‘ผักบุ้ง’ กินแล้วตาหวานจริงหรือ..และหลากหลาย ‘ประโยชน์ของผักบุ้ง’

ตอนเป็นเด็ก ผู้ใหญ่จะบอกให้กิน ‘ผักบุ้ง’ บอกว่ากินแล้วตาหวาน จริงหรือไม่ ทำไมผักบุ้งทำให้ตาสวย คำตอบอยู่ในวิตามินแร่ธาตุในผักบุ้ง ซึ่งมีส่วนช่วยบำรุงสายตา

ผักบุ้ง นับว่าเป็น ซูเปอร์ผัก แห่งเอเชีย เทศกาลกินเจ จึงเหมาะจะกินเมนูผักบุ้ง ที่ปรุงได้หลากหลายรูปแบบ

ประโยชน์ของผักบุ้ง มีมากกว่ากินแล้วตาหวาน ผักบุ้ง 100 กรัม ให้พลังงาน 22 กิโลแคลอรี ประกอบด้วยเส้นใย วิตามิน และแร่ธาตุ เช่น วิตามินเอ วิตามินซี วิตามินบี1 บี 2 บี 3 แคลเซียม ฟอสฟอรัส ธาตุเหล็ก

‘ผักบุ้ง’ กินแล้วตาหวานจริงหรือ..และหลากหลาย ‘ประโยชน์ของผักบุ้ง’ ผักบุ้งจีน ผักบุ้งไฟแดง

ผักบุ้งมีกี่ชนิด : ผักบุ้ง, ผักทอดยอด (Morning glory, Water morning glory, Water spinach, Swamp cabbage, Thai water convolvulus) จัดอยู่ในวงศ์ผักบุ้ง มีหลายสายพันธุ์ เช่น

ผักบุ้งไทย เป็นสายพันธุ์พื้นเมือง เกิดตามแม่น้ำลำคลอง มีก้านยาวเป็นปล้อง ๆ ที่ใส่ในเย็นตาโฟ ทำแกงส้ม แกงเทโพ ลวกราดกะทินิดหน่อยกินกับน้ำพริก

ผักบุ้งจีน สายพันธุ์จากจีนที่ปลูกได้ในเมืองไทย คือผักบุ้งไฟแดง ใส่ในสุกี้ ยำผักบุ้ง ผักบุ้งชุบแป้งทอด ลำต้นยาว ใบเรียวเล็กกว่าผักบุ้งไทย มียางน้อยกว่าจึงนิยมเอามาทำอาหารมากกว่า

‘ผักบุ้ง’ กินแล้วตาหวานจริงหรือ..และหลากหลาย ‘ประโยชน์ของผักบุ้ง’ ผักบุ้งนา แนมกับส้มตำ ลาบ

ผักบุ้งนา ต้นเล็ก ใบเล็ก ก้านและปลายยอดมีสีแดง รสฝาดมัน กินสดกับส้มตำและลาบ

ยังมีผักบุ้งทะเล ผักบุ้งแก้ว ขึ้นตามพื้นถิ่น รากและลำต้นมีสรรพคุณทางยา และ ผักบุ้งฝรั่ง หรือผักบุ้งต้น กินไม่ได้ เป็นไม้พุ่มให้ดอกสวย นิยมทำเป็นไม้ประดับ ใบ ดอก และเมล็ดมีสารกลุ่มอัลคาลอยด์ที่เป็นพิษ

ผักบุ้งกินแล้วตาหวาน : หาใช่เรื่องหลอกเด็กให้กินผัก เพราะผักบุ้งมีแคลเซียมและเบต้าแคโรทีน ที่สามารถเปลี่ยนเป็นวิตามินเอช่วยบำรุงสายตา ทำให้ดวงตามีน้ำหล่อเลี้ยง ป้องกันอาการตาแห้ง และช่วยลดอาการปวดกระบอกตายามที่ใช้สายตาเยอะโดยไม่รู้ตัว

‘ผักบุ้ง’ กินแล้วตาหวานจริงหรือ..และหลากหลาย ‘ประโยชน์ของผักบุ้ง’ ผักบุ้งไทย ใบใหญ่และก้านใหญ่กว่าผักบุ้งจีน

ผักบุ้งไทย มีวิตามินซีสูงและมีสรรพคุณทางยามากกว่าผักบุ้งจีน แต่มีแคลเซียมและเบต้าแคโรทีน วิตามินเอที่ช่วยบำรุงสายตา น้อยกว่าผักบุ้งจีน และหากกินสดก็ไม่ทำให้คุณค่าของวิตามินแร่ธาตุเสียไปกับความร้อนอีกด้วย

‘ผักบุ้ง’ กินแล้วตาหวานจริงหรือ..และหลากหลาย ‘ประโยชน์ของผักบุ้ง’ เมนูเรียบง่าย ผัดผักบุ้ง (Cr.pixabay.com)

คนโบราณฉลาดที่ให้เรากินผักบุ้งพร้อมกับไขมัน เช่น ผักบุ้งลวกราดกะทิเป็นผักแนมกับน้ำพริก หรือแกงเทโพใส่หมูสามชั้น เพราะเบต้าแคโรทีนที่เปลี่ยนเป็นวิตามินเอ ละลายได้ในไขมัน เพื่อร่างกายดูดซึมไปใช้

