หมออินฟลูฯ ผสานเสียง 'ไม่เอาบุหรี่ไฟฟ้า'

"เติมพลัง ปลุกความคิด สร้างสังคมปลอดบุหรี่และบุหรี่ไฟฟ้า" อีกหนึ่งกิจกรรมดีๆ ที่ มูลนิธิรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่ และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ หรือ สสส. จัดขึ้น โดยมีอินฟลูเอนเซอร์สายวิชาการและแพทย์ชื่อดัง ร่วมส่งเสียงและสะท้อนถึงพิษภัย "บุหรี่ไฟฟ้า" 

นพ.วินัย โบเวจา อายุรแพทย์ด้านโรคระบบทางเดินหายใจและภาวะวิกฤติทางเดินหายใจ โรงพยาบาลพญาไท 3 จากช่องยูทูบ โรคปอดและทางเดินหายใจ หมอวินัยโบเวจา @thaihealthylung เผยถึงประสบการณ์จากการรักษา ได้พบสิ่งที่สังเกตคือ ปัจจุบันพบผู้ป่วยเป็นวัณโรคระยะลุกลามมากขึ้นในกลุ่มวัยรุ่นวัยเรียน

"ในอดีตส่วนใหญ่จะเจอโรคนี้ในคนไข้ที่มาจากชุมชนแออัด ในเรือนจำ แรงงานต่างด้าว แต่ยุคหลังเริ่มพบในเด็กที่ผู้ปกครองมีฐานะ เรียนในมหาวิทยาลัยที่ดี หรือเด็กวัยรุ่นทั่วไปมากขึ้นและถี่ขึ้นเรื่อย ๆ ล่าสุดเราเจอในนักร้องดังระดับประเทศและลูกของบุคคลที่มีชื่อเสียง VIP เราพยายามค้นหาสาเหตุที่ทำให้เด็กกลุ่มนี้มีภูมิต้านทานบกพร่องจนเป็นวัณโรคได้อย่างไร หลายคนหลังซักประวัติ มีคนหนึ่งที่ทำงานในห้องตัดต่อ แม้พบว่าตัวเขาเองไม่ได้สูบ แต่ในห้องตัดต่อที่เขาทำงานมีแต่คนสูบบุหรี่ไฟฟ้ามานานมาก เป็นต้น" นพ.วินัย กล่าว

นพ.วินัย กล่าวต่อว่า อีกกรณีที่พบคือ ภาวะปอดแตกหรือปอดรั่วในวัยรุ่น เราเริ่มเจอว่าแตกแบบไม่ทราบสาเหตุ และกรณีนี้ยังพบในสหรัฐอเมริกาเช่นกัน สุดท้ายที่พบคือปอดอักเสบ มาแล้วเข้าไอซียู พบปอดเป็นฝ้า ซึ่งไม่ได้มีสาเหตุจากการติดเชื้อ แต่พบว่า สูบบุหรี่ไฟฟ้า และทำงานในร้านสนุกเกอร์ ทั่วโลก ปัจจุบันมีการตีพิมพ์เรื่องเกี่ยวกับบุหรี่ไฟฟ้าเกือบสามแสนรายงาน รวมถึงในสหรัฐอเมริกา จึงอยากให้คนไทยช่วยจับตามองด้วย แต่ยอมรับว่าการวิจัยบุหรี่ไฟฟ้ายากมากเพราะในหนึ่งขวดบรรจุสารสารพัด

นพ.ธนีย์ ธนียวัน อาจารย์แพทย์ด้านโรคปอด วิกฤติบำบัด และการปลูกถ่ายปอด (Pulmonary and Critical Care Medicine/ Lung Transplant) ช่องยูทูบ Doctor Tany @DrTany เล่าจากประสบการณ์ที่เคยทำงานเป็นแพทย์อยู่ประเทศสหรัฐอเมริกา ว่า การแพร่ระบาด บุหรี่ไฟฟ้า ในสหรัฐอเมริกามีแนวโน้มที่จะได้รับการแพร่จากชาวเอเชียที่เข้าไปพำนักหรือไปศึกษาต่อที่สหรัฐอเมริกา 

