พลิกฟื้นเศรษฐกิจ 'ร้อยเอ็ด' ด้วย 'มะเขือเทศ' V-PROMPT- 'โคเนื้อ' KULA BEEF

การลงพื้นที่จริงจังหวัดร้อยเอ็ดเพื่อไปสำรวจความสำเร็จของการนำ นวัตกรรม มาแก้ปัญหาและพัฒนาให้เป็นเกษตรกรสมัยใหม่ ส่งเสริมการแปรรูปผลิตภัณฑ์พื้นบ้านให้เป็นสินค้ามูลค่าสูง เมื่อวันที่ 15 ธันวาคม 2568

ตัวอย่างของผลิตภัณฑ์ที่ได้รับการพลิกฟื้นในครั้งนี้ ได้แก่ มะเขือเทศ V-PROMPT และ โคเนื้อ KULA BEEF ช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตประชาชนได้ถึง 21,992 คน ครอบคลุมกว่า 20 ตำบล

• มะเขือเทศ เกรดพรีเมียม สู่เมนูอาหารโรงแรมชั้นนำ

ไม่ค่อยมีใครรู้ว่า มะเขือเทศ สามารถปลูกได้ที่ จ.ร้อยเอ็ด จนเมื่อได้มาเห็นที่ วิสาหกิจชุมชนแปรรูปผลผลิตทางการเกษตรบ้านสวนอินนา แล้วลองลิ้มชิมรส ก็พบว่า นี่คืออาหารโรงแรมดี ๆ นี่เอง และเป็นที่ต้องการของโรงแรมชั้นนำในจังหวัดอย่างมากจนผลผลิตมีไม่พอส่งให้ไม่ทัน

"มะเขือเทศสามารถปลูกได้ในพื้นที่ร้อยเอ็ด แต่ต้องปลูกตามฤดูกาล โดยเฉพาะช่วงอุณหภูมิเย็นหรือฤดูหนาวจะให้ผลผลิตที่ดี

Cr. Kanok Shokjaratkul

ปัญหาที่พบตอนนี้มี 3 ประการ 1 สภาพอากาศและอุณหภูมิที่ไม่เหมาะสม 2 โรคและแมลงศัตรูพืช 3 ขาดแคลนแรงงานดูแล

ซึ่งโครงการ V-PROMPT ที่ได้รับการสนับสนุนจาก NIA ได้นำนวัตกรรมระบบ IoT Smart Farm เข้ามาช่วยลดข้อจำกัดด้านการปลูกพืชได้หลายด้าน

1. ควบคุมสภาพแวดล้อม ปรับอุณหภูมิโรงเรือนให้เหมาะสม ช่วยให้ปลูกได้นอกฤดูกาล 2. การป้องกันศัตรูพืช โดยโรงเรือนช่วยควบคุมแมลงได้ในระดับหนึ่ง ลดการใช้สารเคมี ส่งผลดีต่อทั้งผู้ผลิตและผู้บริโภค 3. ประหยัดแรงงาน ด้วยระบบให้น้ำและปุ๋ยอัตโนมัติ ลดภาระรดน้ำด้วยมือ 4. จัดการน้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ ให้น้ำตรงเวลาในปริมาณที่แม่นยำ ช่วยประหยัดน้ำและทำให้พืชเจริญเติบโตได้ดี

เมื่อเทียบพื้นที่ขนาดเท่ากันกับการปลูกแบบดั้งเดิม ผลผลิตจากโรงเรือนที่ใช้นวัตกรรมระบบ IoT เพิ่มขึ้น 30-40%"

Cr. Kanok Shokjaratkul

อดิศักดิ์ พานา ประธานวิสาหกิจชุมชนแปรรูปผลผลิตทางการเกษตรบ้านสวนอินนา ผู้เสนอโครงการ V-PROMPT ระบบควบคุมอุณหภูมิและความชื้นในโรงเรือนด้วยระบบ IoT Smart Farm สำหรับผักเศรษฐกิจ เล่าให้ฟัง

