'เที่ยวเหนือ' สุดลำ ‘ลำปาง-ลำพูน’ สองเมืองรองที่น่ารัก

ลมหนาวมาทีไร ภาพของการเดินทางท่องเที่ยวไปยังภาคเหนือมักจะผุดขึ้นมาเป็นของคู่กัน แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่าถึงจะภาคเหนือเหมือนกัน ทว่าจะมีไม่กี่จังหวัดชื่อดังที่กลายเป็นหมุดหมายของการ เที่ยวภาคเหนือ อีกหลายจังหวัดจึงตกอยู่ในฐานะ เมืองรอง ไปโดยปริยาย

ความเป็นเมืองรอง ไม่ได้แปลว่าจะเป็นรองเมืองหลัก เพียงแต่มีปัจจัยบางอย่างที่ทำให้ถูกนิยามแบบนั้น ทว่าในความเป็นจริง เมืองรองอย่าง ลำปาง และ ลำพูน คือสองจุดหมายปลายทางที่น่าสนใจ โดยเฉพาะนักท่องเที่ยวที่ต้องการหาประสบการณ์ใหม่ๆ เรียนรู้วิถีชีวิต ศิลปวัฒนธรรม อาหารการกิน และมุมมองใหม่อันแสนน่ารักที่อาจจะหาไม่ได้จากที่ไหน

ลำปาง เมืองที่ไม่ได้มีแค่รถม้า

ภาพจำของ "ลำปาง" คือ เมืองรถม้า แต่มากกว่ารถม้าคือลำปางมีทุกอย่างที่จะสร้างประสบการณ์แบบที่มา One day trip ก็ได้ หรือจะค่อยๆ ดื่มด่ำกับมนต์เสน่ห์ของลำปางหลายวันก็ดีไม่แพ้กัน และนี่คือไฮไลท์สถานที่ท่องเที่ยวลำปางเพียงไม่กี่แห่ง แต่ทำให้รู้จักลำปางมากขึ้นแน่นอน

ศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย หรือ สถาบันคชบาลแห่งชาติ ในพระอุปถัมภ์ ที่นี่ปรับเปลี่ยนจากศูนย์ฝึกลูกช้างแห่งแรกและแห่งเดียวของโลกมาเป็นสถานที่ดูแลช้างแก่และเจ็บป่วย รวมถึงเป็นสถานที่ตั้งของโรงพยาบาลช้างด้วย ต่อมาได้พัฒนาเป็นศูนย์อนุรักษ์ช้างไทยและจัดกิจกรรมท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์ เช่น การแสดงความสามารถของช้าง, การขี่ช้างชมธรรมชาติ, การอาบน้ำช้าง, การชมวิถีชีวิตช้าง, การฝึกควาญช้าง และการสัมผัสวิถีชีวิตช้างอย่างลึกซึ้งผ่านการพักโฮมสเตย์ที่จะได้ใกล้ชิดกับช้างตั้งแต่ตื่นยันเข้านอน

คนที่อยากสัมผัสความน่ารักของช้างที่ศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย ลำปาง ที่นี่ตั้งอยู่ในบ้านทุ่งเกวียน ตำบลเวียงตาล สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม โทร. 0 5482 9329 หรือ 0 5482 9333

สำหรับคนที่ชื่นชอบสถาปัตยกรรมและประวัติศาสตร์ ที่ บ้านหลุยส์ ที เลียวโนเวนส์ หรือที่เรียกกันสั้นๆ ว่า บ้านหลุยส์ เป็นอีกหนึ่งสถานที่ทางประวัติศาสตร์ที่ทั้งสวยงามและมีมนต์ขลัง

บ้านหลุยส์เป็นบ้านครึ่งปูนครึ่งไม้ แบบเรือนปั้นหยายื่นมุขแปดเหลี่ยม เคยมีสภาพชำรุดทรุดโทรมอย่างมาก เพราะปล่อยทิ้งร้างและไม่มีผู้อยู่อาศัยมานาน กระทั่งทางองค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ (ออป.) ได้บูรณะบ้านหลุยส์เพื่อจะอนุรักษ์สถาปัตยกรรมที่สวยงามที่หาชมได้ยากเอาไว้

