'Cult Wine' 'ไวน์แคลิฟอร์เนีย' แพงมหาโหด ต้องเงินหนาทั้งคนทำและคนดื่ม
'Cult Wine' (คัลท์ไวน์) 'ไวน์แคลิฟอร์เนีย' ที่มีราคาแพงถึงแพงมาก บางยี่ห้อแพงกว่า 'ไวน์กรองด์ ครู' ของฝรั่งเศสหลายชาโต แต่สร้างชื่อให้กับวงการไวน์และสามารถเอาชนะไวน์โลกเก่าจากหลายชาติ
Cult มาจากคำว่า Cultivate นั่นหมายความว่าการผลิต Cult Wine ต้องมีความพิถีพิถันทุกกระบวนการผลิตทุกขั้นตอน และผลิตน้อยมากเพราะพื้นที่น้อย ส่วนที่ราคาแพงนั้นเกิดจากความต้องการมาก แต่ผลิตได้น้อย สุดท้ายเกิดจากการปั่นราคาของบรรดาพ่อค้าทั้งหลาย
อย่างไรก็ตาม คัลท์ไวน์ สามารถเอาชนะไวน์โลกเก่าจากหลาย ๆ ชาติ ในการชิมระดับนานาชาติ
เจ้าแรกที่ทำ Cult Wine คือ เกรซ แฟมิลี วินเยิร์ด (Grace Family Vineyards) เมืองเซนต์ เฮเลนา (St Helena) ในนาปา แวลลีย์ (Napa Valley) เป็นเจ้าแรกที่ทำคัลท์ไวน์ บนพื้นที่เพียง 1 เอเคอร์ (1 เอเคอร์ = 2.6 ไร่)
ปัจจุบัน Cult Wine ของแคลิฟอร์เนียมีดังนี้ :
Araujo, BOND, Bryant Family, Caymus, Colgin Cellars, Dalla Valle Maya, Diamond Creek, Dominus Estate, Dunn Howell Mountain, Grace Family, Harlan Estate, Hundred Acre,Kistler, Saxum Vineyards, Marcassin, Screaming Eagle, Shafer Hillside Select, Sine Qua Non และ Sloan
Cult Wine นั้นส่วนใหญ่เป็นสไตล์บอร์กโดซ์ เบลนด์ (Bordeaux Blend) ซึ่งทางฝั่งอเมริกาใช้คำว่า เมอริเทจ (Meritage) ส่วนใหญ่เป็นไวน์แดง เบลนด์ด้วยองุ่นแดงพันธุ์หลักของเมืองบอร์กโดซ์ ที่ปลูกในแผ่นดินอเมริกา
หลัก ๆ คือ กาแบร์เนต์ โซวีญยอง (Cabernet Sauvignon) แมร์โลต์ (Merlot) กาแบร์เนต์ ฟรอง (Cabernet Franc) อาจจะมีมาลเบค (Malbec) เปอตีต์ แวร์กโดต์ (Petit Verdot) และการ์เมแนร์ (Carménère) เป็นต้น
ส่วนไวน์ขาวหลัก ๆ คือโซวีญยอง บลอง (Sauvignon Blanc) กับเซมิลลง (Sémillon) อาจจะมีมุสกาเดลล์ (Muscadelle) ด้วย
ไร่ Screaming Eagle
Cult Wine ที่ดังเปรี้ยงปร้างและราคาสุดโหดมากที่สุดในบ้านเราคือ สครีมมิ่ง อีเกิ้ล (Screaming Eagle) ราคาขวดละเกือบถึงเลข 6 หลัก ไวน์ตัวนี้เกิดจากฝีมือของไวน์เมกเกอร์ผู้หญิงที่ชื่อไฮดี บาร์เรตต์ (Heidi Barrett) หนึ่งในไวน์เมกเกอร์หญิงของไวน์แคลิฟอร์เนีย ได้รับการยกย่องว่าฝีมือระดับเทพ และ Cult Wine หลายตัวเกิดจากมันสมองและสองมือของเธอ
ไฮดี บาร์เรตต์ สายเลือดนาปา แวลลีย์ขนานแท้ หลังจากรับปริญญาก็ไปทำงานในไร่องุ่นหลายแห่ง เช่น Silver Oak, Franciscan Vineyards, Lindeman ในออสเตรเลีย ก่อนจะเป็นผู้ช่วยไวน์เมกเกอร์ที่ Bouchaine Vineyards ในปี 1981
ไฮดี บาร์เรตต์