"การทำการเกษตรในปัจจุบันจะใช้ การตลาด นำ การผลิต เพื่อไม่ให้ผลผลิตล้นตลาด เน้นปลูกพืชที่มีตลาดรองรับแน่นอน

ในชุมชนปลูกมะเขือเทศหลายสายพันธุ์ เช่น มันเดย์, โกเมน-ซันไชน์, เยลโลสวีท

การปลูกแต่ละรอบใช้เวลา 6 เดือน ล่าสุด ลงต้นกล้า 20,000 ต้น คาดว่าจะได้ผลผลิตประมาณ 40 ตันต่อรอบ สร้างรายได้ให้เครือข่ายเกษตรกรประมาณ 2 ล้านบาท

แม้เกษตรกรรายย่อยจะมีปัญหาด้านเงินทุนในการขยายโรงเรือน แต่โครงการ V-PROMPT เป็นแบบอย่างที่แสดงให้เห็นว่า การนำเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้เพื่อแก้ปัญหา และการสร้างเครือข่ายการผลิตร่วมกัน เป็นหัวใจสำคัญในการยกระดับผลผลิตและสร้างรายได้ที่มั่นคงให้กับชุมชน

สำหรับผู้ที่ต้องการสร้างนวัตกรรมเพื่อสังคมในระดับชุมชน ควรเริ่มจากการทำความเข้าใจปัญหาอย่างแท้จริงของชุมชน ทำงานร่วมกับผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย สร้างการมีส่วนร่วม และยอมรับการใช้นวัตกรรม มีการถ่ายทอดความรู้และให้คำแนะนำอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้เกิดผลสำเร็จสูงสุด"

Cr. Kanok Shokjaratkul

• โคเนื้อทุ่งกุลา คุณภาพพรีเมียม มูลค่าสูง

เกษตรกรทุ่งกุลาเลี้ยง โคเนื้อ มานานแต่ขายไม่ได้ราคา เนื่องจากเกษตรกรไม่มีความรู้ด้านการตัดแต่งซากและการพัฒนามาตรฐาน ทำให้คุณภาพเนื้อไม่สม่ำเสมอ ขายได้เพียง 170-200 บาทต่อกิโลกรัม

"จุดเริ่มต้นของโครงการฯ มาจากความต้องการแก้ปัญหาให้กับเกษตรกรทุ่งกุลาที่เลี้ยงโคมานานแต่ขายได้ราคาต่ำ ทำยังไงให้มีคุณภาพดีขึ้นและมีรายได้สูง

หลังจากนำเทคนิค การบ่มเนื้อ มาประยุกต์ใช้ ทำให้ราคาโคเนื้อเพิ่มขึ้นเป็น 450-1,200 บาทต่อกิโลกรัม ก่อให้เกิดการสร้างงาน สร้างเครือข่ายความร่วมมือ ตั้งแต่การคัดเลือกสายพันธุ์ การจัดการสุขภาพ ไปถึงเทคนิคการแปรรูปหลังฆ่า"

Cr. Kanok Shokjaratkul

สว่าง สุขแสง จากห้างหุ้นส่วน ทุ่งกุลาอินเตอร์เทรด จำกัด ผู้เสนอโครงการ โคเนื้อทุ่งกุลา เนื้อโคคุณภาพพรีเมี่ยมและผลิตภัณฑ์เนื้อโคแปรรูปมูลค่าสูง ภายใต้แบรนด์ KULA BEEF เล่าให้ฟัง

"นวัตกรรมหลักของโครงการ KULA BEEF คือ กระบวนการบ่มเนื้อแบบวิทยาศาสตร์ ที่ออกแบบมาเพื่อเพิ่มความนุ่ม สร้างกลิ่นรสที่เป็นเอกลักษณ์ ยกระดับคุณภาพเนื้อโคให้ได้มาตรฐานสากล 

เริ่มจากการเตรียมเนื้อด้วยการแช่ในเอนไซม์ Papain 0.5% ซึ่งเป็นเอนไซม์ธรรมชาติจากมะละกอดิบ ช่วยให้เส้นใยโปรตีนแตกตัว