บ้านหลุยส์สร้างขึ้นเมื่อปี 2448 โดยมีเจ้าของบ้านคือ หลุยส์ ที เลียวโนเวนส์ ชาวอังกฤษที่เข้ามาทำการค้าในไทยช่วงสมัยรัชกาลที่ 5 โดยขณะนั้น หลุยส์ มีอายุเพียง 29 ปี ก็ได้รับแต่งตั้งเป็นผู้ดูแลการบุกเบิกกิจการป่าไม้สักในภาคเหนือ ก่อนจะมาอยู่ลำปางในปี 2445 แล้วได้ตั้งบริษัทหลุยส์ ที เลียวโนเวนส์ ในปี 2448 เพื่อทำกิจการเกี่ยวกับไม้สัก จากนั้นในปี 2462 หลุยส์ได้เสียชีวิตที่อังกฤษ และบริษัทของเขาได้รวมกิจการเข้าเป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มบริษัท Getz จากนั้นในปี 2482 กรมป่าไม้ได้รับมอบโอนกิจการทำไม้ของบริษัท บริติช บอร์เนียว จำกัด และ บริษัทแอล. ที. เลียวโนเวนส์ จำกัด มาเป็นสมบัติของรัฐ ก่อนที่บ้านหลุยส์จะมาอยู่ในความดูแลขององค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ภาคเหนือบนจนถึงทุกวันนี้

นอกจากชมบ้านเก่าที่เล่าเรื่องอดีตของเมืองลำปางแล้ว อีกหนึ่งกิจกรรมที่พลาดไม่ได้เลยคือการเวิร์คชอป เซรามิกรากุ โดยสวนเป็นศรีลำปาง ซึ่งเซรามิกรากุคือเทคนิคการทำเซรามิกแบบญี่ปุ่นที่ให้ผลลัพธ์เป็นผลงานที่สวยแปลกตาและคาดเดาได้ยาก จนเรียกได้ว่าเครื่องเซรามิกรากุแต่ละชิ้นจะเป็นชิ้นเดียวของโลกที่ไม่มีทางมีชิ้นใดเหมือนอย่างแน่นอน

รากุ ถูกคิดค้นขึ้นตั้งแต่ศตวรรษที่ 16 เพื่อใช้ทำเครื่องถ้วยสำหรับพิธีชงชาโดยเฉพาะ เป็นการเผาแล้วทำให้เย็นลงอย่างรวดเร็วด้วยการจุ่มน้ำหรือจุ่มถังขี้เลื่อย โดยผลงานที่ได้จะขึ้นอยู่กับอุณหภูมิ สิ่งแวดล้อมทั้งภายนอกและภายในเตา และอีกขั้นตอนที่จะทำให้ผลงานแต่ละชิ้นสวยเป็นเอกลักษณ์คือการจุ่มสี การเวิร์คชอปของสวนเป็นศรีจะให้เราได้สร้างสรรค์สีและลวดลายเครื่องเซรามิกรากุได้ตามใจชอบก่อนจะนำไปเผา และผลงานที่แต่ละคนทำได้คือของที่ระลึกที่ดีที่สุดเพราะจะมีชิ้นเดียวจากฝีมือของตัวเอง

หากสนใจทำเวิร์คชอปเซรามิกรากุ โดยสวนเป็นศรี ติดต่อ 08 1428 8883

อีกกิจกรรมที่เป็นดั่งสัญลักษณ์ของลำปาง คือการ นั่งรถม้าชมเมือง หลายคนบอกว่าถ้ามาลำปางแล้วไม่ได้นั่งรถม้าเหมือนมาไม่ถึง เราคงไม่ตัดสินว่าถูกหรือผิด แต่ก็ต้องยอมรับว่าการนั่งรถม้าชมเมืองลำปางก็ยังมีเสน่ห์อยู่

ปัจจุบันรถม้าลำปางมีจำนวนน้อยลงมากหากเทียบกับเมื่อก่อน การสนับสนุนให้รถม้าลำปางยังคงอยู่ก็เปรียบเสมือนการช่วยทำให้อัตลักษณ์ของท้องถิ่นยังสืบสานต่อไปได้ ซึ่งราคาค่าบริการนั่งรถม้าก็ไม่ได้แพงนัก ปัจจุบันนั่งรอบเล็ก 300 บาท รอบใหญ่ 400 บาท และรอบเหมา 1 ชั่วโมง 500 บาท

ส่วนเส้นทางรถม้ากลางคืนก็มีด้วยกันสองเส้นทาง ได้แก่ เส้นทางย่านกาดกองต้า และเส้นทางย่านสบตุ๋ย สอบถามเพิ่มเติมหรือจองรถม้าล่วงหน้าได้ที่สมาคมรถม้าจังหวัดลำปาง โทร. 06 1619 9008