อีก 2 ปีต่อมาจึงเป็นหัวหน้าไวน์เมกเกอร์เต็มตัวที่ Buehler Vineyards ด้วยวัยเพียง 25 ปีและทำให้ Buehler มีชื่ออยู่ในสารบบผู้ผลิตไวน์คุณภาพของแคลิฟอร์เนีย ปี 1988 จึงลาออกมารับงานเป็นไวน์เมกเกอร์อิสระ
ไร่แรกในฐานะมือปืนรับจ้างคือ Gustav Dalle Valle จากไร่โนเนมกลายเป็นกาแบร์เนต์ โซวีญยอง ที่คอไวน์ต้องทึ่ง อยู่จนถึงปี 1996 จึงมาทำ Cult Wine ยี่ห้อ Maya ซึ่งกาแบร์เนต์ โซวีญยอง วินเทจ 1992 และ 1993 ได้คะแนนเต็ม 100 จากโรเบิร์ต ปาร์คเกอร์
วงการไวน์ยกย่องเธอเป็น First lady of Wine ปี 1992 เป็นไวน์เมกเกอร์ให้กับ Screaming Eagle ซึ่งวินเทจ 1992 และ 1997 ได้ 100 คะแนน โดยเฉพาะวินเทจ 1992 ขวดขนาด 6 ลิตร ทำสถิติเป็นไวน์ขวดเดียวที่ราคาแพงที่สุด ในการประมูล Napa Valley Wine Auction 2000 ขวดละ 500,000 เหรียญ ก่อนจะเพิ่มเป็น 650,000 เหรียญในการประมูลปี 2001
ไวน์ของไฮดี Amuse Bouche
ปี 1994 เธอจึงทำไวน์ของตัวเองภายใต้ชื่อ La Sirena ซึ่งในภาษาอิตาลีและสเปนแปลว่า นางเงือก ใช้องุ่นซานโจเวเซ (Sangiovese) ปี 1996 จึงทำ La Sirena กาแบร์เนต์ โซวีญยอง เป็นวินเทจแรก และปี 2000 ทำซีราห์เป็นวินเทจแรก ปี 2002 ร่วมกับ John Schwartz และศิลปินชื่อดัง Guy Buffet ทำไวน์ยี่ห้อ Amuse Bouche โดยใช้องุ่นแมร์โลต์เป็นหลักในสไตล์ปอเมอโฮรล (Pomerol) ของฝรั่งเศส
ที่ผ่านมา ไฮดี เป็นผู้ช่วยไวน์เมกเกอร์ ไวน์เมกเกอร์ และที่ปรึกษา ประกอบด้วย Dalla Valle Vineyards, Paradigm Winery, Showket Vineyards, Lamborn Family Vineyards, Jones Family, Grace Family, Barbour Vineyards, Showket Vineyards, Fantesca, Vineyard 29, Diamond Creek, Niebaum-Coppola และ Oakford Vineyards เป็นต้น
เจ้าของ Screaming Eagle คือสแตน โครนกี้ (Stan Kroenke) มหาเศรษฐีชาวอเมริกัน ขายอาณาจักรไปซื้อ โดแมน บองโน ดู มาร์แตรย์ (Domaine Bonneau du Martray) ผู้ผลิตไวน์ชื่อดังแห่งเบอร์กันดี ในปี 2017 นอกจากนั้นเขายังเป็นเจ้าของไวเนอรี Jonata และ The Hilt vineyards ในแคลิฟอร์เนียด้วย
Cult Wine Sine Qua Non ขนาดโกไลแอธ
กลางปี 2022 โรเบิร์ต ปาร์คเกอร์ จูเนียร์ (Robert M. Parker Jr.) นักวิจารณ์ไวน์ชื่อดัง บริจาค Cult Wine ซิน กวา นอน (Sine Qua Non) วินเทจ 2003 ขนาด โกไลแอธ (Goliath) 27 ลิตร 1 ขวดเพื่อการกุศล สามารถทำเงินได้ถึง 3 ล้านดอลลาร์สหรัฐ
Sine Qua Non เป็น Cult Wine สไตล์โฮรน (Rhône) ของฝรั่งเศส ทำจากซีราห์ (Syrah) ก่อตั้งในปี 1994 โดยมานเฟรด กรานเคิล (Manfred Krankl) และภรรยา ผลิตปีละ 364 ลัง ขนาด 27 ลิตรนี้ผลิตเพียง 3 ลัง