จากนั้นนำไปบ่มต่อในห้องควบคุมอุณหภูมิและความชื้นสัมพัทธ์ที่ 4 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 28 วัน เพื่อให้เอนไซม์ทำงานเต็มที่ ทำให้เนื้อมีความนุ่ม มีกลิ่นหอมธรรมชาติ และเกิด รสนวล ซึ่งเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของ KULA BEEF

Cr. Kanok Shokjaratkul

ตลาดเนื้อโคพรีเมียมทั้งระดับโลกและในประเทศไทยกำลังเติบโตอย่างต่อเนื่อง ผู้บริโภคให้ความสำคัญกับเนื้อคุณภาพสูงและรสชาติที่โดดเด่น แต่เนื้อจากญี่ปุ่น ออสเตรเลีย และสหรัฐอเมริกา ซึ่งเป็นเนื้อคุณภาพสูง ราคาสูง คนทั่วไปเข้าถึงได้ยาก

KULA BEEF ได้พิสูจน์แล้วว่า เนื้อโคพื้นบ้านไทยสามารถยกระดับขึ้นสู่ตลาดพรีเมียมได้เช่นกัน ด้วยราคาที่ทุกคนจับต้องได้ หากได้รับการจัดการคุณภาพด้วยนวัตกรรมที่เหมาะสม

จังหวัดร้อยเอ็ดเป็นที่รู้จักจากข้าวหอมมะลิทุ่งกุลา แต่วันนี้ KULA BEEF กำลังกลายเป็นเอกลักษณ์ใหม่ การพัฒนาเนื้อโคพรีเมียม ช่วยสร้างระบบเศรษฐกิจหมุนเวียน ที่ชาวบ้านมีส่วนร่วมในทุกขั้นตอน เกิดการกระจายรายได้สู่หลากหลายอาชีพ ทำให้คนรุ่นใหม่จำนวนมากเริ่มกลับมาบ้านเกิด แล้วนำความรู้เทคโนโลยี การบริหารจัดการ แนวคิดการตลาดสมัยใหม่กลับมายกระดับการผลิตท้องถิ่นมากขึ้น"

Cr. Kanok Shokjaratkul

• นำ 'นวัตกรรม' มาใช้ขับเคลื่อนพัฒนาประเทศ

"สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ NIA เปิดมิติใหม่การพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนฐานรากด้วยนวัตกรรม ผ่าน โครงการหมู่บ้านนวัตกรรมเพื่อสังคม ขับเคลื่อนการพัฒนาประเทศอย่างยั่งยืน โดยมุ่งเน้นการนำนวัตกรรมไปแก้ปัญหาและยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนในพื้นที่อย่างเป็นรูปธรรม"

ดร.กริชผกา บุญเฟื่อง ผู้อำนวยการสำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ หรือ NIA กล่าวถึงที่มาของงานในวันนี้ให้ฟัง 

"โครงการหมู่บ้านนวัตกรรมเพื่อสังคม ไม่ใช่เพียงแค่การถ่ายทอดเทคโนโลยีแบบเดิม ๆ แต่เป็นการสร้างระบบนิเวศนวัตกรรมที่สมบูรณ์ ซึ่งผสานความร่วมมือจากทุกภาคส่วนเข้าด้วยกัน

ทั้งหน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน ชุมชนท้องถิ่น และนักวิจัย เพื่อให้เกิดการพัฒนาที่ตรงจุด สามารถตอบสนองความต้องการของชุมชนได้

Cr. Kanok Shokjaratkul

โดยโครงการนี้มีหนึ่งตัวอย่างความสำเร็จที่น่าสนใจคือ ชุมชนสาเกตนคร จังหวัดร้อยเอ็ด สามารถนำนวัตกรรมไปใช้ประโยชน์ได้ครอบคลุมถึง 3 อำเภอ (อำเภอเกษตรวิสัย, อำเภอปทุมรัตน์, อำเภอโพนทราย) มีประชาชนได้รับประโยชน์ในพื้นที่กว่า 21,992 คน

