กรมการจัดหางาน เปิด ฮาวทู เปลี่ยนนายจ้างแรงงานต่างด้าวอย่างถูกต้อง

ปัจจุบันประเทศไทยมี แรงงานต่างด้าว หลากหลายสัญชาติที่เดินทางเข้ามาประกอบอาชีพอย่างต่อเนื่อง ทั้งในภาคอุตสาหกรรม เกษตรกรรม ประมง ก่อสร้าง และภาคบริการ ซึ่งถือเป็นกลไกสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศในหลากหลายมิติ แรงงานเหล่านี้ไม่เพียงช่วยเติมเต็มกำลังแรงงานที่ขาดแคลน แต่ยังมีบทบาทในการสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับภาคธุรกิจและอุตสาหกรรมไทยอย่างมีนัยสำคัญ อย่างไรก็ตาม แม้แรงงานต่างด้าวจะเป็นฟันเฟืองที่สำคัญของระบบเศรษฐกิจ แต่สิทธิของพวกเขาในด้านการจ้างงาน โดยเฉพาะการเปลี่ยนนายจ้าง ยังเป็นประเด็นที่หลายฝ่ายเข้าใจไม่ตรงกัน หรือขาดข้อมูลที่ถูกต้อง และในขณะเดียวกัน ฝ่ายนายจ้างเองก็มักประสบปัญหาเกี่ยวกับขั้นตอนหรือกฎหมายที่เกี่ยวข้อง ซึ่งอาจนำไปสู่ความผิดพลาดโดยไม่เจตนา หรือการทำผิดกฎหมายโดยไม่รู้ตัว

ดังนั้น ทั้งแรงงานต่างด้าวและนายจ้างควรมีความรู้ ความเข้าใจถึงกระบวนการการเปลี่ยนนายจ้างตามกฎหมาย เพื่อให้แรงงานสามารถรักษาสิทธิของตนเองได้อย่างถูกต้องตามกฎหมาย และนายจ้างก็จะสามารถดำเนินการในส่วนที่เกี่ยวข้องได้อย่างถูกต้อง ไม่เสี่ยงต่อการละเมิดกฎหมายหรือบทลงโทษที่อาจตามมา รวมถึงช่วยลดปัญหาการถูกหลอกลวงระหว่างแรงงานและนายจ้างที่มักถูกฉวยโอกาสจากความไม่รู้ของทั้งสองฝ่าย นอกจากนี้ยังเป็นการส่งเสริมระบบแรงงานที่โปร่งใส เป็นธรรม และนำไปสู่ความยั่งยืนของทั้งตลาดแรงงานและเศรษฐกิจในระยะยาว

2 เงื่อนไขสำคัญควรรู้ แรงงานต่างด้าวเปลี่ยนนายจ้างได้ถูกกฎหมาย 

นายจำนงค์ ทรงเคารพ ผู้ตรวจราชการกรม กรมการจัดหางาน อธิบายถึงรายละเอียดในการเปลี่ยนนายจ้างได้อย่างถูกต้องและเป็นไปตามที่กฎหมายกำหนด โดยมี 2 กรณีหลักๆ ดังนี้

1. แรงงานต่างด้าวที่เข้ามาทำงานในประเทศไทยตามระบบ MOU (Memorandum of Understanding) หรือบันทึกความเข้าใจว่าด้วยความร่วมมือในการจ้างแรงงานระหว่างประเทศ สามารถขอเปลี่ยนได้ในกรณีที่นายจ้างได้มีเหตุสมควรตามที่กฎหมายกำหนด โดยเฉพาะกรณีที่นายจ้างเดิมกระทำไม่ถูกต้อง ได้แก่ 

• นายจ้างกระทำผิด เช่น ทารุณกรรมแรงงาน ไม่จ่ายค่าจ้าง ไปจนถึงบังคับให้ทำงานผิดกฎหมายหรือใช้แรงงานเกินเวลาที่กำหนด
• นายจ้างไม่สามารถจ้างต่อได้ ในกรณีที่เสียชีวิต ย้ายถิ่นฐาน หรือประสบอุบัติเหตุร้ายแรง 
• ในกรณีที่แรงงานทำงานครบสัญญา 2 ปี และไม่มีความประสงค์ที่จะทำงานต่อกับนายจ้างเดิม 