เที่ยวกันจนหนำใจ แต่จะลืมเรื่องปากท้องไม่ได้ และนาทีนี้คงไม่มีร้านไหนในลำปางที่ร้อนแรงเท่า ร้านครัวเนื้อหอม เจ้าของรางวัลสุดยอดแชมป์กะเพราโลก (World Kaphrao Thailand Grand Prix 2023)

อย่างที่ทุกคนรู้กันดีว่าผัดกะเพราเป็นหนึ่งในอาหารระดับ Soft Power ของประเทศไทย ความโด่งดังของเมนูนี้ถูกปากถูกใจคนทั่วโลกจนกระทั่งได้มีการจัดแข่งขันดังกล่าว และร้านครัวเนื้อหอมก็พาเมนูกะเพราเนื้อของร้านไปผงาดในฐานะแชมป์โลกจนได้

ความน่าสนใจของกะเพราจากร้านนี้คือมีรสชาติเข้มข้น เผ็ดร้อน เผ็ดลึก มีหวานติดปลายลิ้น ทุกรสชาติที่ผัดกะเพราควรมีก็ไปถึงทั้งหมด และความแห้งกำลังดีคืออีกจุดเด่นที่ชูรสชาติของผัดกะเพราได้อย่างยอดเยี่ยม

สำหรับเคล็ดลับที่ทางร้านบอกว่าไม่ลับคือการทำให้ผัดกะเพราถึงเครื่องที่สุด ในเครื่องตำมีส่วนผสมของพริกถึง 5 ชนิด ได้แก่ พริกชี้ฟ้าเหลือง, พริกขี้หนูสวน, พริกกะเหรี่ยง, พริกจินดาแห้ง และพริกไทยสด บวกกับดอกกะเพรา รวมทั้งเทคนิคการผัดที่จะผัดโดยไม่ใส่น้ำมัน แต่อาศัยความร้อนจากไฟอ่อนผัดเนื้อไปเรื่อยๆ จนน้ำมันของเนื้อออกมานั่นเอง

สำหรับคนที่อยากมาลิ้มลอง ครัวเนื้อหอมตั้งอยู่ที่ซอยลำปางแม่ทะ 5 อ.เมืองลำปาง โทร. 08 3141 7472

ลำพูน เมืองประวัติศาสตร์ที่ยังไม่คลายมนต์ขลัง

ความที่ "ลำพูน" อยู่ใกล้ชิดกับหัวเมืองใหญ่อย่างเชียงใหม่ หลายคนจึงอาจมองข้าม แต่ความจริงแล้ว ลำพูนยังคงพร้อมให้นักท่องเที่ยวได้มาสัมผัสความน่ารักและกลิ่นอายของประวัติศาสตร์อันยาวนานที่มีร่วมกับเมืองล้านนาอื่นๆ

อันจะเห็นได้จากเรื่องราวตามประวัติศาสตร์ที่ยังสะท้อนตัวตนของคนลำพูนมาจนถึงทุกวันนี้ อย่างความเคารพศรัทธาใน วัดจามเทวี หรือที่ชาวบ้านเรียกกันติดปากว่า วัดกู่กุด เป็นวัดเก่าแก่ตั้งแต่สมัยล้านนา แม้จะไม่มีหลักฐานการสร้างที่แน่ชัด แต่บางตำราระบุว่า พระนางจามเทวี ทรงสร้างวัดนี้เมื่อ พ.ศ.1292 โดยใช้ช่างชาวขอมสร้าง บางตำราว่าเจ้าอนันตยศและเจ้ามหันตยศ ราชโอรสในพระนางจามเทวีได้สร้างขึ้นเพื่อบรรจุอัฐิของพระนาง

ส่วนชื่อวัดกู่กุดมาจากยอดพระเจดีย์ที่หักหายไป คำว่ากู่ในภาษาล้านนาหมายถึงเจดีย์ นี่จึงหมายความถึงเจดีย์ที่มียอดกุด ซึ่งเจดีย์นี้มีชื่อทางการว่าพระเจดีย์สุวรรณจังโกฏิ เป็นเจดีย์สี่เหลี่ยมแบบพุทธคยาในประเทศอินเดีย แต่ละด้านมีพระพุทธรูปยืนปางประทานพรอยู่เป็นชั้นๆ และในซุ้มพระทั้งสี่ด้านด้านละ 15 องค์ รวม 60 องค์ ภายในพระเจดีย์บรรจุอัฐิของพระนางจามเทวี ปฐมกษัตริย์ แห่งนครหริภุญชัยตามประวัติศาสตร์ที่ว่าไว้