"รู้หรือไม่ครับว่าบุหรี่ไฟฟ้าผลิตโดยเภสัชกรชาวจีน ที่ผลิตขึ้นมาเพื่อช่วยให้ตัวเองหยุดสูบบุหรี่มวน แต่สุดท้ายเขาติดทั้งสองชนิดและยังคงสูบอยู่ทุกวันนี้"

นพ.ธนีย์ ยังให้ข้อมูลต่อว่า บุหรี่ไฟฟ้า มีส่วนประกอบสองส่วนหลัก ส่วนที่เป็นคอยล์โลหะถ้าร้อนเกินไปก็ระเหยเป็นไปเราสูดเข้าปอด ส่วนน้ำยานิโคติน ซึ่งมันทำให้ความดันโลหิตสูงส่งผลต่อหัวใจ 

"ส่วนน้ำเราคิดว่าเอามาจากฟูดเกรด แต่จริง ๆ ตัวทำละลายของมันประมาณ 90-95% เป็นสารชื่อ Propylene Glycol กับ Vegetable Glycerin สองตัวนี้แม้จะเป็นฟูดเกรดก็ตาม แต่มันทำมาให้กินไม่ได้ทำมาให้สูดเข้าไป ถ้ามันกลายเป็นไอแล้วเราสูดรับเข้าไปจะทำให้ปอดเสียคุณภาพในการขับของเสียออกมาจากร่างกายได้ ซึ่งกระบวนการในการจัดสารพิษของเรามันเสียหมด"

นพ.ธนีย์ เอ่ยต่อว่า นอกจากนี้หลายคนอาจไม่ทราบว่าบุหรี่ไฟฟ้ามีนิโคตินสูงกว่าบุหรี่ธรรมดาหลายสิบเท่า หมายความว่าถ้าเราสูบบุหรี่ไฟฟ้าหนึ่งครั้งก็เท่ากับสูบบุหรี่ทั้งซอง

"ส่วนตัวเคยเจอเคสมีปัญหาเขาสูบบุหรี่ไฟฟ้ามา เป็นวัยรุ่นอายุ 20 ปี ปอดเสียสองข้าง หายใจไม่ได้ เข้าไอซียู ผมได้รับการเรียกไปปรึกษาอยากจะปลูกถ่ายปอด เพราะรักษาอย่างไรก็ไม่หาย แต่การปลูกถ่ายปอดจริง ๆ ทำให้อายุสั้นลง เขาก็เสียใจมากที่ไปเชื่อเพื่อนติดบุหรี่ไฟฟ้า ในขณะที่ทำเกิดปัญหาเต็มไปหมด เพราะภูมิคุ้มกันเขาไม่ปกติ มีภาวะติดเชื้อซ้ำซ้อน ปอดที่ได้รับการปลูกเข้าไปเกิดการต่อต้าน แต่ที่น่าเศร้าคือหลังรักษาแล้วเขายังกลับไปสูบอีก แล้วเกิดการต่อต้านปอดอีกหลายครั้ง สุดท้ายก็เสียชีวิต ซึ่งปอดที่เราหามาได้เพื่อปลูกถ่าย เป็นการได้รับการบริจาคมาเพื่อช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ที่มีความจำเป็นจริง ๆ ซึ่งค่าใช้จ่ายก็สูงสองข้างเฉลี่ยห้าแสนเหรียญ หรือเกือบยี่สิบล้านบาท"

นพ.ธนีย์ ยังกล่าวต่อไปอีกว่า ในสหรัฐอเมริกามีการเน้นย้ำในประเด็นเรื่องบุหรี่ไฟฟ้าสร้างมาเพื่อวัตถุประสงค์ที่ต้องการให้เลิกบุหรี่ได้ 

"แม้จะมีข้อคัดค้านว่าเลิกได้หรือไม่ได้ แต่เขาจะยึดตามหลักกฎหมาย ดังนั้นบุหรี่ไฟฟ้าจะต้องมีนิโคตินอย่างเดียว ในปริมาณที่เหมาะสม และไม่ควรมีกลิ่นรสเพื่อล่อลวงใจ"