โดยเฉพาะอย่างยิ่งการที่ชุมชนแห่งนี้ตั้งอยู่ใน ทุ่งกุลาร้องไห้ แหล่งเกษตรกรรมที่อุดมสมบูรณ์ แต่ยังขาดการพัฒนาด้านเทคโนโลยีและนวัตกรรมที่จะช่วยยกระดับมูลค่าผลผลิตและคุณภาพชีวิตของเกษตรกร

บทบาทของ NIA นอกเหนือจากการสนับสนุนงบประมาณและเทคโนโลยีแล้ว ยังทำหน้าที่เป็นสะพานเชื่อมโยงระหว่างผลงานนวัตกรรมที่มีคุณภาพกับความต้องการของชุมชน

โดย NIA ได้ร่วมมือกับหน่วยงานพันธมิตรหลัก อาทิ สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม หรือ สกสว. หน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนาระดับพื้นที่ หรือ บพท. สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ หรือ วช. และสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน

Cr. Kanok Shokjaratkul

ในรูปแบบหุ้นส่วนทางกลยุทธ์ เพื่อขับเคลื่อนตามทิศทางของกองทุน ววน. แผนงาน P11 (S2) ที่เน้นการผลักดันนวัตกรรมไปแก้ไขปัญหาความยากจนด้วยเทคโนโลยีที่เหมาะสม

การดำเนินงานครั้งนี้เริ่มต้นจากการลงพื้นที่และประชุมเชิงปฏิบัติการร่วมกับทุกภาคส่วน ทั้งองค์การปกครองส่วนท้องถิ่นและผู้แทนชุมชน เพื่อรับฟังปัญหาและความต้องการที่แท้จริง จนทราบโจทย์ปัญหาในประเด็นที่ชุมชนต้องการแก้ไข ครอบคลุมตั้งแต่นวัตกรรมการเกษตร การแปรรูปผลิตภัณฑ์ชุมชนพื้นบ้าน การบริหารจัดการน้ำ ปศุสัตว์และแมลงเศรษฐกิจ เครื่องจักรสำหรับหัตถกรรมพื้นถิ่น การตลาดดิจิทัล และการจัดการสิ่งแวดล้อม

หลังจากนั้น จึงเปิดรับผลงานนวัตกรรมที่พร้อมขยายผลเข้ามาตอบโจทย์เหล่านี้ จากการคัดเลือกอย่างเข้มข้น ปัจจุบันมีผลงานนวัตกรรม 20 โครงการ ที่นำเข้ามาขยายผลในพื้นที่ชุมชนสาเกตนคร ซึ่งตอบโจทย์ตามประเด็นปัญหาที่ชุมชนเผชิญ

แต่ละโครงการล้วนมีเอกลักษณ์และจุดแข็งที่แตกต่างกัน แต่มีเป้าหมายเดียวกันคือการยกระดับคุณภาพชีวิตและสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับผลผลิตของชุมชนอย่างยั่งยืน

Cr. Kanok Shokjaratkul

ความโดดเด่นของโครงการนี้อยู่ที่การเชื่อมโยง Soft Power หรืออัตลักษณ์ท้องถิ่นเข้ากับนวัตกรรมอย่างลงตัว เช่น โครงการโคเนื้อทุ่งกุลา ของห้างหุ้นส่วน ทุ่งกุลาอินเตอร์เทรด จำกัด ร่วมกับ บริษัท นครพนม บีฟ (ไทยแลนด์) จำกัด เป็นกรณีศึกษาที่ชัดเจนของการผสานนวัตกรรมกับทรัพยากรท้องถิ่น นำมายกระดับผลิตภัณฑ์ท้องถิ่นให้ก้าวสู่ตลาดพรีเมียมที่ช่วยสร้างรายได้เพิ่มขึ้นให้กับเกษตรกร