อีกยี่ห้อหนึ่งที่ดังในบ้านเราคือ ฮาร์ลัน (Harlan) ซึ่ง บิลล์ ฮาร์ลัน (Bill Harlan) เจ้าของและผู้ก่อตั้งได้ส่งต่อตำแหน่ง MD (Managing Director) ให้กับ วิลล์ ฮาร์ลัน (Will Harlan) ลูกชายคนเดียวของตระกูลอย่างเต็มตัว หลังจากเริ่มเรียนรู้งานตั้งแต่ปี 2017 เป็นต้นมา ผมเจอวิลล์ ฮาร์ลัน เมื่อก่อนโควิด-19 ระบาด เขานำไวน์มาแนะนำเป็นพิเศษที่เมืองไทย
Harlan Estate ก่อตั้งในปี 1984 ที่เมืองโอ๊ควิลล์ (Oakville) ในนาปา แวลลีย์ (Napa Valley) มีพื้นที่ปลูกองุ่น 33 เอเคอร์ ได้ชื่อว่าเป็น Cult Wine ที่เชี่ยวชาญกาแบร์เนต์ โซวีญยองแห่งนาปา ผลิตจำนวนน้อยเน้นคุณภาพ แน่นอนราคาแพง เช่น วินเทจ 2016 ราคาขวดละ 1,600 ดอลลาร์สหรัฐ
แบรนด์ที่เข้ามาเมืองไทยกว่า 20 ปีแล้ว ตั้งแต่ Cult Wine ยังไม่เป็นที่รู้จักคือ ชาเฟอร์ (Shafer) โดยรุ่นที่เป็น Cult Wine คือฮิลล์ไซด์ เซเลค กาแบร์เนต์ โซวีญยอง (Shafer Hillside Select Cabernet Sauvignon) เป็น Cult Wine ตัวแรก ๆ ของนาปา แวลลีย์ที่ทำจากกาแบร์เนต์ โซวีญยอง
Shafer Hillside Select
Cult Wine ในฝรั่งเศส
ลิแบร์ ปาแตร์ (Liber Pater) ผู้ผลิต Cult Wine ยอดฝีมือแห่ง อ.กราฟ (Grave) เมืองบอร์กโดซ์ ได้วางตลาดไวน์วินเทจ 2015 ในปี 2019 ได้ชื่อว่าเป็นไวน์แดงที่แพงที่สุดในโลก คือขวดละ 30,000 ยูโร ผลิตเพียง 550 ขวดเท่านั้น เป็นวินเทจที่ 6 ของ Liber Pater นับตั้งแต่การผลิตมา ส่วนวินเทจ 2016 และ 2017 ไม่มีการผลิตเพราะหมอกลงจัด
ไวน์ Liber Pater
ลิแบร์ ปาแตร์ วินเทจ 2015 ทำจากองุ่นที่แทบจะไม่มีใครรู้จักแต่ปลูกในบอร์กโดซ์ เช่น เปตีต์ ฟีดูร์ (Petite Vidure) ตาร์นาย์ (Tarnay) กาสเตต์ (Castets) และแซง มาแคร์ (St-Macaire) เป็นต้น พร้อมองุ่นดัง ๆ อย่าง เปอตีต์ แวร์กโดต์ และมาลเบ็ค พร้อมพิมพ์ในฉลากว่า Vin de France ต่างจากวินเทจที่ผ่านมาจะพิมพ์ว่า AOC Graves ตามแหล่งกำเนิดของไวน์ เนื่องจากการใช้องุ่นที่อยู่นอกข้อกำหนด AOC
ชื่อ Liber Pater นำมาจากชื่อของ Liber Pater ตำนานแห่งโรมัน ซึ่งชื่อแปลว่า The free Father ในฐานะของเทพเจ้าแห่งการปลูกองุ่นทำไวน์ ความอุดมสมบูรณ์ และอิสรภาพ และชาวโรมันถือว่า Liber Pater เป็น God of Wine & Vine ซึ่ง Loïc Pasquet บอกว่ามีการค้นพบโบสถ์ของ Liber Pater ในซีเรีย และลิเบีย ซึ่งเป็นพื้นที่โบราณที่คริสต์ศาสนาเคยมีอิทธิพล และมีการปลูกองุ่นและทำไวน์
แต่ของ Bacchus ไม่มีการค้นพบ ดังนั้นเขาจึงใช้ชื่อ Liber Pater และเขาก็มีรูปเหรียญทองคำของ “Libero Pateri” อันเป็นที่มาของ Liber Pater นั่นเอง อย่างไรก็ตามเขาไม่ได้ปฏิเสธตำนานของกรีกโบราณที่เชื่อว่า ไดโอนีซุส (Dionysus) เป็นเทพเจ้าแห่งไวน์ของพวกเขา
ทั้งหมดเป็นส่วนหนึ่งของแวดวง Cult Wine ซึ่งทั้งคนทำและคนต้องการดื่มต้องเงินหนาจริง ๆ