‘ผักบุ้ง’ กินแล้วตาหวานจริงหรือ..และหลากหลาย ‘ประโยชน์ของผักบุ้ง’ ผักบุ้งไทยในเย็นตาโฟ (Cr.flickr.com)

ประโยชน์ของผักบุ้ง มีมากมาย เช่น

ผักบุ้งช่วยล้างพิษ เส้นใยในผักบุ้งป้องกันโรคท้องผูก ช่วยให้การขับถ่ายของเสียพร้อมดูดซับของเสียที่ตกค้างในลำไส้ออกมาในกระบวนการขับถ่าย ช่วยให้การดูดซึมอาหารดีขึ้น

ตำรับหมอพื้นบ้านไทยใช้น้ำต้มผักบุ้งดื่มช่วยขับล้างสารพิษจากยาฆ่าแมลง

ป้องกันเบาหวานประเภทที่ 2 การทดสอบกับผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 พบว่าระดับน้ำตาลในเลือดลดลง 29.4% หลังกินสารสกัดผักบุ้ง ทำให้มีการศึกษาเพิ่มว่า อาจใช้เป็นยาต้านโรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ได้ด้วย เนื่องจากผลทดลองกับหนูที่ท้องพบว่า อาหารเสริมผักบุ้งช่วยป้องกันการเกิดโรคเบาหวานในแม่หนูและตัวอ่อน โดยลดอัตราเสี่ยงได้ร้อยละ 36

‘ผักบุ้ง’ กินแล้วตาหวานจริงหรือ..และหลากหลาย ‘ประโยชน์ของผักบุ้ง’ ผักบุ้งเทมปุระ (Cr.image by jcomo on Freepik)

อย่างไรก็ดี ยังเป็นการทดสอบในหนูทดลอง อีกทั้งผักบุ้งที่จำหน่ายในท้องตลาด พบสารปนเปื้อนเช่น ตะกั่ว สารปรอท และแคดเมี่ยม เป็นอันตรายต่อสุขภาพ

ข้อควรระวัง : เมื่อซื้อผักบุ้งควรเลือกแหล่งที่มาที่สะอาด ไว้ใจได้ หรือล้างทำความสะอาดผักอย่างถูกวิธีก่อนบริโภค

รักษาโรคตับ เช่น โรคตับจากพิษแอลกอฮอล์ โรคไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์ และโรคตับอักเสบจากการสะสมธาตุเหล็กรอบตัว หรือโรคตับแข็งที่เกิดจากความผิดปกติของท่อน้ำดี เชื่อว่าผักบุ้งมีฤทธิ์รักษาโรคเหล่านี้ตามตำรับยาอายุรเวท อีกทั้งศึกษาทางวิทยาศาสตร์บ่งชี้ว่าอาจมีฤทธิ์ป้องกันโรคตับ และมีการทดลองในหนูพบว่า สารสกัดผักบุ้งช่วยลดความเสียหายของเซลล์ที่เกิดภาวะเป็นพิษต่อตับ แต่ประเด็นนี้ยังต้องศึกษาวิจัยต่อไป

‘ผักบุ้ง’ กินแล้วตาหวานจริงหรือ..และหลากหลาย ‘ประโยชน์ของผักบุ้ง’ เมนูเรียบง่าย ผัดผักบุ้ง (Cr.Sirasit Gullasu on Unsplash)

ผักบุ้งชะลอความชรา เนื่องจากมีสารต้านอนุมูลอิสระสูง จึงช่วยบำรุงผิวพรรณ ต้านริ้วรอยแห่งวัย และบำรุงสายตา ป้องกันตาฝ้าฟาง ตาแดง อาการคันนัยน์ตาบ่อย ๆ ต้นสดของผักบุ้งช่วยบำรุงเลือด เสริมสร้างศักยภาพด้านความจำ ยอดผักบุ้งบำรุงระบบประสาท แก้อาการปวดศีรษะ อ่อนเพลีย

‘ผักบุ้ง’ กินแล้วตาหวานจริงหรือ..และหลากหลาย ‘ประโยชน์ของผักบุ้ง’ แกงเทโพ (Cr.vecteezy.com)

ข้อควรระวังสำหรับผู้มีความดันโลหิตต่ำ ไม่ควรกินมากเกินไป เพราะผักบุ้งมีคุณสมบติช่วยลดความดัน จะยิ่งทำให้ความดันลดลงไปอีก อาจทำให้ร่างกายอ่อนแอง่าย เป็นตะคริวง่าย

เมนูผักบุ้ง : ผักบุ้งเป็นซูเปอร์ผัก ปรุงได้หลากหลายเช่น ผักบุ้งจีนทำแนวผัด เช่นผัดไฟแดง ใส่พริก กระเทียม เต้าเจี้ยว หมูกรอบ หรือกุ้ง หรือผัดน้ำมันหอยเปล่า ๆ ก็อร่อย ใส่ในสุกี้ ชาบู ผักบุ้งเทมปุระ ผักบุ้งชุบแป้งทอดกับน้ำยำแบบไทย ๆ

‘ผักบุ้ง’ กินแล้วตาหวานจริงหรือ..และหลากหลาย ‘ประโยชน์ของผักบุ้ง’