และยังช่วยยกระดับมาตรฐานการเลี้ยงโคในพื้นที่ทั้งหมด ทำให้เกษตรกรได้เห็นว่าการเลี้ยงโคแบบมีมาตรฐานสามารถสร้างมูลค่าที่สูงขึ้นได้จริง ก่อให้เกิดการปรับเปลี่ยนวิธีการเลี้ยงและดูแลโคให้ดีขึ้น รวมถึงการสร้างเครือข่ายผู้เลี้ยงโคที่มีคุณภาพในพื้นที่ จึงส่งผลต่อการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนในวงกว้าง

อีกตัวอย่างที่น่าสนใจคือ โครงการ V-PROMPT ของวิสาหกิจชุมชนแปรรูปผลผลิตทางการเกษตรบ้านสวนอินนา ร่วมกับ บริษัท เอสโลจิสต์ จำกัด ที่นำเทคโนโลยี IoT Smart Farm มาประยุกต์ใช้ในการควบคุมอุณหภูมิและความชื้นในโรงเรือนปลูกผักเศรษฐกิจ

ช่วยให้เกษตรกรสามารถปรับปรุงและควบคุมคุณภาพผลผลิตได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด ส่งผลให้ต้นทุนการผลิตลดลงและเกษตรกรมีกำไรเพิ่มขึ้นอย่างเห็นได้ชัด"

Cr. Kanok Shokjaratkul

• ผลักดันคนในจังหวัดเข้าถึง ‘นวัตกรรม’ ให้มากขึ้น

"การเข้ามาสนับสนุนของ NIA ในพื้นที่ทุ่งกุลาร้องไห้ โดยเฉพาะจังหวัด ร้อยเอ็ด ในส่วนขององค์ความรู้ เทคโนโลยี และโมเดลการพัฒนา ช่วยยกระดับศักยภาพของชุมชนเป็นอย่างมาก

ทั้งในด้านการพัฒนาโคเนื้อ เกษตรมูลค่าสูง การแปรรูปสินค้า และระบบน้ำอัจฉริยะ ถือเป็นการสร้างฐานรากที่สำคัญให้เกษตรกรสามารถก้าวเข้าสู่ระบบเศรษฐกิจใหม่ที่ขับเคลื่อนด้วยนวัตกรรมได้จริง"

ชัชวาลย์ เบญจสิริวงศ์ ผู้ว่าราชการจังหวัดร้อยเอ็ด ที่มาร่วมงานออกร้านนำเสนอผลิตภัณฑ์ของชุมชน ในโครงการหมู่บ้านนวัตกรรมเพื่อสังคม กล่าวบนเวทีจัดงาน 

Cr. Kanok Shokjaratkul

"โดยจังหวัดได้วางเป้าหมายชัดเจนในการผลักดันร้อยเอ็ดให้เป็น ศูนย์กลางโคเนื้อคุณภาพ ของภาคอีสาน มีแผนสนับสนุนโรงงานแปรรูปเนื้อครบวงจร โดยใช้งบพัฒนาจังหวัดและความร่วมมือกับภาคเอกชนควบคู่กันไป

รวมถึงการส่งเสริมเครือข่ายเกษตรกรผู้เลี้ยงโคเนื้อให้เข้มแข็งขึ้น ทั้งด้านการผลิต มาตรฐานฟาร์ม และการบริหารจัดการ เพื่อให้สามารถแข่งขันได้ในตลาดระดับสูง และการผลักดันผลผลิตการเกษตรกรที่มีมูลค่าสูง เช่น มะเขือเทศเชอร์รี่

เรื่องตลาดเป็นหัวใจสำคัญ จึงได้ทำงานร่วมกับหอการค้าจังหวัด พาณิชย์จังหวัด และบริษัทรู้รักสามัคคีร้อยเอ็ด วิสาหกิจเพื่อสังคม เพื่อสร้างช่องทางตลาดทั้งภายในและภายนอกจังหวัด การส่งเสริมการสร้างแบรนด์สินค้า การเพิ่มมูลค่าผ่านการแปรรูป รวมถึงการเชื่อมโยงเครือข่ายผู้ประกอบการอาหาร เครื่องดื่ม และเกษตรแปรรูป

