่อศาลอุทธรณ์ภาค2  

ระหว่างการพิจารณาคดีของศาลอุทธรณ์ภาค  จำเลยโต้แย้งว่า ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา334  ขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ มาตรา26 วรรคหนึ่ง มาตรา 33วรรคหนึ่ง และมาตร 37 วรรคหนึ่ง  ขอให้ศาลอุทธรณ์ภาค2 ส่งคำโต้แย้งให้ศาลรัฐธรรมนูญเพื่อพิจารณาวินิจฉัยตามรัฐธรรมนูญมาตรา 212   ศาลอุทธรณ์ภาค2  จึงส่งคำโต้แย้งดังกล่าวของจำเลย ให้ศาลรัฐธรรมนูญเพื่อพิจารณาวินิจฉัย

คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ

                  ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยแล้ว  มีคำวินิจฉัยที่ 1/2568  วันที่15 มกราคม2568 ความสำคัญว่า

                 ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา334 เป็นมาตรการหรือกลไกที่จำเป็น เพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ของกฎหมายที่มุ่งรักษาความสงบเรียบร้อยของสังคมและความเป็นธรรมของคู่ความและผู้มีส่วนได้เสียทุกฝ่าย

โดยลดขั้นตอนในการเข้าครอบครองอสังหาริมทรัพย์ของผู้ซื้อจากการขายทอดตลาดและใช้ประโยชน์จากทรัพย์ที่ตนซื้อได้เร็วยิ่งขึ้น เป็นการคุ้มครองผู้ซื้ออสังหาริมทรัพย์จากการขายทอดตลาดโดยคำสั่งศาล มิใช่การเกิดข้อพิพาทแพ่งขึ้นใหม่เป็นอีกคดีหนึ่งที่ต้องพิจารณาคดีจนศาลมีคำพิพากษาและออกคำบังคับอีกครั้ง 

ทำให้กระบวนการบังคับคดีมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล ป้องกันการประวิงคดี สร้างความเชื่อมั่นต่อกระบวนการขายทอดตลาด ทำให้ราคาทรัพย์มีมูลค่าที่เหมาะสมกับความเป็นจริง เป็นประโยชน์ต่อเจ้าหนี้ตามคำพิพากษา ลูกหนี้ตามคำพิพากษา ตลอดจนสังคมระบบเศรษฐกิจของประเทศ

ไม่กระทบต่อสิทธิหรือเสรีภาพของลูกหนี้ตามคำพิพากษาหรือบริวาร เป็นไปตามหลักความได้สัดส่วน ไม่ขัดต่อหลักนิติธรรม ไม่เพิ่มภาระหรือจำกัดสิทธิเสรีภาพของบุคคลเกินสมควรแก่เหตุ  ไม่กระทบศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของบุคคลไม่กระทบเสรีภาพในเคหสถาน  และไม่กระทบต่อสิทธิในทรัพย์สินของบุคคล

จึงวินิจฉัยว่า ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา334ไม่ขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญมาตรา26 วรรคหนึ่ง มาตรา33 วรรคหนึ่งและมาตรา37 วรรคหนึ่ง