เขตผลิตไวน์ ‘ริเบรา เดล ดูเอโร’ ดินแดน ‘ไวน์กรองด์ ครู’ ของสเปน

เมื่อก่อนคนไทยคุ้นกับ ไวน์สเปน จากเขต ริโอฆา คนขายไวน์บอกว่าถ้าไม่ใช่ริโอฆาขายไม่ได้ ปัจจุบัน ไวน์สเปน จากเขต ริเบรา เดล ดูเอโร (Ribera del Duero) มีผู้สนใจมากขึ้น 

ริเบรา เดล ดูเอโร ตั้งอยู่บนที่ราบทางตอนเหนือของคาบสมุทรไอบีเรีย เป็นเขตผลิตไวน์ชื่อดังแห่งหนึ่งของสเปน

และเป็นเขตควบคุมการผลิตไวน์ (Denominacion de Origen = DO) 1 ใน 5 ของกาสติล อี เลออน (Castile y (Castile y León) ซึ่งได้รับมาเมื่อปี 1982 มีแม่น้ำดูโร (Duero) เป็นเส้นเลือดสายสำคัญในการผลิตไวน์

   ไร่เบกา ซิซิเลีย

สเปน เป็นผู้ผลิตไวน์โลกเก่าคุณภาพเยี่ยมชาติหนึ่งของโลก การที่ตั้งอยู่ในคาบสมุทรไอบีเรีย ที่มีพื้นที่ส่วนใหญ่ติดกับทะเลและมหาสมุทร ทำให้สภาพอากาศเหมาะกับการปลูกองุ่นทำไวน์ ประกอบกับชนิดของดินที่แตกต่างกันในภูมิภาคต่าง ๆ ทำให้ ไวน์สเปนมีสีสันของรสชาติที่แตกต่างกันและชวนให้ค้นหาไม่แพ้ไวน์โลกเก่าร่วมทวีปยุโรป อย่างฝรั่งเศส อิตาลี เยอรมนี และชาติอื่น ๆ

   องุ่นตินโต ฟิโน

สเปนปลูกองุ่นทำไวน์ได้ทั่วประเทศ ปัจจุบันมีพื้นที่ปลูกองุ่นกว่า 2.9 ล้านเอเคอร์ (กว่า 1.17 ล้านเฮกตาร์) แต่ผลผลิตอยู่อันดับ 3 รองจากอิตาลี และฝรั่งเศส เนื่องจากปริมาณของน้ำองุ่นเมื่อเทียบกันต่อเฮกตาร์สู้ทั้งสองชาติไม่ได้ ขณะที่องุ่นสายพันธุ์พื้นเมืองของสเปนมีกว่า 600 พันธุ์ แต่ 80% ของไวน์ที่ผลิตได้ ทำจากองุ่นประมาณ 20 พันธุ์ หลัก ๆ คือ Tempranillo, Albarino, Garnacha, Palomino, Airen, Macabeo, Parellada, Xarel•lo, Cariñena และ Monastrell

ประวัติการผลิตไวน์ของ ริเบรา เดล ดูเอโร นับย้อนไปเป็นพัน ๆ ปี แต่คาดกันว่าพันธุ์องุ่นระดับโลกหลายพันธุ์นำเข้ามาโดยพระ Benedictine จากเมืองคลูนี (Cluny) แคว้นเบอร์กันดี (Burgundy) ประเทศฝรั่งเศส ในช่วงศตวรรษที่ 12

    ทัวร์ไร่องุ่น

อรานดา เดอ ดูโร (Aranda de Duero) เป็นเมืองหลวงของ ริเบรา เดล ดูเอโร มีประชากรเพียง 32,000 คน แต่เต็มไปด้วยความคลาสสิก มีร้านขายไวน์ ไวน์เซลลาร์ ไวน์ผับ ไวน์คลับ อยู่มากมาย รวมทั้งอาหารพื้นเมืองสุดยอดแห่งความอร่อยอย่างเลชาโซ (Lechazo) หรือลูกแกะย่าง

นอกนั้นยังมีพิพิธภัณฑ์ไวน์อยู่ที่ปราสาทเปญาฟีล (Peñafiel) เป็นปราสาทขนาดใหญ่ตั้งเด่นเป็นสง่าอยู่บนเนินเขา ข้างในจัดแสดงวิวัฒนาการการผลิตไวน์ของสเปนตั้งแต่โบราณจนถึงปัจจุบัน มีทั้งที่เป็นเอกสารภาษาโบราณและเครื่องไม้เครื่องมือเกี่ยวกับการผลิตไวน์ เหมาะอย่างยิ่งที่คนรักไวน์ควรไปดู