ซึ่งความศรัทธาในพระนางจามเทวีหาได้มีแค่นั้นไม่ นอกจากวัดแล้วยังมี อนุสาวรีย์พระนางจามเทวี ที่ผู้คนทั้งชาวลำพูนเองและจากต่างถิ่นต้องมากราบสักการะ โดยอนุสาวรีย์พระนางจามเทวี ตั้งอยู่ในเขตเทศบาลเมืองลำพูน บริเวณด้านหลังตลาดหนองดอก ห่างจากศาลากลางจังหวัดลำพูนประมาณ 1 กิโลเมตร

อนุสาวรีย์แห่งนี้สร้างขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์แด่พระนางจามเทวี ในฐานะปฐมกษัตริย์แห่งนครหริภุญชัย พระนางทรงเป็นปราชญ์ที่มีคุณธรรม เป็นนักรบที่กล้าหาญชาญชัย พระนางคือศาสนูปถัมภกของพระพุทธศาสนา และเป็นผู้นำศิลปวัฒนธรรมมาเผยแผ่ในดินแดนแถบนี้จนรุ่งเรือง

นอกจากนี้ ถ้าใครอยากเรียนรู้วิถีคนลำพูนผ่านงานศิลปะ กลุ่มมรรคลำพูน ซึ่งเกิดจากการรวมตัวของคนที่มีหัวใจรักงานศิลปะและต้องการใช้ความคิดสร้างสรรค์มาพัฒนาท้องถิ่นให้ยกระดับขึ้นบนพื้นฐานของรากเหง้าอันดีงาม มักจะร่วมกันจัดกิจกรรมสร้างสรรค์ ทั้งนิทรรศการ เทศกาล งานศิลปะ รวมถึงเวิร์คชอป และช่วงนี้คือช่วงเวลาที่กลุ่มมรรคลำพูนกำลังจัด เทศกาลอยู่ลำพูน (You! Lamphun Festival) ที่อาคารธนาคารนครหลวงไทยจำกัด (มหาชน) เก่า ซึ่งเต็มไปด้วยนิทรรศการศิลปะสุดเจ๋งและการเวิร์คชอปสุดแนว หนึ่งในนั้นคือกิจกรรม เวิร์คชอปย่ามเก๋าๆ เฮาฮักย่าม ที่ทุกคนจะได้ย่ามกลับบ้านไปเป็นที่ระลึก โดยย่ามใบนั้นจะถูกสร้างสรรค์ขึ้นตามจินตนาการของตัวเอง เป็นย่ามเพียงใบเดียวที่ไม่มีใครเหมือนแน่นอน

เวิร์คชอปนี้ผู้เข้าร่วมจะได้รับย่ามเปล่าหนึ่งใบ ไร้ลวดลายและสีสัน แล้วทุกคนจะเป็นผู้เลือกออกแบบตกแต่งให้ย่ามใบนี้สะท้อนตัวตน ไม่ว่าจะเศษผ้า, พู่ไหมพรม, ตราประทับ ฯลฯ ล้วนเป็นวัตถุดิบที่จะเปลี่ยนย่ามธรรมดาให้สวยงามในแบบตัวเอง

และเหตุผลที่ต้องเป็นย่าม เพราะย่ามคือหนึ่งในเครื่องใช้ที่ติดตัวคนลำพูนอยู่เสมอ ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน นี่ถือเป็นอีกหนึ่งเอกลักษณ์ของชาวลำพูนที่ใช้งานได้จริง

สำหรับคนที่อยากทำเวิร์คชอปนี้ ติดต่อที่กลุ่มมรรคลำพูน โทร.08 2493 3838 หรือ Facebook มรรคลำพูน

...

นี่เป็นเพียงเศษเสี้ยวของที่เที่ยว ที่กิน ของทั้ง "ลำปาง-ลำพูน" เมืองรองที่เคยโดนมองข้าม แค่เพียงลองเปิดใจ แล้วใช้เวลากับสองเมืองนี้ รับรองเลยว่าการเที่ยวเหนือครั้งนี้จะลำกว่าที่คิด