คกก.แผนไทยรับรอง 10 ตำรับยาปรุงเฉพาะรายมีกัญชา

นพ.ขวัญชัย วิศิษฐานนท์ ผู้อำนวยการสถาบันการแพทย์แผนไทย กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) กล่าวว่า ในการประชุมคณะกรรมการด้านการประเมินรับรองตำรับยาแผนไทยที่มีกัญชาและกระท่อมและการใช้ยาแผนไทยที่มีกัญชาและกระท่อมปรุงผสมอยู่ในหน่วยบริการสาธารณสุขของรัฐและเอกชน เมื่อวันที่ 24 พ.ค.ที่ผ่านมา คณะกรรมการฯ ได้พิจารณาและเห็นชอบ ร่างหลักเกณฑ์การพิจารณารับรองตำรับยาปรุงเฉพาะรายที่มีกัญชาปรุงผสมของหมอพื้นบ้าน โดยจากนี้จะเสนอคณะกรรมการอำนวยการการนำกัญชามาใช้ทางการแพทย์แผนไทยที่มีอธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยฯ เป็นประธาน พิจารณา และส่งคณะกรรมการยาเสพติดเห็นชอบในขั้นตอนสุดท้าย

สำหรับเกณฑ์การพิจารณา มี 5 ข้อ ประกอบด้วย 1.เป็นตำรับยาที่มีส่วนผสมของกัญชา และต้องมีสมุนไพรมากกว่า 1 ชนิด เพราะองค์ความรู้ของหมอพื้นบ้าน และแพทย์แผนไทย ไม่ได้ปรุงสมุนไพรเดี่ยว และใช้หลายตัวปรุงเป็นตำรับขึ้น เพื่อให้มีความกลมกล่อมแบบอาหารไทย มีการเสริมฤทธิ์ ต้านฤทธิ์ ขจัดพิษของกันและกัน เป็นต้น 2.มีแหล่งความรู้ที่อ้างอิงหรือมีความสอดคล้องกับหลักเกณฑ์การตั้งสูตรตำรับและกรรมวิธีการปรุงยาตามองค์ความรู้การแพทย์แผนไทยหรืออื่นๆ เช่น ตำรา คัมภีร์ ครูหมอ ตำรับยาแผนไทยของชาติ ที่คณะกรรมการด้านการประเมินรับรองตำรับยาแผนไทยที่มีกัญชาและกระท่อมปรุงผสมเห็นสมควร

3.มีประสบการณ์ในการใช้ตำรับยาผสมกัญชา มีหลักฐานที่แสดงถึงประสิทธิภาพและความปลอดภัย 4.ควรพิจารณาตัวยาสมุนไพรที่เป็นวัตถุอันตรายตามเกณฑ์ข้อกำหนดของสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ซึ่งใช้ในการพิจารณาขึ้นทะเบียนตำรับยา เนื่องจากหมอพื้นบ้านบางท่านมีการนำสารวัตถุธาตุ เช่น สารหนู สารปรอท มาผสม ก็ต้องใช้หลักเกณฑ์ของ อย.พิจารณาว่า สารวัตถุอันตรายเหล่านี้ควรมีไม่เกินเท่าไร ต้องมีการแจ้งเตือนผู้รับยาให้ระมัดระวังและมีระบบติดตามผลข้างเคียง และ 5.หลักเกณฑ์อื่นๆ ตามที่คณะกรรมการฯ เห็นสมควร

นพ.ขวัญชัย กล่าวอีกว่า คณะกรรมการฯ ยังพิจารณารับรองตำรับยาหมอพื้นบ้านที่มีกัญชาปรุงผสม โดยอาศัยหลักเกณฑ์ทั้ง 5 ข้อดังกล่าว ซึ่งมีการเสนอเข้ามาทั้งสิ้น 59 ตำรับ จากทุกภาคทั่วประเทศ รวม 22 จังหวัด พิจารณาไปได้แล้ว 15 ตำรับ โดยผ่านการรับรองจำนวน 10 ตำรับ ไม่ผ่านการรับรอง 5 ตำรับ ทั้งนี้ ตำรับที่ผ่านการรับรอง เช่น 1.ตำรับยาตัดราก ของพ่อหมอบุญมี เหนียวแน่น อ.เสาตะเกียบ จ.ฉะเชิงเทรา มีสมุนไพรผสม 14 รายการ รวมทั้งกัญชาด้วย โดยนำเอาไปต้มแล้วดื่มครั้งละครึ่งแก้ว สรรพคุณแก้อาการโรคผิวหนัง เรื้อนกวาง สะเก็ดเงิน แก้น้ำเหลืองเสีย โดยมีข้อมูลการใช้แล้วกว่า 300 ราย ซึ่งดูแล้วสมุนไพรมีความปลอดภัย ปรุงถูกต้องตามหลักวิชาการ