ริเบรา เดล ดูเอโร เป็นเขตที่มีความลงตัวของแตร์รัวร์ (Terroir) ดินฟ้าอากาศ (Microclimate) และผลิตไวน์แดงเป็นส่วนใหญ่ จากองุ่นเทมปรานิลโย (Tempranillo) ซึ่งในเขตนี้เรียกว่า ตินโต ฟิโน (Tinto Fino) บางพื้นที่เรียกว่า “ตินตา เดล ปาอิส” (Tinta del País) นอกจากนั้นก็มีกรานาชา (Garnacha) หรือเกรอะนาช (Grenache) กาแบร์เนต์ โซวีญยอง (Cabernet Sauvignon, มาลเบค (Malbec) และแมร์โลต์ (Merlot) พวกนี้นิยมเบลนกับตินโต ฟิโน บางรายผลิตจากตินโต ฟิโน 100 % ส่วนไวน์ขาวผลิตจากองุ่นอัลบิลโย (Albillo)

    สัญลักษณ์ของเขต

ไวน์แดง ของริเบรา เดล ดูเอโร ที่ระบุข้างขวดว่า เคียนซา (Crianza) ต้องมีอายุ 2 ปีและบ่มในถังโอ๊คอย่างน้อย 12 เดือน ขณะที่เรแซร์บา (Reserva) ต้องมีอายุ 3 ปีและบ่มในถังโอ๊คอย่างน้อย 1 ปี แต่ถ้าเขียนว่ากราน เรแซร์บา (Gran Reserva) ต้องอายุ 5 ปีและบ่มในถังโอ๊ค 2 ปี อีก 3 ปีบ่มในขวด

สุดท้ายตามธรรมเนียม ลองมาชิม ไวน์ริเบรา เดล ดูเอโร กันสัก 4 ตัว โดย 2 ตัวแรกเป็น เบกา ซิซิเลีย รุ่นอูนิโก เป็นไวน์ระดับหัวกะทิ หรือ กรองด์ ครู  ราคาแพง ที่ผู้เชี่ยวชาญบอกว่า “เป็นไวน์สเปนที่ต้องชิมสักครั้งในชีวิต” ตัวที่ 3 ในเครือเบกา ซิซิเลีย เป็นน้อง ๆ รองลงไป  และตัวสุดท้ายเป็นอีกเจ้าหนึ่งที่คุณภาพดีแต่ราคาย่อมเยา

   อูนิโก 1989

เบกา ซิซิเลีย "อูนิโก" ริเบรา เดล ดูเอโร 1989 (Vega Sicilia “Unico” Ribera del Duero 1989) : หนึ่งในยอดไวน์ของโลกและ ไวน์กรองด์ ครูแห่งสเปน ตัวนี้ผมชิมกับลูกสาวของเจ้าของ ที่เดินทางมาเมืองไทย ทำจากตินโต ฟีโน  80% และกาแบร์เนต์ โซวีญยอง 20% เป็นขวดหมายเลข 062421 โดย 1989 เป็นวินเทจที่ดีมาก ผลิตทั้งขวดธรรมดา, แม็กนั่ม และดับเบิ้ล แม็กนั่ม

สีแดงแกมบราวน์ สดใส หอมกลิ่นผลไม้สุกฉ่ำ ๆ แบล็คเคอร์แรนท์ แบล็คเบอร์รี บลูเบอร์รี เชอร์รี พลัม ฟิก ลูกเกด ตามด้วยบัลซามิค มิเนอรัล ช็อกโกแลต ควันไฟคล้ายย่างเนื้อ หนังสัตว์ สไปซีเฮิร์บหอมหวานซ่า ๆ แบล็คเปปเปอร์ ใบชา แอสิดก็ยังพอมี แทนนินแทบจะหมดแล้วแต่ยังสัมผัสได้ถึงความนุ่มเนียนพลิ้ว จบด้วยผลไม้สุกหอมหวาน เฮิร์บหวานชุ่มคอ และมิเนอรัล......19/20 คะแนน

  อูนิโก 2010

เบกา ซิซิเลีย “อูนิโก” ริเบรา เดล ดูเอโร 2010 (Vega Sicilia “Unico” Ribera del Duero 2010) : ทำจากติโต ฟีโน 94% และกาแบร์เนต์ โซวีญยอง 6% องุ่นอายุเฉลี่ย 35 ปี หมักด้วยยีสต์พื้นเมือง หมักในถังไม้ขนาดใหญ่ บ่มในถังโอ๊คฝรั่งเศสและอเมริกัน 6 ปี บ่มในขวดอีก 3 ปี วินเทจ 2010 ถือเป็นวินเทจที่ดีเยี่ยมอีกวินเทจหนึ่งของ Unico