พ.ต.ต.นพ.วรพล เจริญพร ศัลยแพทย์เฉพาะทางกระดูกและข้อ โรงพยาบาลตำรวจ ช่องติ๊กต็อก dr.punch เผยว่า แท้จริงแล้วบุหรี่มวนและบุหรี่มีไฟฟ้ามีผลต่อร่างกายเราแทบทุกระบบ 

"หมอกระดูกทุกคนถ้าเจอคนไข้มีกระดูกหัก เอ็นขาดหรือเส้นประสาทขาด แล้วมีการซ่อมแซม ต้องสอบถามก่อนว่าสูบบุหรี่หรือไม่ ถ้ามีจะต้องหยุดก่อนระหว่างการรักษา บุหรี่และบุหรี่ไฟฟ้าทำให้รักษาหรือการเชื่อมต่อของระบบประสาทแย่ลงอย่างมีนัยสำคัญ ถ้ายกตัวอย่างจากเคสที่เราเจอคนไข้กระดูกหักหรือขาหักถ้าไม่สูบบุหรี่ไม่เกิน 6 สัปดาห์ สามารถติดกลับไปวิ่งได้ แต่กรณีคนสูบบุหรี่สามเดือนยังไม่ติดเลย ต้องผ่าครั้งที่สองหรือสามหรือสี่ครั้ง ซึ่งสะท้อนว่าการสูบบุหรี่มันลงไปทุกอณูของร่างกายเรา"

พ.ต.ต.นพ.วรพล กล่าวต่อไปว่า หลายครั้งที่เราถามกว่ากระดูกไม่ติดเราก็ถามเขาสูบบุหรี่หรือไม่ แต่ปรากฏว่าเขาไม่สูบ แต่พอสืบไปมาหรือสอบถามว่าคนรอบตัวสูบบุหรี่ไฟฟ้าหรือไม่ พบว่าส่วนใหญ่มีญาติ คนในครอบครัวหรือเพื่อนสูบบุหรี่ไฟฟ้า ซึ่งจากการวิจัยหลายชิ้นที่พบว่า ควันบุหรี่มือสอง ได้รับเทียบเท่ากับผู้สูบมือหนึ่งเลย

นพ.วีระพันธ์ สุวรรณนามัย สมาชิกวุฒิสภา และศัลยแพทย์ระบบประสาท คลินิกแพทย์วีระพันธ์ช่องติ๊กต็อก dr.v official กล่าวว่า มีการประกาศของกระทรวงพาณิชย์มาตั้งแต่ปี 2557 ว่า ห้ามนำเข้าทั้งบุหรี่ไฟฟ้า สารเติม แบตเตอรี เข้าราชอาณาจักรไทย และยังมีพระราชบัญญัติคุ้มครองผู้บริโภคปี 2558 ห้ามจำหน่ายและห้ามให้บริการใช้บุหรี่ไฟฟ้า ผู้ที่ครอบครองผิดกฎหมาย แต่ยอมรับว่ายังมีผู้มีอำนาจไม่บังคับใช้กฎหมายที่ถูกต้อง

ความท้าทายจากการระบาดของผลิตภัณฑ์ยาสูบชนิดใหม่ หรือ บุหรี่ไฟฟ้า ถือเป็นปัญหาระดับชาติ จากกลยุทธ์การตลาดของบริษัทผู้ผลิตที่มุ่งเป้าเยาวชน สร้างภาพลักษณ์ให้บุหรี่ไฟฟ้าเหมือนของเล่น มีกลิ่นหอม และเยาวชนหญิงสูบบุหรี่ไฟฟ้าเพิ่มมากขึ้น จึงเป็นอีกประเด็นที่ทุกภาคส่วนควรให้ความห่วงใย โดยเฉพาะในเด็กและเยาวชนทั่วที่สูบบุหรี่ไฟฟ้า ที่อาจจะเกิดการเสพติดนิโคตินไปตลอดชีวิต