ในกรณีดังกล่าวแรงงานสามารถยื่นขอเปลี่ยนนายจ้างได้อย่างถูกต้องตามสิทธิ แต่หากนายจ้างปฏิบัติถูกต้องตามสัญญาทุกประการ และแรงงานเป็นฝ่ายไม่ยอมทำงานเองโดยไม่มีเหตุผลอันสมควร จะไม่สามารถขอเปลี่ยนนายจ้างได้ เนื่องจากแรงงานเข้ามาทำงานตามระบบ MOU และเป็นการตกลงร่วมกันระหว่างนายจ้างและแรงงาน โดยได้มีการชี้แจงเงื่อนไขและรายละเอียดต่างๆ อย่างชัดเจนก่อนเริ่มงาน 

2. กรณีการเปลี่ยนนายจ้างที่ดำเนินการตามกลุ่มมติครม. เมื่อวันที่ 4 กุมภาพันธ์ 2568 ที่เปิดช่องให้ แรงงานต่างด้าว บางสัญชาติสามารถเปลี่ยนนายจ้างได้บางกรณี เช่น นายจ้างเดิมไม่ยื่นคำขอรับใบอนุญาตทำงาน หรือระบบรับรองเอกสารระหว่างประเทศยังไม่สมบูรณ์ ทั้งนี้การเปลี่ยนนายจ้างในกรณีดังกล่าวต้องดำเนินการภายใต้เงื่อนไขที่กำหนด 

รู้ก่อนเปลี่ยน! เปิดขั้นตอนการเปลี่ยนนายจ้างของแรงงานต่างด้าว 

สำหรับขั้นตอนการเปลี่ยนนายจ้างของแรงงานต่างด้าว 4 สัญชาติ ได้แก่ กัมพูชา ลาว เมียนมา และเวียดนาม ตามกลุ่มมติครม. เมื่อวันที่ 4 กุมภาพันธ์ 2568 แบ่งเป็น 3 ส่วน ดังนี้

• ส่วนแรก สำหรับแรงงานต่างด้าวสัญชาติ ลาว-เวียดนาม ที่ได้รับอนุญาตทำงานแล้วสามารถเปลี่ยนนายจ้างได้
• ส่วนที่สอง แรงงานต่างด้าวสัญชาติกัมพูชา ในกรณีที่นายจ้างเดิมได้ยื่นบัญชีรายชื่อไว้แล้วแต่ยังไม่ได้ยื่นคำขอรับใบอนุญาตทำงาน ให้นายจ้างรายใหม่ยื่นคำขอพร้อมบัญชีรายชื่อ และในกรณียื่นคำขอรับใบอนุญาตเรียบร้อยแล้ว จะสามารถเปลี่ยนนายจ้างได้เมื่อนายจ้างเดิมนำ VISA มายื่นเรียบร้อยแล้ว
• ส่วนที่สาม สำหรับแรงงานสัญชาติเมียนมา จะสามารถเปลี่ยนนายจ้างได้ ในกรณีที่นายจ้างเดิมยื่นบัญชีรายชื่อต้องการจ้างแรงงานไว้แล้ว แต่ทางเมียนมายังไม่ได้มีการรับรองบัญชีรายชื่อ ให้นายจ้างรายใหม่ติดต่อยื่นคำร้องที่สำนักงานจัดหางานกรุงเทพมหานครพื้นที่ 1-10 หรือสำนักงานจัดหางานจังหวัด พร้อมแสดงหลักฐานหลักฐานว่านายจ้างเดิมไม่ประสงค์จ้าง หากกรณีบัญชีรายชื่อได้รับการรับรองจากทางการเมียนมาแล้ว แต่นายจ้างเดิมยังไม่ยื่นคำขอรับใบอนุญาตทำงาน ให้นายจ้างรายใหม่สามารถยื่นคำขอแทนแรงงานได้ พร้อมรายชื่อที่ได้ผ่านการรับรองจากทางการเมียนมาและแสดงหลักฐานนายจ้างเดิมไม่ประสงค์จ้าง และในกรณีที่ยื่นคำขอรับใบอนุญาตทำงานและชำระค่าธรรมเนียมแล้ว แรงงานจะสามารถเปลี่ยนนายจ้างได้เมื่อนายจ้างได้นำส่งหลักฐาน VISA แสดงต่อสำนักงานจัดหางานจังหวัดหรือสำนักงานจัดหางานกรุงเทพมหานครพื้นที่ 1-10 เรียบร้อยแล้ว