สีแดงโกเมนเข้ม สดใส หอมกลิ่นผลไม้สุกฉ่ำ เช่น แบล็คเบอร์รี แบล็คเคอร์แรนท์ แบล็คเชอร์รี ราสพ์เบอร์รี และพรุน เอิร์ธตี้ มิเนอรัล ช็อกโกแลต กาแฟคั่ว สไปซี เฮิร์บ กานพลู ฮาเซลนัท เม็ดมะม่วงหิมพานต์ ใบยาสูบ หนังสัตว์ ซีดาร์ สโมคกี้โอ๊คและหวาน ๆ วานิลลา ดอกไม้และใบไม้แห้ง ๆ แอสิดสดชื่น แทนนินนุ่มเนียนพริ้ว จบยาวด้วยผลไม้สุก สไปซีเฮิร์บ มิเนอรัล เป็นไวน์ที่ต้องดื่มสักครั้งในชีวิต......20/20 คะแนน

   บัลบูเอนา 2016

เบกา ซิซิเลีย บัลบูเอนา นัมเบอร์ ไฟฟ์ ริเบรา เดล ดูเอโร 2016 (Vega Sicilia Valbuena 5° Ribera del Duero 2016) : ไวน์ในเครือเบกา ซิซิเลียนั่นเอง คำว่า Valbuena 5° มาจากชื่อของหมู่บ้านที่ผลิตและระยะเวลาการบ่ม 5 ปี ซึ่งต่างจากรุ่นเรืองธงคือ Único ที่เป็น Gran Reserva จะบ่ม 10 ปี

ทำจากตินโต ฟีโน 94% และแมร์โลต์ 6 % บ่ม 12 เดือนในโอ๊คฝรั่งเศสและอเมริกันโอ๊ค บ่มในขวดอีก 36 เดือน ผลิต 182,882 ขวดธรรมดา และแม็กนั่ม 6,030 ขวด แสดงว่าเป็นวินเทจที่ดี

สีแดงโกเมนเข้ม สดใส หอมกลิ่นผลไม้สุก แบล็คเบอร์รี พลัม แบล็คเคอร์แรนท์ ช็อกโกแลต ราสพ์เบอร์รี ดอกไม้ มิเนอรัล เห็ด ซีดาร์ ไส้ดินสอดำ หนังสัตว์ สไปซีเฮิร์บ ยี่หร่า กานพลู สโมคกี้โอ๊คกรุ่น ๆ วานิลลา ฟูลบอดี้ แอสิดปานกลาง แทนนินนุ่มเนียน จบยาวด้วยผลไม้สุกฉ่ำ สไปซี่เฮิร์บ มิเนอรัล และโอ๊ค กำลังจะเริ่มดื่มได้ และเป็นไวน์สเปนที่ต้องดื่มสักครั้งในชีวิต....19.5/20 คะแนน

     โบเดา โปรตอส 2017

โบเดกา “โปรตอส’27” ริเบรา เดล ดูเอโร กอเซชา 2017 (Bodega Protos "Protos’27" Ribera del Duero Cosecha 2017) : ทำจากองุ่นตินตา เดล ปาอิส  100% เก็บองุ่นด้วยมือแล้วใส่ในตะกร้าไม้ครั้งละ 20 กิโลกรัม เพื่อไม่ให้องุ่นชอกช้ำ หมักในถังสแตนเลสความจุ 15,000 ลิตร จากนั้นถ่ายไปบ่มใน 16 เดือนในถังโอ๊คฝรั่งเศสใหม่ บรรจุขวดแล้วบ่มอีก 12 เดือนก่อนจำหน่าย

สีแดงโกเมนเข้ม สดใส หอมกลิ่นผลไม้สุก แบล็คเบอร์รี แบล็คเชอร์รี ราสพ์เบอร์รี และพลัม มิเนอรัล แบล็คช็อกโกแลต บัลซามิคกรุ่น ๆ สไปซีเฮิร์บ อบเชย กานพลู ขนมปังปิ้ง โอ๊คกรุ่น ๆ มะกอกดำ ใบยาสูบ แอสิดสดชื่น แทนนินแน่นแต่นุ่มนวล จบยาวด้วยผลไม้สุก สไปซี มิเนอรัล เริ่มดื่มได้ ณ เวลานี้.....19/20 คะแนน

ริเบรา เดล ดูเอโร ไม่เพียงเป็นแหล่งผลิตไวน์ที่สำคัญของสเปนเท่านั้น แต่เป็นดินแดนที่ผลิตไวน์คุณภาพระดับโลก และเมื่อเทียบคุณภาพกับราคาขวดต่อขวดกับผู้ผลิตไวน์โลกเก่าด้วยกัน ไวน์จากที่นี่อาจจะเหนือกว่าด้วยซ้ำ