ซึ่งทั้งหมดนี้จะช่วยให้ผลผลิตของเกษตรกรมีตลาดรองรับที่มั่นคงและยั่งยืนในอนาคต จังหวัดพร้อมร่วมมืออย่างเต็มที่ เพื่อผลักดันให้คนในพื้นที่เข้าถึงเทคโนโลยี ใช้นวัตกรรมเพิ่มรายได้ และสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น และเพื่อส่งเสริมให้ร้อยเอ็ดเป็นจังหวัดนำร่องด้านนวัตกรรมของประเทศไทย"

Cr. Kanok Shokjaratkul

ปัจจุบัน นวัตกรรมพร้อมใช้ ของชุมชนสาเกตนคร จ.ร้อยเอ็ด มี 11 โครงการ แบ่งตามปัญหา ดังนี้

1. นวัตกรรมการบริหารจัดการน้ำและระบบควบคุมเกษตรอัตโนมัติแม่นยำ จำนวน 3 โครงการ ได้แก่

• โครงการ V-PROMPT: ระบบควบคุมอุณหภูมิและความชื้นในโรงเรือนด้วยระบบ IoT Smart farm สำหรับผักเศรษฐกิจ
• โครงการ FarmConnect: ระบบบริหารจัดการน้ำแบบเกษตรแม่นยำสำหรับผักเศรษฐกิจ
• โครงการ นวัตกรรมการสำรวจพื้นที่เพื่อวางแผนและจัดทำผังน้ำชุมชนด้วย AppSheet

2. นวัตกรรมเกษตรอินทรีย์ จำนวน 2 โครงการ ได้แก่

• โครงการใบหม่อนสร้างอาภร: ระบบบริหารจัดการน้ำแบบไฮโดรกริดผสมผสานสารปรับปรุงดินสำหรับการปลูกหม่อนไหม
• โครงการ Farmrun: แอปพลิเคชันการบริหารจัดการบัญชีและนวัตกรรมสารชีวภัณฑ์และควบคุมแมลงศัตรูพืชด้วยศัตรูพืชทางธรรมชาติ

3. นวัตกรรมการออกแบบและเครื่องจักรสำหรับหัตถกรรมพื้นถิ่น จำนวน 1 โครงการ ได้แก่

• โครงการ ผ้าขาวม้าไฉไล: ระบบทอผ้ากึ่งอัตโนมัติสำหรับชุมชน

4. นวัตกรรมแปรรูปผลิตภัณฑ์ชุมชนพื้นถิ่น จำนวน 1 โครงการ ได้แก่

• โครงการ นวัตกรรมการจัดการโรงงานผลิตข้าวเม่าและระบบเตาเศรษฐกิจประยุกต์สำหรับชุมชน

5. นวัตกรรมด้านปศุสัตว์และแมลงเศรษฐกิจ จำนวน 4 โครงการ ได้แก่

• โครงการ ระบบเลี้ยงและควบคุมอัตโนมัติสำหรับจิ้งหรีดจากพลังงานแสงอาทิตย์
• โครงการ นวัตกรรมอาหารโคเนื้อที่เหมาะสมต่อช่วงวัยจากเศษฟางข้าว
• โครงการ เซียนวัว: แอปพลิเคชันบริหารจัดการฟาร์ม และฐานข้อมูลน้ำเชื้อพันธุ์โคเนื้อกุลาบรีฟ
• โครงการ โคเนื้อทุ่งกุลา: เนื้อโคคุณภาพพรีเมี่ยมและผลิตภัณฑ์เนื้อโคแปรรูปมูลค่าสูง

Cr. Kanok Shokjaratkul

Cr. Kanok Shokjaratkul

Cr. Kanok Shokjaratkul

Cr. Kanok Shokjaratkul

Cr. Kanok Shokjaratkul

Cr. Kanok Shokjaratkul