การเปลี่ยนนายจ้างของแรงงานต่างด้าวสามารถดำเนินการได้ที่ สำนักงานจัดหางานจังหวัด หรือสำนักงานจัดหางานกรุงเทพมหานครพื้นที่ 1-10 ทั้งนี้แรงงานจะต้องดำเนินการภายในระยะเวลาไม่เกิน 60 วัน นับจากวันที่สิ้นสุดการจ้างกับนายจ้างเดิม โดยในช่วงเวลาดังกล่าว แรงงานจะต้องหานายจ้างรายใหม่และดำเนินการขอใบอนุญาตทำงานให้แล้วเสร็จตามขั้นตอน และเมื่อนายจ้างรายใหม่รับ แรงงานต่างด้าว เข้าทำงานแล้ว จะต้องแจ้งต่อนายทะเบียนภายใน 15 วัน นับจากวันแรกที่แรงงานเริ่มทำงานจริง หากไม่แจ้งภายในระยะเวลาดังกล่าวจะมีความผิดตามกฎหมาย ในขณะเดียวกัน นายจ้างเดิมก็มีหน้าที่ต้องแจ้งการเลิกจ้างหรือการสิ้นสุดการทำงานของแรงงานต่างด้าวต่อเจ้าหน้าที่เช่นกัน หากละเลยหรือไม่แจ้ง จะมีโทษตามที่กฎหมายกำหนดเช่นกัน โดยมีโทษปรับไม่เกิน 20,000 บาท

นายจำนงค์ ทรงเคารพ ผู้ตรวจราชการกรม กรมการจัดหางาน กล่าวเพิ่มเติมว่า รัฐบาลให้ความสำคัญกับการบริหารจัดการแรงงานต่างด้าวในทุกมิติ เพื่อให้สอดคล้องกับบริบทเศรษฐกิจ สังคม และหลักสิทธิมนุษยชนสากล ทั้งในด้านการคุ้มครองสิทธิของแรงงาน การจัดระเบียบการจ้างงานให้มีความชัดเจน โปร่งใส และเป็นธรรม ตลอดจนการส่งเสริมความรู้ความเข้าใจด้านกฎหมายให้แก่ทั้งแรงงานต่างด้าวและนายจ้างอย่างทั่วถึง หนึ่งในหลักสำคัญที่รัฐเน้นย้ำคือ แรงงานต่างด้าวต้องประกอบอาชีพที่อยู่ภายใต้ระบบที่สามารถตรวจสอบได้ ในขณะเดียวกัน นายจ้างเองต้องศึกษากฎหมายที่เกี่ยวข้องก่อนเริ่มจ้างงาน ไม่ว่าจะเป็นการจ่ายค่าจ้างขั้นต่ำ ชั่วโมงการทำงาน วันหยุดพักผ่อน การประกันสุขภาพ หรือสิทธิและสวัสดิการอื่นๆ ที่แรงงานพึงได้รับอย่างถูกต้องตามกฎหมาย

“การวางระบบที่มีมาตรฐานและยืดหยุ่นภายใต้กรอบกฎหมายไม่เพียงช่วยลดความขัดแย้งระหว่างแรงงานกับนายจ้าง แต่ยังเป็นเครื่องมือสำคัญในการป้องกันผลกระทบเชิงโครงสร้าง ทั้งในด้านกฎหมาย เศรษฐกิจ และความมั่นคงด้านแรงงานในอนาคตของประเทศ” นายจำนงค์ กล่าวสรุป

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ สำนักงานจัดหางานจังหวัด สำนักงานจัดหางานกรุงเทพมหานครพื้นที่ 1 – 10 สายด่วนกระทรวงแรงงาน โทร. 1506 กด 2 กรมการจัดหางาน หรือสายด่วนกรมการจัดหางาน โทร.1694 (ตลอด 24 ชั่วโมง) และทางเฟซบุ๊กแฟนเพจกรมการจัดหางาน