2.ตำรับยาสมุนไพรแก้สารพัดโรค ใช้สมุนไพรผสม 24 รายการ สรรพคุณแก้โรคเรื้อนกวาง ริดสีดวง โรคลำไส้ทุกชนิด โรคลม 108 จำพวก แก้เสมหะ หืดหอบ เมื่อตรวจสอบดูแลตำรับนี้มีอยู่ในคัมภีร์แพทยศาสตร์สงเคราะห์ ซึ่งเรียกว่า ยาประสะกัญชา แต่หมอพื้นบ้านไปใช้ก็ไปเรียกตามชื่อของเขาเอง ซึ่งตำรับนี้ใช้กัญชาเป็นส่วนผสมเกือบครึ่งหนึ่ง 3.ตำรับยาสมุนไพรแก้ลูกหมากปวดบวม ใช้สมุนไพร 16 รายการ มีกัญชาเป็นส่วนผสม แต่ไม่มาก คือ 5% ของน้ำหนัก ระบุว่า แก้ปวดลูกหมาก ไส้เลื่อน วิธีปรุง คือ อบแห้ง บดเป็นผง ปั้นเป็นลูกกลอนกินกับน้ำผึ้งแท้ มีคนไข้เคยใช้ยา 500 คน นี่ถือเป็นตัวอย่างของที่ผ่านการรับรอง โดยจะมีการประชุมพิจารณารับรองตำรับยาหมอพื้นบ้านที่เหลือเพิ่มเติมในวันที่ 12 มิ.ย. 2562 ระหว่างนี้ก็ได้มอบข้อมูลทั้ง 59 ตำรับให้แก่กรรมการได้อ่านเตรียมตัวมาก่อน เพื่อประหยัดเวลาในการพิจารณาในที่ประชุม ซึ่งครั้งหน้าคิดว่า น่าจะสรุปได้อย่างรวดเร็วขึ้น โดยตำรับยาที่ผ่านการรับรองจะต้องเสนอคณะกรรมการอำนวยการฯ และคณะกรรมการยาเสพติดให้โทษพิจารณาด้วย ซึ่งเมื่อผ่านแล้วหมอพื้นบ้านจะสามารถนำมาใช้ดูแลผู้ป่วยในพื้นที่ของตนได้ทันที

นพ.ขวัญชัย กล่าวด้วยว่า ส่วนตำรับยาที่ไม่ผ่านการรับรอง เช่น ตำรับยาของหมอเบญจมาศ อุยยาหาญ จ.สมุทรสาคร ซึ่งกรรมการมองว่ายังไม่มีความชัดเจน และส่งคืนกลับไป เนื่องจากสมุนไพรที่ใช้ผสมมี 23 รายการ ไม่มีตัวไหนที่เป็นกัญชาเลย แต่มีรายการที่ 21 ที่เขียนว่ากัญชาเทศ ซึ่งถือว่าเป็นคนละต้นคนละพันธุ์ โดยกัญชาเทศเป็นสมุนไพรจีนที่เรียกว่า "เอียะบ่อเช่า" ไม่ใช่กัญชา จึงไม่แน่ใจว่าท่านเข้าใจผิดหรือไม่ เพราะสมัยก่อนมีหลายสูตรตำรับที่ใส่กัญชาผสม พอปี 2522 ประกาศเป็นยาเสพติด หมอหลายท่านเลยดึงเอากัญชาออกจากสูตร แต่ดึงออกแล้วอาจจะขาดอะไรไปเลยเอากัญชาเทศไปทดแทน จากนั้นจึงใช้กัญชาเทศแทนกัญชามาเรื่อย ปัจจุบันให้เอากัญชามาผสมแทนได้ เลยไม่แน่ใจว่าการที่ระบุมาความหมายคือจะเอากัญชามาผสมแทนใบกัญชาเทศหรือไม่ จึงแขวนไปก่อน และแจ้งกลับไปที่จังหวัดและถามกลับไปว่าใช่กัญชาหรือไม่

เมื่อถามว่ามีตำรับใดที่มีสรรพคุณเรื่องโรคมะเร็งหรือไม่ นพ.ขวัญชัย กล่าวว่า มะเร็งทางการแพย์แผนไทยจะใช้ว่า น้ำเหลืองเสียกับฝี ซึ่งก็มีตำรับยาตัดรากที่พูดถึงแก้น้ำเหลืองเสีย ซึ่งมีสมุนไพรข้าวเย็นเหนือ ข้าวเย็นใต้ และหัวร้อยรู เป็นส่วนผสม ซึ่งมีการวิจัยชัดเจนแล้วว่า สมุนไพรเหล่านี้ช่วยดูแลผู้ป่วยมะเร็งในลักษณะของน้ำเหลืองเสีย